به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلمین رمضانی امام جمعه هامبورگ در خطبه های این هفته نماز جمعه به تفصیل درباره جایگاه و اهمیت ماه مبارک رمضان پرداخت:
ماه رمضان از ماه های ویژه الهی است که شرائط را از هر جهت برای سیر و سلوک الی الله فراهم می سازد. از اینرو اگر با وجود این همه برکت و نعمت آسمانی، کسی از آن بهره مند نشود، در حقیقت از کسانی خواهد بود که بخشی از سرمایه وجودی خود را از دست داده است. در کلام نورانی پیامبر اکرم (ص) آمده است که نوع نگرش شما به این ماه نباید همچون ماه های دیگر سال باشد؛ زیرا ماه رمضان با برکت و رحمت خاص خود به انسان روی می آورد.
« إنّ شهركم هذا ليس كالشهور، إنّه إذا أقبل إليكم أقبل بالبركة والرحمة، وإذا أدبر عنكم أدبر بغفران الذنوب، هذا شهر الحسنات فيه مضاعفة، وأعمال الخير فيه مقبولة »[1]
به راستى اين ماه شما همچون ماه هاى ديگر نيست، چون به شما رو كند با بركت و رحمت آيد و چون از نزد شما برود با آمرزش گناهان برود، اين ماهى است كه حسنات در آن دو چندان است، و اعمال خير در آن قبول است.
و لذا کسی که این ماه را درک می کند و شرائط لازم را دارد باید روزه بگیرد « مَن شَهِدَ مِنكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ » [2] و باید تا شب این روزه را ادامه دهد « وَ أَتِمُّواْ الصِّيَامَ إِلَى الَّليْلِ » [3] تا از تقوی الهی بهره بیشتری ببرد « لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ » [4] و خود را به فلاح و رستگاری برساند « لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ »[5] و در حقیقت از شکر گزاران نعمت های بیکران الهی شود«وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ »[6].
حکمت روزه داری در بیان قرآن و روایات
در زمینه حکمت روزه نیز مطالب فراوانی در آیات و روایات بیان شده است؛ از جمله اینکه روزه گرفتن برای رسیدن به تقوای الهی، فلاح و رستگاری و رسیدن به مقام شکر می باشد. همچنین در روایات آمده است: « صوموا تصِحّوا » یعنی روزه برای سلامت تن و روح می باشد. در بیان امام صادق(ع) در پاسخ به جناب هشام بن حکم که درباره چرایی روزه از ایشان سوال پرسیده بودند، آمده است: « اِنَّما فَرضَ الله عزّوجل الصِّيام ليستوي به الغنيُّ و الفقير و ذلك لأنَّ الغنيَّ لم يكن ليجدَ مسَّ الجوع فيرحم الفقير، فأراد الله سبحانه ان يُذيق الغنيَّ مسَّ الجوع ليرقَّ على الضَّعيف و يرحم الجائع. »[7] روزه به اين دليل واجب شده است كه ميان فقير و غني مساوات برقرار گردد، و اين به خاطر آن است كه غني طعم گرسنگي را بچشد و نسبت به فقير اداي حق كند، چرا كه اغنياء معمولاً هرچه بخواهند برايشان فراهم است؛ خدا ميخواهد ميان بندگان خود مساوات باشد، و طعم گرسنگي و درد و رنج را به اغنيا بچشاند تا به ضعيفان و گرسنگان رحم كنند.
این بیان نورانی به اثر مهم روزه در جامعه انسانی اشاره می کند؛ زیرا به هر حال جامعه بشری دارای دو طبقه غنی و فقیر است. فقر هم مشکلات و بلکه مصائب فراوانی را در جامعه بر جای میگذارد و باید چاره ای اندیشه شود که فقر از جامعه برچیده شود اسلام اگرچه احکام واجبی مانند خمس و نیز زکات (چه واجب و چه مستحب) را قرار داده است که تا حدی مشکل فقرا برطرف گردد ولی اینها کافی نیست و لذا آنهائی که از ثروت مادّی برخوردارند، باید برای حل مشکلاتی که به واسطه فقر دامن بشر را گرفته، اندیشه کنند و در تلاش باشند تا با انفاق به هر شکلی به این قشر آسیب پذیر کمک کنند. آنچه امام صادق (ع) فرمودند، اشاره به این مهم دارد که آنان که غنی و ثروتمند هستند، شاید در حالت عادی و طبیعی کمتر به فکر فقراء باشند اما روزه این شرائط را برای آنان ایجاد می کند که درد گرسنگی را بیشتر احساس کنند و چه بسا تلاش کنند به واسطه ترحمی که در ایشان پدید می آید به فقراء کمک بیشتری داشته باشند.
علاوه بر این در نامه امام رضا(ع) برای ابن سنان به حکمت های دیگری از روزه اشاره شده که بیشتر جنبه عرفانی پیدا می کند؛ حضرت در این نامه درباره حکمت روزه این چنین مرقوم فرمودند: « لعرفان مسّ الجوع و العطش ليكون العبد ذليلاً مستكيناً مأجوراً محتسباً صابراً، و يكون ذلك دليلاً له على شدائد الآخرة مع ما فيه له من الإنكسار عن الشهوات، واعظاً له في العاجل، دليلاً على الآجل، ليعلم شدّة مبلغ ذلك من أهل الفقر والمسكنة في الدنيا و الآخرة »[8] در حقیقت انسان با روزه گرفتن فرمان الهی را اطاعت می کند و تشنگی و گرسنگی دنیا را تحمل می کند و به یاد گرسنگی و تشنگی در آخرت می افتد و در حقیقت به نوعی از تمایلات دنیائی آزاد می شود و هم پند و موعظه برای او خواهد بود که بیشتر به یاد سعادت و آخرت باشد.
البته روشن است که انسان هرچه در زندگی خود بیشتر یاد آخرت را تجربه کند، در تربیت نفس و قوای او بیشتر اثرگذار خواهد بود. با دقت در این کلمات نورانی روشن می شود که روزه آثار و حکمت های دنیوی و اخروی بسیاری دارد که همه آنها می تواند برای تربیت و سلامت انسان و جامعه موثر باشد و آینده ای روشن را برای انسان رقم بزند.
به همین جهت است که روزه از ارکان و پایه های دین اسلام شمرده شده[9] و سیری از آتش جهنم خواهد بود[10]. لذا خدای متعال می فرماید: روزه مال من است و من خودم به روزه دار پاداش می دهم و یا خودم پاداش روزه دار خواهم بود.[11]
رمضان؛ بهترین ماه برای محاسبه و مراقبه
این ماه، ماه خداست و حساب هر کاری برای سالکِ روزه دار با خدای متعال است؛ از این رو از همه ماه ها افضل است و روزها و شبهایش از همه روزها و شبها افضل و برتر است و بلکه تمام ساعات و لحظه هایش بهترین و برترین لحظه ها است. حال که همه ما به میهمانی خدا دعوت شده و در سفره کریمانه اش راه یافته ایم، باید از این فرصت به بهترین وجه بهره برد.
این ماه بهترین ماه محاسبه و مراقبه هاست و انسان مومن بیشترین ارتباط را می تواند با خدای محبوب برقرار سازد و زیباترین حالات معنوی را می تواند کسب نماید. لذا پیامبر اکرم(ص) فرمودند: در این ماه زیاد تهلیل و تکبیر و تحمید و تمجید الهی را داشته باشید، زیرا این ماه بهار فقرای الی الله است: « رمضان شهر الله تبارك و تعالى استكثروا فيه من التهليل و التكبير و التحميد و التمجيد و التسبيح و هو ربيع الفقراء »[12]و نیز از پیامبر اکرم(ص) نقل شده که فرمود:« إنَّ الجَنَّةَ مُشْتَاقَةٌ إلى أرْبَعَةِ نَفَر إلى مُطْعِمٍ الجَيعانِ وَ حَافِظِ اللِّسَانِ وَ تَالِي الْقُرآنِ وَ صَائِم شَهْر رَمَضَانَ » [13] رسول خدا(ص) فرمودند: براستی، بهشت مشتاق چهار نفر است: کسی که گرسنه ای را سیر کند و آنکه زبان خویش را حفظ نماید و تلاوت کننده قرآن و روزه دار ماه مبارک رمضان.
این ماه شروع ماه سالکان الی الله است. همان کسانی که در صددند رابطه خود را با خدای متعال تقویت نمایند و انس با حضرت حق را بهترین لحظه های زندگی خود می دانند. بدون شک هرکس که بهره بیشتری از باطن و سرّ این ماه ببرد، به همان اندازه از مسابقه معنوی و پاداش عظیم الهی در روز عید فطر بیشتر بهره مند خواهد شد. توفیق درک دعاهای این ماه مانند دعاهای روزانه، دعای افتتاح، دعای اباحمزه ثمالی، دعای سحر و احیای شب های قدر می تواند، بهترین ساعت ها و لحظه ها را برای انسان رقم بزند و انس با حضرت حق را برای روزه دار واقعی نتیجه دهد.
برای درک این ماه باید تلاش کنیم اخلاص خود را افزایش دهیم و از حضرتش استمداد طلب نمائیم و خود را به قانون و راهش بسپاریم که سعادت دنیا و آخرت و حشر با اولیاء الهی در این انتخاب مؤمنانه نهفته است.
[1] . وسائل الشيعة ، شیخ حر عاملی ج 8 ص 19
[2] .بقره 185
[3] همان 187
[4] همان 187
[5] همان 189
[6] همان 185
[7] شیخ صدوق علل الشرایع
[8] همان
[9] امام باقر (ع) فرمودند : بنی الاِسلام علی الخَمس الصَلوة و الزَکوة و الصَوم و الحَج و الوِلایَة . امالی، شیخ مفید، مجلس 42 – محاسن ، برقی، باب الشرایع حدیث 43
[10] قال رسول الله (ص) الصوم جنة من النار ( روضه المتقین ج 3 ص 225 )
[11] الصّوم لی و انا اجزی به .
[12] بحار ج 93 ص 381
[13] جامع احادیث الشیعه ج9 ص 106