به گزارش خبرگزاری حوزه، مرحوم آیت الله عزیزالله خوشوقت از اساتید اخلاق حوزه در یکی از دروس اخلاق خود به موضوع «اهمیت عمل در زندگی» پرداختند که متن آن بدین شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم؛ «وَکُلَّ إِنسَانٍ أَلْزَمْنَاهُ طَائِرَهُ فِی عُنُقِهِ وَنُخْرِجُ لَهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ کِتَابًا یَلْقَاهُ مَنْشُورًا»
منظور از «طائر» در این آیه، عمل انسان است. یعنی هر انسانی، نتیجهی اعمال خویش را با خود دارد و آن از او جدا نمیشود. هر کاری که انجام میدهد، خواه نیک و خواه بد، در حوزهی وجودی خودش باقی میماند و مسئولیت آن بر عهدهی خود اوست. هیچ عملی بر دوش دیگری گذاشته نمیشود و هیچکس بار گناه یا ثواب دیگری را برنمیدارد.
بنابراین، مسئلهی عمل و رفتار، موضوعی فردی و در عین حال بنیادین است. پیامبران الهی نیز خود اهل عمل بودند و در انجام وظیفه نیازی به تذکر نداشتند؛ اما ما انسانها معمولاً در انجام عمل صالح نیازمند یادآوری و هشداریم. به همین سبب، خداوند متعال در آیات گوناگون و با تعبیرات مختلف، پیوسته به ما تذکر میدهد.
گاهی میبینیم در یک سوره، چندین بار یک معنا تکرار میشود: یک بار به گونهای نرم و دلنشین خطاب میکند، بار دیگر با بیانی هشداردهنده و جدی،«وَذَکِّرْ فَإِنَّ الذِّکْرَیٰ تَنْفَعُ الْمُؤْمِنِینَ»؛ و باز در موقعیتی دیگر با لحنی تشویقی.
این تکرارها به این دلیل است که انسان در شرایط مختلفِ روحی و ذهنی، آمادگی متفاوتی برای پذیرش حقیقت دارد. تا زمانی که این آمادگی در درون انسان شکل نگیرد، سخن الهی تأثیر خود را نمیگذارد.
برخی افراد در دوران جوانی به این آمادگی میرسند و تصمیم میگیرند مسیر درست را در پیش گیرند، برخی دیگر در میانسالی یا پیری. این تفاوت در زمان تصمیمگیری، امری طبیعی است، زیرا ایمان و عمل امری اجباری نیست؛ بلکه وابسته به اراده و آگاهی خود انسان است.
اما انسان بهسادگی از عادات خویش، بهویژه از عادتهای برخاسته از «نفسِ امّاره» دست نمیکشد. کسی که سالها به گونهای رفتار کرده است، ترک آن رفتار برایش دشوار میشود. این همان چیزی است که کار را مشکل میکند.
با وجود آنکه خداوند بارها تذکر میدهد، انسان همچنان در عمل سستی میکند و اثر کلام الهی را در جان خود نمیپذیرد.
افرادی که سخن خدا را میشنوند اما تصمیم جدی نمیگیرند، در حقیقت گوش فرا ندادهاند. تا وقتی انسان گوش دل نسپارد، اثر سخن الهی در وجودش ظاهر نمیشود.
ازاینرو باید گوش سپرد—چه در آغاز زندگی، چه در میانه و چه در پایان آن—زیرا هرچه این تصمیم به تأخیر افتد، خطر بیشتر میشود؛ چراکه عادت، ریشهدارتر و ترک آن دشوارتر خواهد شد.
وقتی انسان به تخلف و غفلت عادت میکند، بازگشت برایش سختتر میگردد.
تنها چیزی که میتواند او را نجات دهد، «عمل» است.
گفتار و اندیشه و تحقیق، اگر به عمل نینجامد، همچون دانایی بیثمر است. تمام سخنها و پژوهشها مقدمهای است برای رسیدن به عمل صالح.
اگر تنها به گفتن و نوشتن بسنده کنیم، بیآنکه عمل کنیم، همانند کسانی خواهیم بود که سخن حق را شنیدند اما به آن عمل نکردند و در نتیجه، مشمول محاسبه و عقوبتی خواهند شد که خداوند وعده داده است.
امیدواریم پروردگار متعال به همهی ما توفیق عطا فرماید تا سخن او را با جان بپذیریم و از همان بار نخست که شنیدیم، در مقام عمل برآییم.
برای شنیدن و دانلود صوت اینجا را کلیک کنید
نظر شما