به گزارش خبرگزاری حوزه، نشست علمی «بازنمایی جهان پس از مرگ در سینما» با ارائه حجت الاسلام یوسفزاده به مناسبت هفته پژوهش در اداره کل پژوهش های اسلامی رسانه برگزار شد. در این جلسه، «تحلیل هستیشناختی تجارب نزدیک به مرگ در حکمت متعالیه؛ تبیین و سنجش واقعنمایی ادراکات» بهعنوان محور اصلی بحث مطرح و ابعاد فلسفی و معرفتی آن تشریح شد.
حجت الاسلام یوسفزاده در ابتدای سخنان خود با اشاره به پارادوکس «آگاهی شفاف در شرایط خاموشی یا تضعیف مغز»، رویکردهای تقلیلگرای مادی در تبیین تجربههای مرتبط با مرگ را ناکافی دانست و تأکید کرد که سینما در بازنمایی جهان پس از مرگ، ناگزیر از بهرهگیری از پیشفرضهای فلسفی و انسانشناختی است؛ پیشفرضهایی که اغلب بهصورت ناآگاهانه در روایتهای سینمایی حضور دارند.
وی در ادامه با تعریف مفاهیمی چون تجربه نزدیک به مرگ، خلع بدن، پرواز روح و مرگ بالینی و قطعی، چارچوب نظری پژوهش خود را توضیح داد و «واقعنمایی ادراکات» را مسئلهای کلیدی در تحلیل تجربههای پس از مرگ دانست. به گفته او، بدون تفکیک دقیق این مفاهیم، بازنمایی سینمایی از جهان پس از مرگ یا دچار سادهسازی میشود یا به تخیل صرف فرو میغلتد.
این پژوهشگر با تکیه بر مبانی حکمت متعالیه، بر تجرد نفس و نقش بدن مثالی بهعنوان حامل هویت انسان تأکید کرد و نقش مغز را نه فاعل ادراک، بلکه زمینهساز آن دانست. وی نظریه «تشکیک در تعلق و انقطاع نفس» را مبنایی برای فهم طیفی از تجربهها از خواب و رؤیا تا تجربه نزدیک به مرگ و مرگ قطعی معرفی کرد؛ طیفی که میتواند مبنای تحلیل روایتهای سینمایی از مرگ و پس از مرگ قرار گیرد.
در بخش دیگری از نشست، حجت الاسلام یوسفزاده پدیدههایی مانند خروج از کالبد، مشاهده بدن از بیرون، ادراکات فرازمان و فرامکان و مرور یکجای زندگی را تشریح و تأکید کرد که بسیاری از این مؤلفهها در آثار سینمایی جهان و ایران بهکار گرفته شدهاند، اما اغلب بدون توجه به تفاوت مراتب ادراک و عوالم هستی.
وی در پایان با اشاره به آسیبشناسی تجارب نزدیک به مرگ گفت: هرچند این تجربهها میتوانند الهامبخش روایتهای سینمایی باشند و شواهدی از تجرد نفس ارائه دهند، اما نباید آنها را عین مرگ حقیقی تلقی کرد. به گفته او، سینما در بازنمایی جهان پس از مرگ، نیازمند مرزبندی دقیق میان خیال، واقعیت و مراتب وجودی است.
در جمعبندی این نشست تأکید شد که بهرهگیری آگاهانه از مبانی فلسفی و دینی، میتواند به ارتقای کیفیت و عمق بازنمایی جهان پس از مرگ در سینما کمک کند و از افتادن این موضوع مهم به ورطه کلیشه یا تخیل صرف جلوگیری نماید.
انتهای پیام
نظر شما