به گزارش خبرگزاری حوزه، حجتالاسلام والمسلمین فرهاد عباسی در بازدید از موسسه شیخ طوسی(ره) وابسته به عتبه عباسیه با تبریک میلاد فرخنده امام محمدباقر علیهالسلام، این مناسبت را فرصتی مغتنم برای آغاز همکاریهای علمی و پژوهشی مشترک دانست و تأکید کرد: عتبات عالیات باید امتداد شخصیت علمی بیپایان اهلبیت علیهمالسلام در عرصه تولید و گسترش علم باشند.
وی اظهار کرد: توفیق بزرگی است که در چنین مکان نورانی حضور داریم و امیدواریم این جلسه، سرآغازی برای فعالیتهای مشترک و جدیدی باشد که بتواند بهخوبی ظرفیتهای پژوهشی حوزههای علمیه و معارف اهلبیت علیهمالسلام را معرفی کند.
حجتالاسلام والمسلمین عباسی با اشاره به جایگاه معنوی این مکان افزود: اگرچه این مکان در قم قرار دارد، اما این ساختمان که برخاسته از عتبات عالیات است، در حقیقت شعبهای از حرم مطهر آن بزرگواران بهشمار میرود. از این رو، حضور خود را در این مکان، حضوری آمیخته با ادب و آداب حضور در حرم اهلبیت علیهمالسلام میدانیم و این محفل را محفل نورانی تلقی میکنیم.
علم، مهمترین ویژگی شخصیتی اهلبیت علیهمالسلام
وی با تأکید بر جایگاه علمی اهلبیت علیهمالسلام تصریح کرد: همه تلاشها و حرکتهای ما بر سر سفره اهلبیت علیهمالسلام معنا پیدا میکند. این ذوات مقدس دارای ابعاد شخصیتی متعددی هستند، اما مهمترین ویژگی شخصیتی آنان، علم و دانش بیکران و پیوندخورده با مبدأ لایتناهی است. علم، برجستهترین شاخصه اهلبیت علیهمالسلام است و طبیعی است که از عتبات منسوب به این بزرگواران نیز انتظار میرود امتداد همین شخصیتهای علمی باشند.
عتبهها فراتر از یک مرکز آموزشی یا پژوهشی
حجتالاسلام والمسلمین عباسی ادامه داد: عتبات عالیات را نمیتوان صرفاً یک مؤسسه پژوهشی یا یک مرکز آموزشی دانست؛ این عناوین و محدودیتها دون شأن مکانهای مقدسی است که این نهادها پیرامون آنها شکل گرفتهاند. از عتبات انتظار میرود با نگاهی جامع، در عرصه علم، تولید علم، حمایت از جریان علمی و توزیع علم بدون مرز فعالیت کنند؛ همانگونه که خود اهلبیت علیهمالسلام در نشر معارف، مرز نمیشناختند.
احیای رسالت علمی عتبات پس از رفع موانع تاریخی
وی در ادامه با اشاره به تحولات سالهای اخیر خاطرنشان کرد: برداشته شدن موانع بزرگی همچون حکومت طاغوتی صدام و دیگر محدودیتهای موجود، زمینهای فراهم کرده است تا عتبات عالیات بار دیگر به رسالت اصلی و تاریخی خود در عرصه علم و معارف توجه کنند. خوشبختانه این رویکرد در دوره اخیر بهخوبی مشاهده میشود و این مسئله جای شکر و قدردانی دارد.
ضرورت رفع انسداد در توزیع و تولید علم در حوزههای علمیه
حجتالاسلام والمسلمین عباسی با تأکید بر لزوم جبران کاستیها و عقبماندگیهای علمی در حوزههای علمیه اظهار داشت: امید است با ضریب و شتابی مضاعف، بتوانیم کمبودها و عقبماندگیهایی را که دامنگیر ما بهعنوان پرچمداران جریان علم در جوامع اسلامی شده است، جبران کنیم. تحقق این هدف مستلزم آن است که در مسیر تولید و توزیع علم دچار انسداد نشویم و از همه ظرفیتهای موجود بهدرستی بهره ببریم.
وی افزود: ظرفیتهای گستردهای در حوزههای علمیه وجود دارد که امروز در معاونت پژوهش، توفیق خدمتگزاری نصیب ما شده است. این ظرفیتها، ظرفیتهای شخصی بنده نیست، بلکه امانتی است که بهعنوان یک فرصت و در عین حال یک آزمون الهی، در اختیار ما قرار گرفته تا بتوانیم در جایگاه نیابت و خدمتگزاری، نماینده مجموعهای از دانشمندان، پژوهشگران، فقها، مفسران و محدثان حوزه علمیه قم باشیم.
معاونت پژوهش؛ فرصتی برای خدمت به جامعه علمی حوزه
معاون پژوهش حوزههای علمیه با اشاره به مسئولیتهای پژوهشی تصریح کرد: این جایگاه فرصتی است تا مجموعهای از حمایتهای مادی و معنوی در خدمت علم و تولید علم قرار گیرد. این مسئولیت نه امتیاز، بلکه امانتی است که باید با قدردانی و احساس مسئولیت نسبت به آن عمل کرد. برای همه همکاران و فعالان این عرصه نیز، این مسئولیت یک فرصت و آزمون مهم برای خدمتگزاری به جریان علمی حوزه به شمار میرود.
وی خاطرنشان کرد: هرچند عقبماندگیها در برخی حوزهها قابل توجه است، اما در مقابل، ظرفیتهای علمی حوزههای علمیه بسیار گسترده و چشمگیر است؛ ظرفیتهایی که متأسفانه بخشی از آنها سالها مغفول مانده و بهاصطلاح خاک خورده است.
لزوم احیای ظرفیتهای مغفول علمی در زمان حیات اندیشمندان
این استاد حوزه علمیه با اشاره به نمونههایی از این ظرفیتهای مغفول گفت: بنده پیشتر با ابعاد علمی شخصیت مرحوم سیدعبدالله بهبهانی آشنایی داشتم، اما اطلاع از گستره رسالهها و کتابهای ایشان نشان داد که چه ظرفیتهای ارزشمندی در تاریخ علمی ما وجود دارد که کمتر به آنها پرداخته شده است.
وی ادامه داد: این مسئله تنها مربوط به گذشته نیست، امروز نیز در حوزههای علمیه ظرفیتهای زنده و فعالی وجود دارد. لازم نیست منتظر بمانیم تا این بزرگان از دنیا بروند یا به شهادت برسند و سپس به فکر احیای آثارشان بیفتیم. چهبسا اگر حمایتهای مادی و معنوی در دوره حیات این اندیشمندان بهموقع و هدفمند انجام شود، توانمندیها و تولیدات علمی آنان با ضریب و اثرگذاری بسیار بیشتری در اختیار جامعه علمی قرار گیرد.
نیاز است تا پژوهشها و همکاری ساختاری میان نهادهای علمی بیشتر شود
حجتالاسلام والمسلمین عباسی با تأکید بر لزوم همافزایی پژوهشی در حوزه علمیه قم گفت: امروز شاهد پراکندگی فعالیتها، موازیکاری مراکز پژوهشی و ضعف در معرفی ظرفیتهای علمی حوزه هستیم. نیاز است تا پژوهشها و همکاری ساختاری میان نهادهای علمی بیشتر شود.
حجتالاسلام والمسلمین عباسی با اشاره به اهمیت تمرکز و همافزایی علمی اظهار کرد: اگر چنین فرصتهایی در اختیار شخصیتهایی چون علامه طباطبایی قرار میگرفت، بدون تردید اثر سترگ «المیزان» میتوانست بسیار گستردهتر و عمیقتر از آنچه امروز در اختیار ماست، به سرانجام برسد. در حال حاضر فرصتهای علمی فراوانی در حوزه وجود دارد، اما این ظرفیتها بهصورت پراکنده و جزیرهای مورد استفاده قرار میگیرند.
فعالیت بیش از ۲۰۰ مرکز و مؤسسه پژوهشی حوزوی در حوزه علمیه قم
معاون پژوهش حوزه های علمیه افزود: امروز در حوزه علمیه قم بیش از ۲۰۰ مرکز و مؤسسه پژوهشی حوزوی فعالیت میکنند و هر یک از این مجموعهها بهطور مستقل کارهای مهم و ارزشمندی انجام میدهند و ما به هیچ وجه درصدد زیر سؤال بردن تلاشهای بزرگواران نیستیم.
چرا هیمنه علمی حوزه دیده نمیشود؟
معاون پژوهش حوزه های علمیه با انتقاد از ضعف در معرفی دستاوردهای حوزه گفت: با وجود این حجم از فعالیتهای علمی، هنوز اقتدار علمی حوزههای علمیه آنگونه که شایسته است، به جامعه و نخبگان معرفی نشده است.
ضرورت همافزایی و کمک به یکدیگر
حجتالاسلام والمسلمین عباسی با تأکید بر وظیفه مشترک نهادهای حوزوی تصریح کرد: باید به هم کمک کنیم تا ظرفیتها بهدرستی معرفی، اولویتبندی و مورد بهرهبرداری قرار گیرد. ما نیازمند توزیع متناسب پژوهشها و هماهنگی میان پژوهشگران و نهادهای پژوهشی هستیم.
وی همافزایی میان مجموعهها را یک ضرورت دانست و گفت: باید سازوکاری ایجاد شود تا ظرفیتها در اختیار یکدیگر قرار گیرد و از تکرار و اتلاف انرژی جلوگیری شود.
ظرفیتهای معاونت پژوهشی حوزه علمیه قم
معاون پژوهش حوزه های علمیه اظهار کرد: معاونت پژوهش حوزه مجموعهای گسترده از ظرفیتها را در اختیار دارد؛ از جمله ساماندهی و راهاندازی بیش از ۲۰۰ مجله علمی که میتوانند در فرآیند رتبهبندی مجلات، چه بهصورت مستقل و چه بهصورت مشترک با مراکز علمی نجف و بغداد، نقشآفرینی کنند.
وی افزود: همچنین ۲۶ انجمن علمی در حوزه علمیه فعال است که این انجمنها در مجموع متشکل از حدود ۴ هزار استاد فرهیخته حوزه در ۲۶ رشته و گرایش علمی هستند. این ظرفیت عظیم میتواند در تعامل و مشارکت با سایر مجموعهها و مراکز علمی، نقش مؤثری در ارتقای فعالیتهای پژوهشی ایفا کند.
حوزههای علمیه دارای ۵۱۰ کتابخانه فعال در کشور هستند
حجتالاسلام والمسلمین عباسی با بیان اینکه حوزههای علمیه برای توسعه زیرساختهای علمی، برنامهریزیهای مشخصی در حوزه کتابخانهها دارند، گفت: در حال حاضر، ۵۱۰ کتابخانه در حوزهها و مدارس علمیه سراسر کشور فعال است که از این تعداد، حدود ۵۰۰ کتابخانه در زمره کتابخانههای شاخص قرار میگیرند و ۱۰۰ کتابخانه نیز در سطح کتابخانههای برتر کشور ارزیابی شدهاند.
وی افزود: در میان این کتابخانهها، کتابخانههای آیتاللهالعظمی بروجردی و آیتاللهالعظمی حائرییزدی(ره) در رده کتابخانههای اول تا سوم کشور قرار دارند. البته با وجود جایگاه ممتاز فعلی، این کتابخانهها همچنان نیازمند ارتقا و توسعه بیشتر هستند، اما در وضعیت موجود نیز جزو کتابخانههای برتر کشور محسوب میشوند.
کتاب سال حوزه؛ رویدادی علمی و معتبر
این استاد حوزه علمیه با اشاره به رویدادهای پژوهشی حوزههای علمیه تصریح کرد: «کتاب سال حوزه» یکی از رویدادهای علمی معتبر در سطح حوزههای علمیه کشور است. امسال نیز آثار شاخصی در این رویداد معرفی شدهاند و بر اساس بررسیهای انجامشده، دستکم یک اثر برگزیده از عتبه عباسیه در فهرست آثار منتخب امسال قرار دارد که جزئیات آن متعاقباً اعلام خواهد شد.
نمایشگاه بیستم دی؛ فرصتی برای معرفی ظرفیتها
وی با اشاره به نمایشگاهی که بیستم دیماه برگزار خواهد شد، گفت: این نمایشگاه فرصت مناسبی برای معرفی ظرفیتها و آثار علمی و پژوهشی شماست. البته تأکید دارم که این سطح از ارتباط و تعامل کافی نیست و باید اتفاقات بیشتری در این زمینه رقم بخورد؛ چراکه تعامل حداقلی، نه در شأن حوزههای علمیه است و نه در شأن مجموعههای علمی و فرهنگی طرف تعامل.
لزوم تعامل فعال و تعریف پروژههای مشترک علمی
وی ادامه داد: در همین راستا، پیشنهاد شده است که رؤسای انجمنهای علمی حوزههای علمیه در چند جلسه مشترک با مسئولان و فعالان علمی شما دیدار داشته باشند تا در گام نخست با ظرفیتهای متقابل آشنا شوند و در گام بعد، امکان تعریف پروژههای مشترک علمی و پژوهشی فراهم شود.
ظرفیت گسترده مدارس علمیه در کشور
حجتالاسلام والمسلمین عباسی با اشاره به گستره جغرافیایی حوزههای علمیه گفت: در حال حاضر بیش از ۴۰۰ مدرسه علمیه برادران و بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ مدرسه علمیه در حوزه خواهران در کشور فعال هستند. همچنین بیش از ۳۰ حوزه و مدیریت استانی در سراسر کشور وجود دارد.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: با توجه به مطالبات مرجعیت دینی و تأکیدات رهبر معظم انقلاب، فرصت مناسبی در اختیار حوزههای علمیه قرار دارد تا با بهرهگیری از این ظرفیتها، موجی علمی و اثرگذار در سطح کشور، و دستکم در سطح ایران، ایجاد شود.
میتوانیم با مشارکت یکدیگر یک موج علمی ایجاد کنیم
حجتالاسلام والمسلمین عباسی با تأکید بر ضرورت مقابله علمی با انحرافات در حوزه مهدویت گفت: امروز مسائل متعددی در این حوزه وجود دارد و هم ما و هم شما با این چالشها روبهرو هستیم.
وی افزود: حوزه ما هم ظرفیت و امکانات لازم را در اختیار دارد و هم گوش شنوا برای همکاریهای علمی. شما نیز به دلیل حضور در این عرصه، اطلاعات و یافتههای روزانهای دارید که میتواند مبنای همکاری مشترک قرار گیرد.
عباسی تأکید کرد: میتوانیم با مشارکت یکدیگر یک موج علمی در کشور ایجاد کنیم؛ از جمله آمادهسازی کتابچههای علمی متناسب با فضای علمی طلاب در مقاطع تحصیلی مختلف و برگزاری نشستها و کرسیهای آزاداندیشی در مدارس و نهادهای علمی کشور.
اولویتبندی پژوهشها و مطالعات علمی
معاون پژوهش حوزههای علمیه ادامه داد: در زمینه پژوهشهای دینی، حوزه قم اقدام به اولویتبندی مسائل دانش مختلف کرده است؛ از جمله تفسیر، فقه، حدیث و اقتصاد اسلامی. این مطالعات به صورت استان به استان و همچنین نهاد به نهاد انجام میشود تا نیازهای پژوهشی فقهی، حقوقی، اخلاقی و معرفتی پاسخ داده شود. این مطالعات میتواند مورد علاقه و همکاری حوزه نجف نیز قرار گیرد و متناسب با نیازمندیهای آنجا، تغییراتی ایجاد شود.
حجتالاسلام والمسلمین عباسی در پایان گفت: یکی از اولویتهای مهم، ایجاد نظام مشترک استنادی بین حوزههای قم و نجف است. حوزهها میتوانند وزن علمی خود را با روشمندی اختصاصی تعریف کرده، تولید علمی کنند و رتبهبندی متناسب با استانداردهای کشورهای اسلامی را اعمال نمایند، بدون آنکه معیارهای دانشگاهها و مجلات بینالمللی بر آنها تحمیل شود.
انتهای پیام/
حجتالاسلام والمسلمین عباسی گفت: امروز در حوزه علمیه قم بیش از ۲۰۰ مرکز و مؤسسه پژوهشی حوزوی فعالیت میکنند و هر یک از این مجموعهها بهطور مستقل کارهای مهم و ارزشمندی انجام میدهند.
نظر شما