به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از تبریز، حجتالاسلام و المسلمین عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در مراسم گرامیداشت سالروز وحدت حوزه و دانشگاه که در دانشگاه هنر اسلامی تبریز برگزار شد، با تأکید بر ضرورت تعامل عمیق و محتوایی بین نهادهای حوزوی و دانشگاهی، پیوند حکمت قرآنی با علوم و فناوریهای مدرن را راهکار اساسی برای حل مسائل و پیشرفت کشور عنوان کرد.
وی در ابتدای سخنان خود، با تبریک میلاد حضرت فاطمه زهرا(س) و هفته پژوهش، و همچنین گرامیداشت هفته وحدت حوزه و دانشگاه و یاد شهدای این عرصه، به ویژه شهدای خدمت در آذربایجان شرقی، اظهار داشت: مقصود از وحدت حوزه و دانشگاه، ادغام این دو نهاد نیست، بلکه مقصود، همکاری و تعامل دانشگاهیان و حوزویان برای پیشرفت کشور است. به تعبیر دقیقتر، ایجاد پیوند بین علوم حوزوی و علوم دانشگاهی برای حل مسائل مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و امنیتی کشور است.
حجتالاسلام والمسلمین خسروپناه با تفکیک میان علوم رایج در حوزه (مانند فقه، اصول، فلسفه، عرفان، اخلاق) و علوم رایج در دانشگاه (علوم پایه، مهندسی، پزشکی، علوم انسانی)، بر ضرورت پیوند این دو مجموعه دانش برای حل مسائل تأکید کرد.
وی تبیین حکمت قرآنی را رسالت اصلی حوزویان دانست و گفت: حکمت در قرآن، فراتر از عقل و معادل خرد ناب است که جایگاه آن پس از عقل و با جمع شدن عقل نظری، عقل عملی، عقل معاش و عقل معاد حاصل میشود. صاحبان چنین خردی، اولوا الالباب هستند. تبیین دقیق این مفهوم و مفاهیم بنیادین دیگر از قرآن، کار حوزویان است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در تحلیل علوم مدرن، شکلگیری آن را متأثر از پذیرش سه مبنا دانست: اومانیسم (اصالت انسان)، سکولاریسم (اصالت دنیا) و سوبژکتیویسم (اصالت فاعل شناسای انسانی).
وی افزود: این سه مبنا اگرچه دستاوردهای ارزشمندی در شناخت و تغییر طبیعت برای بشر به ارمغان آوردهاند، اما با کنار نهادن ربوبیت خدا و قرار دادن انسان به جای خدا در ربوبیت، منجر به استکبار شدهاند که ریشه فساد در زمین است. لازمه این استکبار، شکاکیت در بینش، منیت در منش و اباحیگری در کنش است که بحرانهایی مانند بحران هویت، خانواده و محیط زیست را به دنبال داشته است.
حجتالاسلام والمسلمین خسروپناه راه حل قرآن برای خروج از این بحرانها را، شناخت عالم به عنوان آیات الهی با ابزار معرفتی حکمت دانست و تصریح کرد: حکمت قرآنی، پادزهر شکاکیت و اباحیگری ناشی از تفکر مدرنِ مبتنی بر آن سه مبناست.
وی سپس به بیان مصادیقی عینی از پیوند لازم بین حکمت قرآنی (کار حوزویان) و دانشهای دانشگاهی پرداخت:
۱. حکمت و فناوریهای کوانتومی:
حجتالاسلام والمسلمین خسروپناه با اشاره به اهمیت حیاتی فناوریهای کوانتومی (مانند رایانش، ارتباطات و حسگرهای کوانتومی) برای امنیت و اقتدار ملی، هشدار داد: اگر به مبانی فلسفی این علوم (مانند اصل عدم قطعیت) با رویکرد حکمت قرآنی پرداخته نشود، دانشمندان ما ممکن است دچار نسبیگرایی و شکاکیت شوند و آن ایمان و باور لازم برای ایستادگی در مقابل دشمن را از دست بدهند. حل شبهات فلسفی فیزیک کوانتوم تنها با حکمت ممکن است.
۲. حکمت و هنر اسلامی:
وی با اشاره به حضور در دانشگاه هنر اسلامی تبریز، بیان داشت: هنر اسلامی صرفاً به رعایت احکام فقهی مانند حلال یا حرام بودن یک موسیقی محدود نمیشود. هنر اسلامی هنری است که سریان حکمت به معنای قرآنی در آن جاری باشد؛ مانند آثار استاد فرشچیان. تبیین این سطح از ارتباط، نیازمند کار عمیق حوزویان در حکمت و درک دانشگاهیان از هنر است.
۳. حکمت و علوم انسانی-اجتماعی:
حجتالاسلام والمسلمین خسروپناه، مسئله اصلی در علوم اجتماعی را تغییر انسان محقق (وضع موجود) به انسان مطلوب (وضع آرمانی) دانست.
به گفته وی، توصیف انسان مطلوب بر عهده حوزویان (از منظر فلسفی، عرفانی، کلامی و فقهی) و توصیف انسان محقق بر عهده دانشگاهیان است. بدون همکاری این دو، تغییر میسر نخواهد شد.
۴. حکمت و پزشکی (نظام سلامت):
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با ذکر مثالی از قاعده فقهی لاحرج در مسئله سقط جنین مبتلای به بیماریهای ژنتیکی، نشان داد که چگونه احکام فقهی میتوانند با ملاحظات حکمرانی سلامت در سطح کلان پیوند بخورند و نیازمند کار مشترک فقها و متخصصان حوزه سلامت هستند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در پایان سخنان خود جمعبندی کرد که اگر حوزههای علمیه، کار خود را حکمتآموزی به معنای قرآنی دقیق آن قرار دهند و دانشگاهها نیز به طبیعتشناسی و انسانشناسی مشغول باشند، با ترکیب این دو، میتوان مسائل جامعه را حل و آن را به سمت تمدن نوین اسلامی سوق داد.
وی بر ضرورت گفتوگوی مستمر، با حلم و حوصله، بین حوزویان و دانشگاهیان در قالبهایی مانند کرسیهای آزاداندیشی تأکید کرد.
نظر شما