به گزارش خبرگزاری حوزه ،آیت الله مصباح یزدی، پیش از ظهر امروز در همایش بین المللی اندیشه های علامه طباطبایی که در موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) قم برگزار شد، اظهارداشت : سخن گفتن در باره تفسیر المیزان و مولف گرانقدر آن، مرحوم علامه طباطبایی ، کار آسانی نیست؛ انگیزه مرحوم علامه برای نوشتن این تفسیر بسیار مهم است و باید آن را بررسی کنیم.
ایشان افزود: در طول تاریخ هر گروهی نیازهای خود رابه قرآن ارایه کند و بر حسب نیازهای خود از قرآن استفاده کرد؛ مثل نگاه متکلمان به آیات کلامی، اشاعره و...؛ پس از انتشار کتب یونانی و ورود اندیشه های فرهنگی غیر، از جمله هندی در این بین وارد شد و نگاه های جدیدی را شکل داد؛ پشرفت علوم مادی در دو قرن اخیر و مسایل انسانی که در مغرب زمین ایجاد شد، سوالات جدیدی را برای مسلمانان ایجاد می کرد و به همین دلیل گرایش های جدیدی ایجاد گردید.
آیت الله مصباح یزدی خاطرنشان کرد: مرحوم علامه یک وجه مشترک را برای همه اینها بیان می کنند که نوعی تفسیر به رای در همه این مذاهب وجود دارد؛ یعنی آنها جوابی را می پسندیدند و سعی می کردند که آیات را بر اساس آن نظریه تایید و تفسیر کنند.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) تصریح کرد: بیشترین عاملی که محرک ایشان برای بحث های تفسیری بود، همین انحرافات بود که در آن زمان این نگاه در مصر بیشتر از مکان های دیگر بود؛ در مصر به دلیل نفوذ زیاد نگاه غربی، نگاه طبیعت گرایانه و تجربی و تفسیر به رای و دستاوردهای علوم غربی ایجاد شد.
احساس خطر علامه
عضو خبرگان رهبری افزود: این موج در کشورهای اسلامی از جمله ایران هم در حال رشد بود که مرحوم علامه احساس خطر کردند و به همین دلیل به سمت تفسیر رفتند؛ مرحوم علامه به دنبال استفاده از قرآن به یک روش متقن بودند که از این لغزش ها در امان باشد.
آیت الله مصباح یزدی خاطرنشان کرد: ایشان همیشه بیان می کردند که این روش را از روش اهل بیت(ع) الهام گرفته‌‌اند، و به همین دلیل آیات را با آیات دیگر تفسیر می کردند؛ این روش برای رفع ابهام از برخی مفاهیم آیات بود که از فرمایشات خود ایشان استفاده می شد که بزرگترین ویژگی تفسیر ایشان همین مساله بود.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با اشاره به برداشت‌های مختلف از تفسیر قرآن به قرآن، تصریح کرد: برخی چنین تصور می کنند هرجا ابهامی داشته باشیم آیه دیگری هست که مشکل را حل می کند و اگر چیزی با آیه دیگری روشن نشد، هیچ اعتبار ندارد.
ایشان افزود: برخی دیگر مسامحه می کنند و سعی می کنند برداشتی که از یک آیه دارند با برداشت خودشان از یک آیه دیگر آن را توضیح دهند؛ این هم مشکل را حل نمی کند، چون حجتی بر آن برداشت وجود ندارد.
آیت الله مصباح یزدی خاطرنشان کرد: منظور علامه در تفسیر قرآن به قرآن را باید بهتر شرح داد؛ مثلا در سوره حمد اگر بخواهیم به دنبال معنی «انعمت علیهم» بگردیم شاید برخی ها عنوان کنند که منظور همان نعمت های دنیایی است و صراط مستقیم نیز راهی است که به این علوم رسیده اند؛ وقتی به خود قرآن مراجعه می کنیم، آیه ای داریم که خداوند چهار طایفه نبیین، صدیقین، شهدا و صالحین را بیان می کند و می گوید اگر شما می خواهید رفیق این گروه باشید باید از خدا تبعیت کنید.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) تصریح کرد: منظور از این روش این است که تا آنجا که ممکن می‌باشد باید از قرآن استفاده کنیم، یعنی تا آنجا که می فهمیم و بر اساس یک روش عقلا پسند آن را درک می کنیم.
ایشان افزود: در محاورات عقلایی هم در استفاده از درس یک استاد و خطیب ماهر، گاهی تعبیرات مطلقی به کار می بریم.
آیت الله مصباح یزدی خاطرنشان کرد: چنین انحرافی در زمان ما هم وجود دارد که برخی تصریح می کنند و برخی نیز بیان نمی کنند؛ برخی می گویند که ما فقط باید از قرآن استفاده کنیم و توجهی به روایات ندارند و در مقابل هم کسانی هستند که این گونه نمی اندیشند؛ مثلا برخی می گفتند که در قرآن آمده است که صلوات برپیامبر(ص) بفرستید، ولی نگفته است بر اهل بیت(ع) هم بفرستید؛ آنها متوجه نیستند که تلاوت آیه یک مساله است و تفسیر آن چیز دیگری است.
قرآن و عترت، کامل کننده دین
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) تصریح کرد: پیامبر(ص) بعد از ابلاغ به تبیین و تفسیر پرداخت، اگر قرار باشد که همه چیز در قرآن باشد باید یک دایره المعارف بزرگ نوشته می شد که خلاف سنت خداست و همین پیامبر(ص) از جانب خداوند نقل می کند که قرآن و عترت کامل کننده دین هستند.
وی افزود: اگر بخواهیم مباحث جنگ احد را بفهمیم باید به همان موضوع هم برگردیم و در این زمینه ها اگر این دقت ها صورت نگیرد از جمله شواهد تاریخی قطعی و روایات متواتر به مشکل بر می خوریم.
