سمیه صدیقی در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه عنوان کرد: نقش زنان در تحکیم بنیان خانواده، نقشی چندلایه، محوری و غیرقابل جایگزین است. خانواده در نگاه اسلامی تنها یک واحد زیستی و اقتصادی نیست، بلکه کانون آرامش، تربیت، رشد شخصیت و انتقال ارزشها است و زن، مهمترین عنصر در تحقق این کارکردها است.
وی ادامه داد: نخستین نقش زن، ایجاد آرامش و انسجام عاطفی در خانواده است. قرآن کریم بنیان رابطه همسران را بر سکونت، مودت و رحمت قرار داده است و در آیه ۲۱ سوره روم میفرماید: «لِتَسْکُنُوا إِلَیْهَا وَجَعَلَ بَیْنَکُم مَوَدَّةً وَرَحْمَةً». زن سرچشمه این سکونت و محبت است و با لطافت عاطفی خود محیط خانه را به فضایی امن برای گفتوگو، کاهش تنشها و تقویت صمیمیت تبدیل میکند. این آرامشسازی، زیربنای پایداری روانی خانواده و افزایش تابآوری آن در برابر بحرانهاست.
فعال فرهنگی نقش دوم زن را، مادری و تربیت نسلها دانست و افزود: زن نخستین مربی کودک است و شخصیت انسان از احساس امنیت تا یادگیری ارزشهای اخلاقی و ایمانی در دامان مادر شکل میگیرد. مادر با رفتار و سبک زندگی خود، الگوی عینی فرزندان است و مهمترین سهم را در رشد هوش هیجانی، آداب اجتماعی و معنویت کودک دارد. این اثرگذاری تربیتی، نه تنها زیستی، بلکه عمیقاً فرهنگی، روانی و اخلاقی است.
وی با بیان اینکه سومین نقش زن، مدیریت خردمندانه خانواده است، تصریح کرد: زن اغلب محور تنظیم روابط، مدیریت تعارضات، ایجاد نظم، ساماندهی امور خانه و هدایت عاطفی اعضا است. این نوع مدیریت که بر صبر، دقت، ارتباطپذیری و مهارت عاطفی استوار است، موجب انسجام و ثبات خانواده میشود و جایگزینپذیر نیست.
پژوهشگر زن و خانواده اضافه کرد: از سوی دیگر، زن حافظ ارزشها و هویت معنوی خانواده است. قرآن کریم در آیه ۶ سوره تحریم مسئولیت پاسداری معنوی خانواده را یادآور میشود: «قُوا أَنفُسَکُمْ وَأَهْلِیکُمْ نَارًا» بخش مهمی از این نقش با رفتار دینی، اخلاقمداری، ایجاد فضای معنوی و تربیت ایمانی فرزندان توسط مادر انجام میشود. این حضور معنوی، روح خانواده را شکل میدهد و آن را در مسیر صحیح نگه میدارد.
وی ادامه داد: در کنار اینها، زن کانون محبت و سازنده روابط سالم است. زبان عشق، همدلی، شنیدن فعال و تقویت پیوندهای عاطفی در خانواده اغلب از طریق زنان محقق میشود و همین مهارتها مانع فرسایش رابطه همسران، ایجاد تنهایی در اعضا و شکلگیری شکاف نسلی میشود.نقش دیگر زن، ایجاد تعادل روانی برای همسر و فرزندان است. زن در بسیاری از موقعیتها نقش آرامکننده، میانجی و تنظیمکننده فضای روانی خانه را بر عهده دارد؛ نقشی که در شرایط فشارهای اقتصادی، مشکلات تربیتی یا بیماری اعضا اهمیت دوچندان پیدا میکند.
صدیقی اظهار کرد: در مجموع، زن با ایجاد آرامش و محبت، تربیت نسل، مدیریت عاقلانه امور خانواده، انتقال ارزشهای دینی و اخلاقی، و تعادلبخشی به روابط، ستون اصلی استحکام خانواده است. هر جا که زن از کرامت، امنیت، حمایت و فرصت رشد برخوردار باشد، خانوادهای پایدار، سالم، باهویت و شکوفا شکل میگیرد.
وی تاکید کرد: برای متوازنکردن نقشهای سنتی و مدرن زنان، پیش از هر چیز باید تعریفی روشن از هویت زن در جهان امروز ارائه داد؛ یعنی هویتی که از یک سو بر ریشههای خانوادگی و نقشهای عاطفی و تربیتی تأکید دارد و از سوی دیگر، فرصت حضور اجتماعی، علمی و حرفهای را به رسمیت میشناسد. قرآن نیز همین نگاه جامعنگر را تقویت میکند؛ آنجا که نقش زن را سرچشمه آرامش خانواده میداند و در آیه ۲۱ سوره روم میفرماید: «لِتَسْکُنُوا إِلَیْهَا» اما در عین حال هیچ منع و محدودیتی برای فعالیتهای اجتماعی او قرار نمیدهد.
فعال فرهنگی یادآور شد: بنابراین، نقطه آغاز تعادل، این است که نقشهای سنتی نه کنار گذاشته شوند و نه مزاحم نقشهای اجتماعی تصور شوند؛ بلکه بازتعریف و روزآمد شوند. امروزه مادری و مدیریت خانه، بیش از آنکه کار فیزیکی باشد، یک فعالیت تربیتی، فرهنگی و مدیریتی است و همین ارتقای ماهیت نقش سنتی، آن را با نقش مدرن سازگارتر میکند.
وی گفت: تعادل زمانی بهوجود میآید که مسئولیتها در خانواده یکطرفه نباشد و مرد نیز سهم خود را بپذیرد. قرآن در آیه ۲۲۸ سوره بقره این نگاه را با اصل تقابل و توازن بیان میکند: «وَلَهُنَّ مِثلُ الَّذِی عَلَیْهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ» یعنی نقشها و وظایف بر مبنای تفاهم و انصاف قابل تنظیماند. این همکاری خانوادگی، به زن امکان میدهد بدون فرسایش، نقشهای متنوع خود را بهصورت هماهنگ انجام دهد.
مهارتهای ارتباطی و مدیریت زمان، ابزار تعادل نقشهای زنانه
صدیقی افزود: در کنار این مبانی، زن برای ایجاد هماهنگی واقعی میان دو عرصه، نیازمند مهارتهایی مانند مدیریت زمان، برنامهریزی هوشمند، تصمیمگیری اولویتمحور و انتخاب شغلهای سازگار با سبک زندگی است. همچنین، حمایتهای اجتماعی و قانونی مانند امکان کار پارهوقت، مرخصی مناسب، یا دورکاری، این تعادل را در سطح ساختاری تقویت میکند.
وی ادامه داد: در نهایت، کلید اصلی موفقیت، این است که زن بر اساس هویت و انتخاب آگاهانه خود نقشها را تنظیم کند، نه تحت فشار سنتهای سختگیرانه و نه در واکنش به جریانهای مدرنیته بدون معیار. نمونههای تاریخی مانند حضرت خدیجه(س) که هم مادر و همسر بودند و هم تاجر موفق، نشان میدهد که ترکیب این نقشها اگر با اولویتگذاری صحیح و مدیریت هوشمند همراه باشد، نه تنها ممکن بلکه الهامبخش است.
فعال فرهنگی تاکید کرد: به این ترتیب، تعادل میان نقشهای سنتی و مدرن زمانی تحقق مییابد که هویت زن، خانواده، مهارتهای فردی و حمایتهای اجتماعی در یک مسیر همافزا قرار گیرند و هر نقش جایگاه طبیعی خود را در زندگی پیدا کند.
وی با بیان اینکه برای تحکیم بنیان خانواده و ایجاد تعادل میان نقشهای سنتی و مدرن زنان، مجموعهای از مهارتها ضروری است که در کنار یکدیگر، توان مدیریت همهجانبه زندگی را فراهم میکنند، گفت: نخستین و مهمترین این مهارتها، مهارت ارتباطی و مدیریت عاطفی است؛ زیرا خانواده بر پایه گفتوگو، محبت و حل سالم اختلافات استوار میشود. زن با توانایی در بیان احساسات، گوشدادن فعال و مدیریت هیجانات، میتواند فضای آرامش و تفاهم را در خانواده تقویت کند.
صدیقی ادامه داد: در گام بعد، مهارت مدیریت زمان و برنامهریزی اهمیت ویژهای دارد. زن امروز معمولاً مسئولیتهای متعددی بر عهده دارد و تنها با برنامهریزی دقیق است که میتواند میان وظایف خانوادگی، تربیتی و فعالیتهای اجتماعی یا شغلی تعادل ایجاد کند. این مهارت به کاهش تعارض نقشها و جلوگیری از فرسودگی کمک میکند. از سوی دیگر، مهارت تربیت فرزند یکی از پایههای استحکام خانواده است. آشنایی با نیازهای روانی کودک، تربیت اخلاقی و معنوی، و مدیریت استفاده از رسانهها به زن کمک میکند تا نقش تربیتی خود را با کیفیت و آگاهی بیشتری انجام دهد.
وی اضافه کرد: در کنار این موارد، زن نیازمند مهارت حل مسئله و تصمیمگیری است تا بتواند در موقعیتهای مختلف خانوادگی، انتخابهای دقیق و منطقی داشته باشد و همراه با همسر، ستون فکری خانه باشد. این مهارت با انعطافپذیری و سازگاری تکمیل میشود؛ زیرا شرایط زندگی همواره ثابت نیست و توان انطباق با تغییرات، به پایداری خانواده کمک میکند. همچنین تحکیم بنیان خانواده بدون تعامل همدلانه با همسر و مهارت تقسیم کار امکانپذیر نیست. زن باید بتواند درباره مسئولیتها گفتوگوی سازنده داشته باشد، توقعات را روشن کند و همکاری خانوادگی را تقویت نماید.
فعال فرهنگی گفت: در نهایت، مهارت خودمراقبتی و مدیریت استرس اهمیت اساسی دارد. زن در صورتی میتواند نقشهای متعدد خود را با کیفیت انجام دهد که به سلامت جسمی و روانی خود توجه کند و زمانی برای آرامش، رشد فردی و بازسازی انرژی داشته باشد.
وی یادآور شد: در مجموع، این مهارتها در کنار یکدیگر، زمینهای فراهم میکنند که زن بتواند نقشهای خانوادگی و اجتماعی را بهصورت هماهنگ مدیریت کرده و بنیان خانواده را پایدار، پویا و آرامشبخش سازد.
انتهای پیام
نظر شما