مهدی عظیمی میرآبادی، کارگردان و پژوهشگر سینما در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه با تأکید بر ضرورت مسئولیتپذیری هنرمند در آثار سینمایی اظهار کرد: اگر هنرمند خود را متعهد نداند، اثرش صرفاً شکل ظاهری هنر را دارد و توانایی ایجاد تأثیر اجتماعی و انسانی نخواهد داشت. سینما با ابزارهای تصویر و صدا میتواند رنج مردم را منتقل و ارزشهای اخلاقی و انسانی را در ذهن مخاطب تثبیت کند. برای من، تعادل میان هنر و تعهد اجتماعی معیار اصلی تولید آثار مرتبط با موضوعاتی همچون فلسطین است.
وی افزود: مسئولیت ما این است که واقعیتها را نشان دهیم بدون آنکه قربانی صرفاً منفعل و بیقدرت جلوه کند. آثار سینمایی باید توانایی بازنمایی تضاد میان ظلم و مقاومت را داشته باشند تا مخاطب به درک عمیق شرایط انسانی و اجتماعی آن دوران برسد. وقتی این دیدگاه رعایت شود، ارزش هنری اثر افزایش یافته و پیام آن فراتر از مرزهای سینما منتقل میشود.
این تهیهکننده با اشاره به جایگاه سینمای ایران در بازنمایی مقاومت مردم فلسطین گفت: سینمای ایران تاکنون نتوانسته عمق فاجعه و نسلکشی مردم فلسطین را به شکل کامل منتقل کند. پس از انقلاب، تولید آثار مرتبط با فلسطین آغاز شد، اما اغلب این آثار محدود و سطحی بودند و توانایی بازنمایی واقعی شجاعت و مقاومت مردم را نداشتند. تنها برخی آثار معدود با رویکرد متفاوت توانستند گوشهای از واقعیت را نمایش دهند، اما همچنان جای کار بسیار وجود دارد و نیاز است ظرفیتهای متعهد سینما بیش از پیش به این حوزه اختصاص یابد.
وی ادامه داد: در مقایسه با سینمای جهانی، به ویژه هالیوود و سینمای وابسته به رژیم صهیونیستی، استفاده گسترده از ابزارهای رسانهای و تبلیغاتی برای القای پیام کاملاً مشهود است. ما هنوز نتوانستهایم ظرفیت کامل سینما را برای انتقال رنج انسانی و مبارزه تاریخی به مخاطب داخلی و جهانی به کار بگیریم. این خلا نشاندهنده ضرورت تولید آثار جدی و متعهد با بهرهگیری از امکانات موجود است.
این سینماگر درباره نقش سینما در جلب توجه افکار عمومی به ظلم و بیعدالتی بیان کرد: سینما میتواند سکوت جهانی را بشکند، اما شرط آن حضور هنرمندان و تهیهکنندگانی است که به حقیقت و اثرگذاری واقعی هنر متعهد باشند. وقتی فیلمساز با باور حقیقی به حقیقت کار میکند، اثر تولید شده توانایی تحت تأثیر قرار دادن عاطفی و فکری مخاطب را دارد و وجدان عمومی را نسبت به ظلم حساس میکند.
عظیمی میرآبادی تصریح کرد: حمایت مسئولان و متولیان فرهنگی و هنری نیز نقش تعیینکننده دارد. بودجه مناسب، همکاری با کارشناسان و استفاده از تیمهای حرفهای امکان تولید آثار با کیفیت و تأثیرگذار را فراهم میکند. بدون این حمایت، سینما قادر نخواهد بود نقش اصلی خود را در بازنمایی حقیقت و بیدار کردن وجدان جهانی ایفا کند. سینما، فراتر از ابزار هنری، یک فرآیند اجتماعی و آموزشی است. وقتی با تعهد واقعی همراه شود، مخاطب نه تنها با رنج مردم فلسطین همدلی میکند، بلکه انگیزه مقاومت و حمایت از مظلومان نیز در وی شکل میگیرد.
این کارگردان تاکید کرد: کلید این مسئله در تمرکز بر شرافت و مقاومت انسانی است. مردمی که با ایمان و غیرت خود در برابر ظلم ایستادهاند، قهرمانانی هستند که از جان و مالشان برای حفظ شرف و وطن میگذرند. وقتی این ویژگیها برجسته شود، رنج آنان دیده میشود بدون آنکه تحقیر شوند و مخاطب تفاوت میان انسان منفعل و مقاوم را درک میکند. سینما باید توانایی بازنمایی تفاوت میان ظلمپذیری و مقاومت را داشته باشد. تمرکز بر ایمان، شجاعت و استقامت مردم باعث میشود تعادل میان نمایش رنج و حفظ کرامت انسانی برقرار شود و پیام اخلاقی اثر به مخاطب منتقل شود.
عظیمی میرآبادی بیان کرد: نخستین شرط، باور و تعهد شخص فیلمساز به ارزشهای دینی و انسانی است. بدون ایمان حقیقی فیلمساز، اثر صرفاً شعاری و سطحی خواهد بود و پیام معنوی منتقل نمیشود. ایمان حقیقی فیلمساز پایه اصلی ساخت اثر متعهد و الهامبخش است. سینما میتواند با داستانپردازی و شخصیتسازی، همزمان مقاومت و ایمان مردم فلسطین را به نمایش بگذارد تا مخاطب با ابعاد انسانی، اخلاقی و معنوی آنان آشنا شود. این همزمانی، فهم عمیقتری از مبارزه و شجاعت مردم ارائه میدهد و اثر متعهدتر و الهامبخشتر میشود.
وی با اشاره به اهمیت اشتراکات فرهنگی گفت: با وجود تفاوتهای زندگی، ایمان به خداوند، پایبندی به ارزشهای اخلاقی و مقاومت در برابر ظلم، نقاط مشترک مهم میان مردم ایران و فلسطین است. برجسته کردن این عناصر در داستان و شخصیتها، ارتباط عمیقتری با مخاطب ایجاد میکند و فهم مبارزه مردم فلسطین را برای ایرانیان ممکن میسازد. این توجه به اشتراکات، زمینه تولید آثار انسانی و الهامبخش را فراهم میکند. سینما میتواند پلی میان تجربه رنج و ایمان باشد و مخاطب هم رنج و هم مقاومت مردم فلسطین را لمس کند و از آن الهام بگیرد.
عظیمی میرآبادی تاکید کرد: سینما با داستانپردازی دقیق و شخصیتسازی درست میتواند تمایز میان قهرمان و ضدقهرمان را مشخص کند و پیام حقیقی را منتقل نماید. استفاده از مستندات، روایتهای واقعی و تحقیق میدانی، اثر را مستند و قابل اعتماد میکند. تمرکز بر مقاومت، ایمان و شجاعت مردم فلسطین باعث میشود فیلم انسانی و الهامبخش باشد. مخاطب با قهرمان واقعی همراه شده و سینما به ابزاری آموزشی، اخلاقی و الهامبخش تبدیل میشود که پل میان مظلومیت و امید را محکم میسازد.
این سینماگر در پایان گفت: تمرکز بر قهرمان واقعی داستان، کلید اصلی ایجاد این پل است. شناخت تفاوت میان قهرمان و ضدقهرمان تضمینکننده اثرگذاری عاطفی و معنوی فیلم است و پیام انسانی اثر به طور کامل منتقل میشود. با رعایت اصول داستانپردازی، تحقیق دقیق و باور به حقیقت، سینما میتواند مخاطب را همدلیمند سازد و تجربه انسانی، تربیتی و الهامبخش خلق کند که اثر را در سطوح متعدد مؤثر و ماندگار میسازد.
گفتوگو از داوود کنشلو
نظر شما