به گزارش مرکز خبر حوزه، رئيس پژوهشكده علوم اجتماعي دانشگاه شيراز در نشست علمی تخصصی مدیریت تحول پارادایمی علوم انسانی در ایران که از سوی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با همکاری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد، گفت: نخستين بحث در ايجاد تغيير، درك موضوع تحول است و در گام بعدي، ايده‌ها و نحوه اجرايي شدن تغيير بايد مشخص شوند؛ اگر اين مساله‌شناسي به صورت سيستماتيك عرضه شود، آن گاه تحولي كه از آن سخن مي‌گوييم، محكم و استوار خواهد بود.
وي درباره چيستي مساله علوم انساني در ايران گفت: نگراني‌هايي در جامعه ما وجود دارند كه بخشي از آن از مرتبط نبودن علوم انساني در دانشگاه‌ها با جهان‌بيني الهياتي ما ناشي مي‌شود که يك مشكل در جامعه است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: متاسفانه برخي دوستان اين مشكلات و گرفتاري‌ها را به عنوان مساله مطرح مي‌كنند كه در اين صورت با پيامدها و اخطارهاي مساله برخورد كرده‌ايم، نه با اصل آن.
دكتر ايمان تاكيد كرد: بايد اين توانايي را داشته باشيم كه مشكلات را به مساله تبديل كنيم تا بتوانيم براي آن راه حلي بيابيم. اگر چنين اتفاقي رخ ندهد، تحول در علوم انساني نيز محقق نمي‌‌شود؛ زیرا مشكل، ماهيتي منفي دارد، اما مساله ماهيتي مثبت دارد و به حل مشكل منجر مي‌شود.
وي افزود: بايد براي رفع نگراني‌ها درباره علوم انساني، آنها را در چارچوب‌هاي علمي قرار دهيم كه اين چارچوب علمي همان نظريه است؛ بر این اساس يافتن يك نظريه كارآمد، امر بسيار حساسي در پيشبرد اهداف به شمار مي‌آيد.
رییس پژوهشگاه علوم اجتماعی دانشگاه شیراز ادامه داد: يكي از آفاتي كه وجود دارد، كاربرد نظريه‌هاي گروهي و فردي است كه سبب نرسيدن به ديدگاه‌هاي مشترك و در نتيجه نرسيدن به هدف مي‌شود، همچنین از نظريه‌ها موجود در علوم انساني نيز نمي‌توان استفاده كرد، زيرا مباني آنها با جها‌بيني ما متفاوت‌اند.
اين پژوهشگر دانشگاهی، مساله علوم انساني در ايران را فقدان نظريه علمي دانست و گفت: بر اين اساس، نظريه‌سازي و فعاليت نرم‌افزاري در حوزه علم، مساله اصلي ماست. نظريه‌هاي علمي، متكي برجهان‌بيني‌هستند و رو به سوي واقعيت دارند. اين نظريه‌ها، داراي روش‌شناسي‌اند و روشن و معتبرند.
وي در تعريف علم گفت: علم، دانشي حاصل اجماع خلاقانه (عقلانيت) اجتماعاتي از انديشمندان در يك جهان‌بيني خاص است. خلاقيت نيز توانايي فردي انسان‌هاست كه بايد در حد لازم در حوزه علم از آن استفاده شود، اين خلاقيت، حاصل انگيزش، تعامل، قدرت ايده‌پروري و تصويرسازي است.
دكتر ايمان با بيان اين كه «علوم انساني در ايران از نداشتن نظريه به شدت رنج مي‌برد» عنوان كرد: اين كمبود سبب مي‌شود به آموزش به جاي پژوهش و همچنين روش به جاي روش‌شناسي اصالت دهيم. اين عوامل به گسست‌هایی چون گسست پارادايميك و فلسفي از جهان، گسست نظريه از فلسفه و پارادايم و همچنين گسست روش از روش‌شناسي منجر می‌شوند.
نويسنده كتاب «روش‌هاي كمي و كيفي تحقيق در علوم انساني» افزود: راه حل اين است كه مدلي را براي نجات علوم انساني طراحي كنيم كه داشتن نظريه و برخورداري از مباني پارادايمي ويژگي‌هاي آن باشند. متاسفانه در ايران مدلي با چنين ويژگي‌هايي نداريم و پيشنهاد مي‌كنم كه فرآيند استقراء براي تبديل شرايط موجود به شرايط آرماني در پيش گرفته شود.
بر اساس گزارش پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، وي توجه به كتاب‌ها و پژوهش‌هايي كه ساير كشورهاي اسلامي براي اسلامي كردن علوم انساني منتشر كرده‌اند را مهم دانسته و گفت: خوشبختانه پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در حال تدوين كتابي شامل نظريات ساير كشورهاي اسلامي در باب اسلامي كردن علوم انساني است.
دكتر ايمان در پايان بر لزوم كنارگذاشتن ديدگاه ساده‌انگارانه به تحول علوم انساني تاكيد كرد و گفت: نتيجه چنين ديدگاهي، برگزاري چند نشست و همايش و بسنده كردن به آنهاست. من نگران اجرايي نشدن بيانات مقام معظم رهبري درباره لزوم اسلامي كردن علوم انساني هستیم و بايد باور كنيم كه با چند جلسه و همايش، اين بيانات عملي نمي‌شوند.
