چهاردهم خرداد سالروز وداع جانسوز ملت قدرشناس ایران با پیر جماران، آن حقیقت همیشه جاوید تاریخ است.

ضمن تسلیت فرا رسیدن بیست و سومین سالگرد رحلت حضرت امام خمینی(ره)، توجه همه ارادتمندان به رهبر کبیر انقلاب را به گزیده هایی از اظهارات شخصیت‌های ملی و بین‌المللی جهان اسلام پیرامون شخصیت والا مقام امام خمینی(ره) جلب می‌کنیم.

* راه رسول خدا(ص)

آیت الله‌العظمی خامنه‌ای در این باره می‌گویند: امام ما برای حیات دوباره اسلام، درست همان راهی را پیمود که رسول معظم صلی‌الله‌علیه‌وآله پیموده بودند؛ یعنی راه انقلاب را. این عصر را باید «عصر امام خمینی» نامید؛ و ویژگی آن، عبارت است از بیداری و جرئت و اعتماد به‌نفس ملت‌ها در برابر زورگویی ابرقدرت‌ها و شکستن بت‌های قدرت ظالمانه و بالندگی نهال قدرت واقعی انسان‌ها و سر برآوردن ارزش‌های معنوی و الهی. امام خمینی رضوان‌الله‌تعالی‌علیه، الگو و نمونه حیات جامعه انقلابی ماست و خطوط اصلی انقلاب، همان است که امام ترسیم فرموده است.

امام، آن روح‌الله بود كه با عصا و يد بيضاى موسى و بيان و فرقان مصطفوى به نجات مظلومان كمر بست، تخت فرعون‏هاى زمان را لرزاند و دل مستضعفان را به نور اميد روشن ساخت.

سخت‏ترين حوادث در اقيانوس وجود او (امام) تلاطم ايجاد نمى‏كرد؛ او بر هواهاى خود امير بود. امام به همه فهماند كه انسان كامل شدن، على‏وار زيستن و تا نزديكى مرزهاى عصمت پيش رفتن، افسانه نيست.

 * مبارزه با جهل و استکبار

احترام حضرت آیت الله سیدعلی‌آقا قاضی(ره) به امام خمینی(ره): آیت الله شیخ عباس قوچانی می‌گفت: در نجف اشرف با مرحوم آقای قاضی جلساتی داشتیم و غالباً افراد با هماهنگی وارد جلسه می‌شدند و همدیگر را هم می‌شناختیم. در یک جلسه، سید جوانی وارد شد، مرحوم قاضی بحث را قطع کردند و احترام زیادی به این سید جوان نمودند و به او فرمودند: آقا سیدروح‌الله! در مقابل سلطان جور و دولت ظالم باید ایستاد، باید مقاومت کرد، باید با جهل مبارزه کرد. این در حالی بود که هنوز زمزمه‌ای از انقلاب امام نبود. ما آن روز خیلی تعجب کردیم، ولی بعد از سال‌های زیاد، پس‌از انقلاب فهمیدیم که مرحوم قاضی آن‌روز، از چه جهت آن حرف‌ها را زد و نسبت به امام احترام کرد.

* سیاستمدار فقیه

آية‏الله‌العظمى سيدمحمدهادي ميلاني(ره) در خصوص رهبری امام می‌گویند: چنين نيست كه هر مجتهدى كه لياقت تقليد داشته باشد لياقت رهبرى هم داشته باشد. لياقت رهبرى را تنها فقيه سياست‏مدار داراست كه به زمان خويش آگاه بوده و در راه خدا از ملامت‏گران نترسد و اكنون با اين مشخصات كسى جز «آيةالله خمينى‏» نيست.

آية‏الله‌العظمی شاه‌آبادى(ره)، استاد عرفان امام: روح‌الله، واقعاً روح‌الله است.

* خمینی ذخیره شیعه است

علامه‏ امينى(ره)، صاحب كتاب الغدير می‌گوید: «الخميني ذخيرةالله للشيعة»؛ خمينى، ذخيره‏ خداوند براى شيعيان است.

* امام اسلام را زنده کرد

آیت الله‌العظمی اراکی(ره) در این باره می‌‌گویند: سلام و صلوات خدا بر روح بزرگ‌مردی که با مجاهدات بزرگ و فداکاری‌ها و رهبری‌های قاطع خود، اسلام را در عالم اسلام زنده کرد و ندای تکبیر و توحید را به گوش جهانیان رساند و مجد و عظمت مسلمانان را به آن‌ها باز گردانید و فریاد کوبنده‌اش دل‌های مستکبران ابرقدرت را به لرزه درآورد.

* سلام آیت الله‌العظمی گلپایگانی(ره)

آیت الله‌العظمی گلپایگانی(ره) می گویند: سلام خدا بر روح خدا، که با ستیز و پیکار بی‌امان با دشمنان اسلام، تمامی معادلات سیاسی آنان را درهم شکست و بر بزرگترین قدرت‌های استعماری جهان پیروز گردید.

* امام مسلمین

آیت الله‌العظمی مرعشی نجفی(ره) در خصوص شخصیت امام خمینی(ره) گفته اند:  صلوات و سلام بر امام مسلمین، که مقاومت ایشان در راه هدف و در مقابل ظلم و ستم و فراخوانی امت اسلامی به خدا و رسول(ص) جبهه کفر و شرک را به واکنش واداشت و بدین سان استکبار با تمام قدرت و توان علیه آن بزرگوار به توطئه برخاست.

* تجلی گری تداوم دعوت انبیاء

آیت الله‌العظمی بهاءالدینی(ره): خمینی کبیر در نگاه مؤمنان با بصیرت و عالمان ربانی، تجلی‌گر تداوم دعوت انبیا و استمرار حضور محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم و برپایی حکومت الهی در زمین بوده است.

* جذابیت بی بدیل امام راحل

آیت الله‌العظمی فاضل‌لنکرانی(ره) می‌گوید: چهره نورانی و طمأنینه دائمی ایشان، همواره نگاه عمیق هر بیننده‌ای را به خود فرا می‌خواند. قیافه آرام و آراسته و حرکات و سکنات موزون و حساب‌شده و متناسب، نگاه‌های نافذ و منظم و به موقع حرکات (وزین) دست‌ها و سر و گردن در موقع نشست و برخاست، سخن‌گفتن آرام و شمرده و وقار زایدالوصف در وقت راه‌رفتن که حاکی از روح بلند ایشان بود، بر جذابیت بی‌بدیل ایشان افزوده بود.

* رهبری قاطع

آیت اللّه سیدمحمود طالقانی(ره) می‌گوید:

 مخالفت با رهبری امام خمینی، مخالفت با اسلام است. رهبری و شخصیت رهبر، به قدری قاطع، به قدری دارای ایمان و حسن نیت است که شما کمتر می‌توانید رهبری مثل آیت اللّه خمینی پیدا کنید. همیشه سعی کرده‌ام که مَشیِ من، از مَشْیِ این شخصیت بزرگ و افتخار قرن (و) اسلام خارج نباشد.

* امام خمینی یک موحد بود

شهيد مظلوم آيةالله دکتر بهشتي(ره) :او (امام خميني) در ترس موحد بود، او در رجا و اميد موحد بود، او در بينش موحد بود، او در ميثاق موحد بود، او در اعتماد موحد بود. همه شیفتگان حق و عدل در جهان، امام را، امام خود می‌دانند.

* امام، حسنه ای بود که خدا به قرن ما عطا کرد

شهيد آية‏الله مرتضى مطهري(ره) در این باره گفته است: نام او، ياد او، شنيدن سخنان او، روح گرم و پرخروش او، اراده و عزم آهنين او، استقامت او، شجاعت او، روشن بينى او، ايمان جوشان او كه زبان زد خاص و عام است. يعنى جان جانان، قهرمان قهرمانان، نور چشم و عزيز روح ملت ايران، استاد عالى‏قدر و بزرگوار، حضرت آيةالله‌العظمى خمينى، حسنه‏اى است كه خداوند به قرن و روزگار ما عنايت فرموده و مصداق بارز و روشن «ان لله في كل خلف عدولا ينفون عنه تحريف المبطلين‏» است... در نهضت ما تمام قشرها و طبقات مختلف ملت، امروز در روحانيت تجسم پيدا كرده است، و روحانيت در آن شخص بسيار بسيار بزرگ تاريخ كه ياد و نامش قلب را به لرزه درمى‌آورد، يعنى استاد بزرگوار، آيةالله‌العظمى آقاى خمينى.

* امام فقه را وارد متن زندگی کرد

آیت الله هاشمی رفسنجانی در این خصوص می‌گوید: نوآوري‌هاي آية‌الله‌العظمي امام خميني رحمةالله‌علیه در بيشتر زمينه‌هاي سياسي و علمي و بخصوص فقهي، فقه را از حاشيه‌نشيني نجات داد و وارد متن زندگي سياسي و اجتماعي جامعه كرد و ابواب جديدي به روي حوزه‌هاي علميه باز كرد. و يكي از كليدي‌ترين عناصر فقهي ايشان توجه به زمان و مكان در اجتهاد است. انقلاب عظيم و اصيل اسلامي با زعامت بي‌نظيرترين رهبر عصرمان، امام خميني رحمةالله‌علیه به حق يك فرصت تاريخي براي جهان اسلام و بخصوص مكتب اهل‌بيت علیهم‌السلام فراهم آورده كه ظرفيت‌هاي تمدن‌سازي و ارتقای بشريت را كه در مكتب اسلام نهفته است، به‌كار بگيرد و اسلام را آن‌گونه كه هست، به جهانيان معرفي کند و بشريت سرخورده از مكتب‌ها و ايسم‌هاي پرُطمطراق مادي را به سوي سرچشمه سعادت معارف الهي راهنمايي كند. امام راحل با ده‌ها مورد طلسم‌شكني و بيدارگري و اقدامات شجاعانه علمي، سياسي و اخلاقي، مجدد اسلام ناب در نيمه هزاره دوم تاريخ اسلام شدند و با حمايت شاگردان صالحي كه خود تربيت كردند و نيروهاي مخلص و مجاهد اين امت، كار بسيار بزرگي انجام دادند. ايشان با تشكيل بنيه اوليه حكومت اسلامي بر پايه مكتب اهل‌بيت علیهم‌السلام و اسلام ناب، به وظيفه خود عمل كردند و اين ميراث عظيم را به‌جاي گذاشتند.

* خود را زیر پای این مرد بگذار

شهید محراب آیت الله سیداسدالله مدنی(ره) می گوید: دینم امروز به من می‌گوید، باید امروز خودت را فراموش کنی و خود را زیر پای این مرد، یعنی امام خمینی، بگذاری تا یک قدم بالا بیاید و به دنبال ایشان حرکت کنی.

اطاعت از امام خمینی اطاعت از امام زمان است

شهید محراب، آیت الله دستغیب(ره) می‌گوید: هرکس از امام خمینی(ره) اطاعت کند، اطاعت خداوند را کرده است. اگر کسی فرمان امام خمینی را رد کند ،‌ فرمان امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف را رد کرده است. مخالفت امر خدا را کرده است.

* امام حیات معنوی به ما داد

شهید محراب، آیت الله صدوقی(ره): هرچه داریم از این مرد شریف است؛ و اوست که به ما حیات معنوی داد.

* مصداق انسان کامل

شهید محراب، آیت الله اشرفی اصفهانی(ره) می گوید: باید اعتراف نماییم در جامعیت بین ابعاد عظیم شخصیتی، در زمان غیبت کسی را مانند امام امت ندیده‌ایم. امام جداً مصداق انسان کامل بودند؛ شاید در طول تاریخ روحانیت تشیع و جهان اسلام نتوانیم نظیر و بدیلی برای ایشان پیدا کنیم.

* آبروی شیعه

شهید آیت الله سعیدی(ره) گفته است: آیت‌اللّه خمینی از نظر خَلق و خُلق و منطق، شبیه‌ترین عالمان به امام‌ زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف و آبای طاهرین آن‌حضرت است. از برکات ایشان، روحانیت شیعه آبرو گرفت؛ مسلمین آبرو گرفتند.

* حاکم هوشیار و با شهامت

آیت الله علامه محمدتقی جعفری(ره): در چهره یک حاکم و زمامدار و رهبر، امام بزرگوار، مردی هوشیار و با شهامت و با تدبیر و با ابتکار و دریا دل بود امواج سهمگین در مقابل او چیز کم‌اهمیتی محسوب می‌شدند و هیچ حادثه سنگینی نبود که بتواند او را شکست دهد و او از همه این حوادث قوی‌تر و بزرگ‌تر بود.

* ذوب در اسلام

آية‏الله شهيد سيدمحمدباقر صدر(ره) گفته است: «ذوبوا فى‌الخميني كما هو ذاب في‌الاسلام»؛ در خميني ذوب شويد، همان‌گونه كه او در اسلام ذوب شده است. امام خمینی در طرح شعار جمهوری اسلامی، تجلی‌گر تداوم دعوت انبیا و استمرار حضور حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله و علی علیه‌السلام در برپایی حکومت الهی در زمین بوده است.

* صداقت و صمیمیت و حضرت امام

مرحوم حجةالاسلام‌والمسلمین حاج سیداحمد خمینی(ره) در این خصوص گفته است:حضرت امام، اهل شب‌زنده‌داری و راز و نیاز با خدا بودند و در جلسه‌ای که غیبت می‌شد، حاضر نمی‌شدند. مهم‌ترین خصلت امام دو چیز بود: یکی صداقت و دیگری صمیمیت. امام، وحدت را یک تکلیف الهی و وظیفه‌ای شرعی برای آحاد امت می‌دانستند.

* فقیه عادل و شجاع

علامه سیدمحمدحسین فضل اللّه(ره)، از علمای لبنان گفته است: امام خمینی فقیه عادل، شجاع و حکیمی بود که جز به خدا نمی‌اندیشید و مخاطب خود را امت اسلامی می‌دانست. شخصیت امام در خدا و امت خدا ذوب شده بود.

شیخ سعید شعبان، رهبر فقید جنبش توحید اسلامی لبنان:

امام خمینی رضوان‌الله‌تعالی‌علیه، جهان اسلام را به دامن اسلام محمدی بازگرداند و اطمینان به‌نفس در مسلمین را برای رهایی از بند استعمارگران ایجاد نمود و ادامه این خط تنها ضامن پیروزی مسلمین خواهد بود. امام، آرزوی بزرگوارانی چون جمال‌الدین اسدآبادی، محمد عبده و... را برآورده کرد. چنین تفکری که این انقلاب صرفاً شیعی است، محصول تئوری‌های عربستان سعودی است و از نظر امام خمینی رحمةالله‌علیه این انقلاب فقط یک انقلاب اسلامی است.

* اعتراف بیگانگان به عظمت امام خمینی(ره)

هنری پراکت، کاردار سیاسی و نظامی سفارت آمریکا در ایران (78 ــ 1972) و مسئول دفتر ایران در وزارت امور خارجه این کشور (80 ــ 1978) می‌گوید:

آیت الله خمینی، غرب را با بحران جدی برنامه‌ریزی مواجه کرد. تصمیمات او چنان رعدآسا بود که مجال هر نوع تفکر و برنامه‌ریزی را از سیاست‌مداران و نظریه‌پردازان سیاسی می‌گرفت. هیچ‌کس نمی‌توانست تصمیمات او را از پیش حدس بزند. او با معیارهایی غیر از معیارهای شناخته‌شده در دنیا سخن می‌گفت و عمل می‌کرد. گویی از جای دیگر الهام می‌گرفت. دشمنی آیت الله خمینی با غرب، برگرفته از تعالیم الهی او بود. او در دشمنی خود نیز خلوص نیت داشت.

* مرد بزرگ دوران

محمد حسنين هيكل، نويسنده و محقق مصرى: او مردى بزرگ بود كه از دوران ديگرى آمده بود.

* چراغی که دل ما را روشن کرد

عباس مدنى، رهبر نجات اسلامى الجزاير: چراغى كه امام خمينى برافروخت، دل‏هاى ما را روشن كرد.

* امید مسلمانان

تراب زمزمى، نويسنده‏ تونسى: امام خمينى روزنه‏ اميد صدها ميليون مسلمان و ميلياردها انسان تحت‏ستم در سراسر جهان بود.  

* ماموریت امام خمینی

روزنامه ايندیپندنت: كمتر ديده شده كه تغيير مسير تاريخ به عهده‏ يك مرد آن‌هم دست‌تنها گذاشته شود و اين ماموريتى بود كه به عهده‏ آية‏الله خمينى گذاشته شد.

* سخن قانون و قرآن

روزنامه‏ داگبلات، چاپ نروژ: امام خمينى شخصيتى استوار بود و در سختى‏ها به آرامى تصميم مى‏گرفت. سخنان او، قانون؛ و قانون او، قرآن بود.

* پدر مستضعفان

اسقف كاپوچى: امام، پدر مستضعفان جهان بود و از دست دادن ايشان غم بزرگى براى تمام محرومان دنياست.

* جهان از امام الهام گرفت

رئيس‌جمهور اوگاندا: آيةالله خمينى، رهبر روحانى بزرگى بود كه نه‌تنها مسلمانان ايران، بلكه تمام جهان از ايشان الهام گرفته‏اند.

رئيس‌جمهور تانزانيا: ايشان (امام خمينى) معمار و مشخصه‏ انقلابى بود كه در عصر حاضر، پيروزى مستضعفان بر مستكبران را به منصه‏ ظهور رساند.

* توان تغییر نظام غربی به اسلام

مجله‏ هفتگى پروفيل چاپ وين: هر رهبر انقلابى كه عملكرد و گفته‏هاى آية‏الله خمينى را نصب‏العين خويش قرار دهد، قادر به تغيير يك سيستم غربى به يك جامعه‏ اسلامى خواهد بود.

* امام خمینی تبلور آمال ملت‌هاست

راشد الغنوشی، رهبر جنبش اسلامی النهضة تونس: شخصیت امام خمینی رحمةالله‌علیه به مثابه رهبری عقیدتی، سیاسی و انقلابی که رنج همه زحمت‌کشان را به دوش دارد، جلوه می‌کند که در واقع تبلور آمال و آرزوهای همه ملت است و آن‌ها را در مسیری روشن و درست هدایت می‌کند.

* افکار امام در هزاره سوم

دکتر حسن البناء، رهبر وقت اخوان‌المسلمین: امام خمینی رحمةالله‌علیه اندیشمندی است که هزاره دوم میلادی را به پایان برد و پیوسته پرتو افکار نورانی او بر فراز هزاره سوم خواهد درخشید. اندیشمندی که خاستگاه تفکرش اسلام ناب و اندیشه‌های اصولی بوده و دربردارنده گرایش‌هایی است که همان میراث اهل‌بیت علیهم‌السلام است.

* مرد مومن و مجتهد

امام بخاری، رهبر مسلمانان هند: امام خمینی رحمةالله‌علیه مردی مومن، مجتهد، تاریخ‌ساز در سده اخیر بود. مرد مجاهدی که نظیر او در صدسال اخیر وجود نداشته است. امام خمینی رحمةالله‌علیه چنان ذخیره‌ای در دنیا باقی گذاشت که صدها سال زبان‌زد همه خواهد بود.

* اندیشه والای امام چراغ هدایت مسلمانان

بی‌نظیر بوتو، نخست‌وزیر فقید پاکستان: جمهوری اسلامی برای ما از اهمیت بسیاری برخودار است. پیام‌های امام خمینی رحمةالله‌علیه در آینده نیز چراغ هدایت مسلمانان است و ملت‌های مسلمان در آینده نیز از پرتو نورانی افکار و اندیشه‌های والای حضرت امام رحمةالله‌علیه استفاده خواهند کرد.

* آیتی از الله

پروفسور حامد، استاد اسلام‌شناسی در دانشگاه کالیفرنیای آمریکا: یک مسلمان هرقدر بخواهد از یک شخصیت بزرگ معنوی تعریف و تمجید کند، به خاطر آن‌که بزرگی و عظمت تنها از آن خداست و نمی‌توان شخصی غیر از خداوند را با این صفات خواند، بهتر است در عوض به‌کارگیری چنین لفظی، گفته شود که عظمت و بزرگی خداوند به‌نحو نادری در آن فرد جلوه پیدا کرده و او را به آیتی از «الله» مبدل ساخته است. امام خمینی رحمةالله‌علیه قطعاً چنین آیتی بود. هرکس که سعادت حضور در کنار او را داشته باشد می‌داند، زیارت وی حتی هنگامی که او یک کلمه سخن نیز نمی‌گفت، عمیق‌ترین تأثیر را بر روی آدمی می‌گذاشت. راز این تأثیر در همان ویژگی الهی نهفته است.

* زندگی و مرگ با عظمت

حافظ اسد، رئیس‌جمهور فقید سوریه: امام خمینی رحمةالله‌علیه، امام همه ما بود. امام با عظمت زیست و با عظمت دارفانی را به سوی ابدیت ترک گفت. این در حالی بود که بارزترین الگوهای ایمان، زهد و تقوی را در جهان امروز باقی گذاشت. امام خمینی رحمةالله‌علیه با اقتدار تمام از ارزش‌های اسلامی دفاع کرد.

منابع: اسوه عارفان، ص۹۲؛ فصل‌نامه حضور، خرداد73؛ روزنامه رسالت 12/3/78، ویژه‌نامه پرتویی از خورشید؛ امام خمینی رحمةالله‌علیه از منظر دیگران؛ فاینشنال‌تایمز چاپ لندن، دهم نوامبر 1979؛ و... .

تهیه و تنظیم: رمضان‌علی عزیزی