به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری حوزه، بسیاری از رسانه های مصری همین موضوع یعنی تنوع میهمانان را به عنوان تیتر خود انتخاب کردند و به انعکاس اخبار اجلاس قاهره پرداختند.

متن تفصیلی سخنرانی شیخ الازهر

سخنران اصلی این اجلاس در روز افتتاحیه دکتر احمد الطیب، شیخ الازهر بود. وی در سخنان خود تاکید کرد که وحشی گری گروه های تروریست از تمام حدود ادیان و اخلاقی گذشته است.

وی خاطر نشان کرد: الازهر قصد دارد پانزدهمین کنفرانس خود را که قرار است ان شاءالله به زودی برگزار شود به مساله یاری قدس و مساله فلسطین اختصاص دهد.

الطیب گفت: شخصیت های برجسته شرق عربی و اسلامی و جهانی از مسلمانان شیعه و سنی و مسیحیان با طوایف مختلف و عقاید دیگری که در مشرق زمین رشد یافته اند در این کنفرانس شرکت دارند و این کنفرانس در وقتی بسیار حساس و پیچیده و پرخطر برای کشورها و ملت های ما برگزار می شود به گونه ای که شما به هر سو که در نقشه خاور میانه بنگرید، از این اوضاع اسف بار وحشت زده می شوید و نمی توانید علتی منطقی برای این ویرانی های عمدی و خونریزی ها و آدم کشی های بیابید که امت اسلام و تمدن اسلامی را تهدید می کند.

وی افزود: من شب و روز این سؤال را از خود می پرسم که اسباب این مشکل و فتنه آغشته به خون و مرگ و سبب این انفجارها  و بریدن سر انسان ها و آواره ساختن میلیون ها انسان و ویرانی آبادانی ها و وطن ها در یک توحش بی سابقه چیست تا جایی که این توحش تمام حدود ادیان و اخلاقی و عرف بشری را پشت سر گذاشته در حالی که همین حدود موجب تفاوت میان حیوانات درنده و انسان عاقل و اندیشمند هستند.

شیخ الازهر در ادامه سخنان خود گفت: مساله فراتر از یک توطئه است و ریشه این پدیده را باید خیلی عمیق تر و در تاریخ عربی و اسلامی جستجو کرد که گویی به سیره ثابت روابط داخلی ما تبدیل شده و آن سیره تفرقه و نزاع و اختلاف است. و چه شایسته است در این آفت که قرآن کریم نیز در مورد آن به ما هشدار داده تامل کنیم: وَأَطِيعُواْ اللّهَ وَرَسُولَهُ وَلاَ تَنَازَعُواْ فَتَفْشَلُواْ وَتَذْهَبَ رِيحُكُمْ وَاصْبِرُواْ إن اللّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ" {الأنفال/46}.

دکتر الطیب گفت: امت ما با وجود برخورداری از موهبات ویژه وحدت بخش الهی در میان سایر امت ها مانند برخورداری از زبان و نژاد و دین و تاریخ و جغرافیای مشترک، و با وجود اتحادیه عرب و سازمان همکاری اسلامی که از تاسیس آنها بیش از نیم قرن می گذرد، همچنان نیازمند اتحادی شبه اروپایی است که البته این امری ممکن است و از محالات نیست فقط نیازمند راستی و دور اندیشی و ترک اختلافات است و مسلمانان بدون تردید شایسته هستند و می توانند اگر بخواهند چنین اتحادی را بیافرینند.

شیخ الازهر افزود: در چنین شرایطی شایسته نیست که از اندیشه های افراطی که به مغز برخی از جوانان ما رخنه کرده و آنها را به فکر تکفیر و تفسیرهای افراطی و خشونت آمیز کشانده چشم بپوشیم و غافل شویم و حال آنکه چنین افکاری سازمان هایی همچون القاعده را به وجود آورده که شبانه روز به کشورها حمله می کنند و امنیت و ثبات آنها را تهدید می کنند.

فهم نادرست تکفیری ها از کتاب و سنت

وی در ادامه سخنان خود گفت: وجه مشترک تمام این گروه ها که عامل جنایت های آنها می باشد، تکفیر مسلمانان و مباح شمردن خون آنها می باشد که یادآور مذاهب قدیمی و تاریخ گذشته است که مسلمانان را پس از تکفیر می کشتند و این به خاطر فهم نادرست و انحرافی آنها از متون کتاب و سنت بود. اینها کفر را از مفهوم صحیح آن که مورد نظر پیامبر بوده منحرف ساخته اند در حالی که دستور پیامبر و سیره مسملانان بر عدم تکفیر مسلمان به واسطه گناهان و لو کبائر است به شرط آنکه کبائر را حلال نشمرند در حالی که کفر عبارت است از انکار قلب و خالی بودن آن از باور خداوند و فرشتگان و کتب و پیامبران الهی و روز جزا اما کسی که به اینها ایمان داشته باشد مؤمن است و کافر نیست.

تحریف در مفهوم جهاد

احمد الطیب در بخش دیگر از سخنان خود گفت: یکی دیگر از انحرافات این گروه های مسلح این است که مفهوم جهاد نزد آنها تحریف شده و بر این اساس هرکه را بخواهند می کشند و این کار خود را جهاد میپندارند و گمان می کنند اگر خود نیز کشته شوند شهید و در بهشت خواهند بود و این از فجیع ترین اشتباهات دینی آنها است؛ چرا که اولا: جهاد در اسلام فقط برای دفاع از جان و دین و وطن تشریع شده و ما از اساتید خود در الازهر آموخته ایم که علت جهاد تجاوز و حمله است نه کفر و دوم اینکه اعلام جهاد از اختیارات ولی امر است و افراد و گروه ها در هیچ شرایطی اجازه اعلام جهاد ندارند؛ چرا که در این صورت جامعه گرفتار هرج و مرج و به هدر رفتن خون ها و هتک نوامیس و غارت اموال می شود و این همان مشکلی است که ما به واسطه فهم اشتباه از احکام شرعی از آن رنج می بریم.

آغوش اسلام به روی سایر ادیان باز است

وی افزود: حمله و تجاوز و جان انسان ها با هر دین و عقیده ای از نظر اسلام حرام است؛ چرا که آغوش اسلام به روی ادیان دیگر باز است. ما نیز به حقوق کامل شهروندی و زندگی برابر در یک وطن قائل هستیم.

شیخ الازهر گفت: تجاوز به دیگران و وادار کردن انسان ها به مهاجرت و تبعیض میان آنها با باور های صحیح دینی و اجماع مسلمانان منافات دارد. اما در مورد فهم اشتباه از موضوع خلافت یا امامت نزد مسلمانان باید بگویم که علمای اعتقادات بر این باورند که امامت از فروع دین است نه از اصول دین و از این رو می تواند نظریات مختلفی در این زمینه موجود باشد و هر طلبه دانشکده اصول دین دانشگاه الازهر از کتاب شرح المواقف در علم اعتقادات آموخته که امامت از اصول ادیان و عقائد نیست بلکه از فروع است. سعد تفتازانی از علمای اهل سنت نیز در کتاب شرح المقاصد می گوید: نزاعی نیست که مباحث امامت به علم فروع تناسب بیشتری دارد و این حکم در تمام کتب عقاید اهل سنت موجود است. پس چگونه این مساله که نزد اهل سنت از اصول دین نیست، نزد این جوانان ملاک کفر و ایمان شده و فتنه ای به پا شده که خون ها در آن ریخته می شود و آبادانی ها ویران و چهره دین حنیف تخریب می شود؟!

وی افزود: اگر بخواهیم مفاهیم شرعی را که این گروه ها در فهم آن گرفتار اشتباه شده اند و بر این اساس خون انسان ها را می ریزند بشمریم بحث به درازا می کشد و من تصحیح این مفاهیم را به علمای حاضر در کنفرانس می سپارم تا در بیانیه پایانی نیز برای همه جهان بازگو شود تا حق معلوم گشته و تکلیف از ما ساقط شود.

انرژی جوانان در راه پیشرفت علمی صرف شود

شیخ الطیب افزود: ما اکنون نیازمند این هستیم که انرژی جوانان ما در راه پیشرفت علمی و تکنولوژی و فرهنگی صرف شود تا به کاروان امت های دیگر که در رهبری جهان و تاثیر بر سرنوشت بشریت بر ما پیشی گرفته اند بپیوندیم و پیمودن این مسیر نیازمند التزام به قوانین دینی و اخلاقی و نور وحی و هدایت آسمانی است تا از رنج و درد حاصل از سیاست های جهانی ناشی از غیبت ارزش های پیامبران کاسته شود.

وی افزود: الازهر در گذشته و حال همواره تلاش کرده که معارف دینی صحیح بر اساس قرآن کریم و سنت نبوی و اجتهادات مقبول نزد امت ارائه کند.

فلسطین، مساله اصلی مسلمانان است

شیخ الازهر گفت: از تمام مسلمانان می خواهم کاملا به الازهر اعتماد کنند که الازهر در آموزش دین و عقاید و احکام مطابق حکم الهی و رسالت نبوی نهادی امین است و از تحریف و تاویل جاهلان به دور می باشد. ما در برابر تروریسم و افراط می ایستیم و این چالش ها که شب و روز ما را به خود مشغول داشته نمی تواند ما را از مساله اصلی عرب ها و مسلمانان دور نگاه دارد و آن مساله قدس و قبله نخست و حرم سوم مسلمانان است و مساله فلسطین که جهان جز با حل ریشه ای و عادلانه آن به صلح نمی رسد.

وی خاطر نشان کرد که الازهر تصمیم دارد پانزدهمین همایش خود را که قرار است به زودی برگزار شود به مساله یاری قدس و فلسطین اختصاص دهد.

مفتی نیجریه: کشورهای اسلامی کمک خود به داعش را قطع کنند

شیخ ابراهیم صالح الحسینی مفتی نیجریه هم از دیگر سخنرانان این اجلاس بود. مفتی نیجریه سازمان به اصطلاح حکومت اسلامی را کافر و تروریست دانست و از کشورهای اسلامی خواست کمک های خود به این سازمان و سایر گروه های افراطی را قطع کنند.

مفتی نیجریه تاکید کرد که تفرقه موجب ضعف و از دست رفتن نیروها و خروج از دایره دین الهی و مباح شمردن محرمات شده و این خونریزی ها ترویسمی است که باید جلوی آن گرفته شود. وی افزود: تروریسم بسیار روشن است و نیاز به تعریف ندارد و قرآن کریم نیز آن را برای ما تعریف کرده. این اهل بدعت تمام ویژگی های زشت را در خود جمع کرده اند و ربطی به اسلام و هیچ دین دیگری ندارند.

مفتی نیجریه افزود: بدعت آورانی که این روزها دست به اقدامات افراطی میزنند تمام اشکال فساد را مرتکب شده اند، پس این افراطیون و مدعیان حکومت اسلامی افرادی سرکش و محارب هستند که به انتشار فساد و هتک نوامیس و کشتار انسان ها میپردازند و آخر سر هم امت اسلامی را تکفیر میکنند، پس چنین افرادی قطعا محارب و باغی هستند و بدعت آنها بسیار بدتر از خوارج است. کشتن مسلمانان کفر است و آنها مسلمانان را میکشند و با این کار، کفر خود را ثابت میکنند.

وی افزود: مواجهه با فتنه داعش و گروه های افراطی نیازمند مقابله مسلحانه برای متوقف ساختن اقدامات تروریستی آنها می باشد و بخشی از این وظیفه به دوش نهادهای نظامی است و بخش دیگر آن با ارائه فهم صحیح دینی و نصیحت حامیان این گروه های افراطی حاصل می شود.

مفتی نیجریه از کشورهای اسلامی نیز خواست کمک های خود به حکومت به اصطلاح اسلامی و گروه های افراطی را قطع کنند که این تنها راه عملی پایان دادن به کشتار انسان ها به دست این گروه ها است.

مبلغی: اسلام بر زندگی مسالمت آمیز استوار است

حجت الاسلام والمسلمین احمد مبلغی رییس دانشگاه مذاهب اسلامی نیز در این اجلاس گفت: ادب اختلاف در اسلام با وجود اهتمام برخی علما به آن در تاریخ مغفول مانده و ما باید در این باره به ارائه نظریه بپردازیم.

وی گفت: اسلام با بقای اختلافات فکری به عنوان فکر استوار ست و اجازه نمی دهد این اختلافات فکری تاثیرات بدی بر جامعه داشته باشد. اسلام همچنین بر زندگی مسالمت آمیز استوار است و بر زندگی بر اساس یک مذهب استوار نیست.

حجت‌الاسلام والمسلمین مبلغی افزود: یکی از ویژگی های همزیستی اسلامی این است که بر اساس آرامش و دوری از ترور و خشونت بنا شده و یکی از مهم ترین موانع همزیستی مسالمت آمیز در جامعه، تروریسم فکری است که با زندگی و آرامش منافات دارد.

سخنرانی اسقف کلیسای مارونی لبنان

اسقف پولس مطر اسقف کلیسای مارونی لبنان نیز در این اجلاس گفت: کشتار انسان ها و آواره ساختن مسیحیان در عراق و برخی مناطق به دست گروه های افراطی نمی تواند برخاسته از دین باشد.

وی افزود: قرآن کریم از مسیحیان با صفت اهل کتاب یاد کرده است. ما به عنوان مسیحیان شرق دوست داریم در دل های مسلمانان جای داشته باشیم همان گونه که در قلب رسول اسلام نیز جای داشتیم. مایه تعجب است که این روزها به نام دین و اسلام جنایاتی در حق مسیحیان انجام می شود که در حقیقت تروریسم است و از این رو همه باید در برابر این تروریست ها بایستند.

وی در مورد سرنوشت مسیحیان در کشورهای عربی و زندگی آنها با برادران مسلمان گفت: ما هیچ گاه نقش اسب تراوا را برای غرب بازی نکرده ایم و نخواهیم کرد و من بر این باورم که این دیدار میتواند مایه وحدت همه امت باشد و امیدوارم که این کنفرانس آغز وحدت مسلمانان باشد زیرا با این وحدت است که تمام بشریت به پیشرفت میرسد.

وی در بخش دیگر از سخنان خود گفت: حاکمان مسلمان به نام اسلام حکومت نمی کنند و ظلم هایی که در تاریخ در حکومت آنها واقع شده ربطی به اسلام ندارد بلکه از سوی اشخاصی بوده که نماینده اسلام نیستند. ما باید به جوهر اسلام و مسیحیت بازگردیم و آنچه که امروز در عراق اتفاق می افتد و تکفیر مسلمانان و مسیحیان و اجبار مسیحیان به مهاجرت باید جلوی آن گرفته شود چون این نوعی تروریسم است و البته مقابله با تروریسم فقط مادی نیست و باید مقابله فکری نیز صورت بگیرد

وی افزود: همه از الازهر انتظار دارند با این افکار افراطی مبارزه و افکار باطل آنها که به نام دین منتشر میشود بایستد.

ابطحی: افراط و تروریسم نباید به اسلام نسبت داده شود

حجت الاسلام محمد علی ابطحی رییس مرکز گفتگوی ادیان هم که به این اجلاس دعوت شده است در سخنان خود از اهتمام الازهر به برپایی این کنفرانس در مبارزه با تروریسم به ویژه در شرایط کنونی تشکر کرد و این اقدام الازهر را صدای بلندی دانست که اعلام می کند افراط از اسلام نیست.

وی گفت: افراط و تروریسم نباید به اسلام نسبت داده شود و مراکز فقهی و دینی می توانند جلوی پدیده خشونت را بگیرند و مانع انتشار آن شوند.

وی افزود: متاسفانه تروریسم با پوشش دینی در روز های اخیر رو به ازدیاد است و رفته رفته جهان به این باور رسیده که اسلام منادی افراط است و از این رو بر ما واجب است به همه جهان این پیام را برسانیم که علمای واقعی با این افکار افراطی مخالفند و از سوی دیگر مرتکبان این جنایات را که گمان می کنند با این کارها به بهشت میروند نجات دهیم.

وی گفت: ما بر این باوریم که ریشه خشونت در تمام مذاهب مشترک است و شایسته نیست که شیعه و سنی از تروریسم به عنوان ابزاری علیه همدیگر استفاده کنند و حال آنکه افراطیون هر دو گروه از دین برای تحقق اهداف سیاسی خود بهره میبرند.

ابطحی گفت: امر هولناک دیگر این است که این گونه نشست ها مکانی برای اختلافات و دسته بندی ها باشد و هرکدام از ما بخواهد دیگری را در این زمینه مقصر و متهم بداند که در چنین صورتی همین کنفرانس به جای مبارزه با تروریسم، خود به محل ترور تبدیل میشود.

سخنرانی نماینده عربستان

فیصل بن معمر مشاور امیر پادشاه عربستان و دبیر کل مرکز گفتگوی ملک عبدالله نیز در سخنان خود گفت: امروز گروه های افراطی متنوعی با لباس دینی و گاه سیاسی پدید آمده اند و برخی از آنها هم ادعای حکومت اسلامی می کنند و این به نوبه خود یک افساد بزرگ و موجب به هدر رفتن خون مسلمانان و غیر مسلمانان است.

معمر افزود: یکی از اسباب پدید آمدن این افراط، سیاست برخورد با این مسایل با زور و برخورد ناعادلانه با آنها است که همین برخوردها بهانه ای به گروه های تروریست داده تا برای دفاع از مسایل مسلمانان دست به ترور بزنند.

وی خاطر نشان کرد: این گروه های افراطی که در جهان اسلام پدید آمده است، موقتی هستند و به زودی از بین می روند. در این زمینه باید معیارها و احکام شرعی و معرفتی تحریف شده توسط این گروه ها به صورت صحیح و درست بیان شود و میان مردم منتشر شود.

داعشی ها از جماعت مسلمانان جدا شده اند

از سوی دیگر محمد یسف دبیر کل مجلس اعلای علمی به ریاست محمد ششم پادشاه مغرب نیز در سخنان خود در این کنفرانس گفت: گروه های افراطی و حکومت به اصطلاح اسلامی با اقدامات افراطی خود و کشتار مسلمانان از جماعت مسلمانان جدا شده اند.

وی افزود: انکار این منکر و مقابله با آن وظیفه مؤسسات و نهادها است نه افراد.

سیدعلی الامین:ملت های منطقه خواستار صلح اند

حجت الاسلام والمسلمین سید علی الامین از روحانیون شیعه لبنان نیز در این کنفرانس گفت: ملت های منطقه خواستار عدالت و ثبات و زندگی همراه با صلح و مسالمت با دیگران هستند و می خواهند با تمام جهان بر اساس احترام متقابل ارتباط داشته باشند و گفتمان دینی خود را به دور از تعصب و تنش بیان کنند.

امین افزود: تروریسم سازمان یافته بزرگ ترین خطر را برای جوامع ما پدید آورده و از یک فرهنگ منحرف دینی برای فریب دادن پیروان خود استفاده میکند تا آنها را به خود ملحق کند.

وی تاکید کرد که اگر حاکمان و علما اصلاح شوند و صالح باشند، دین نیز به سامان می رسد و این امر نیازمند همکاری میان شمشیر و قلم است. البته برخی می خواهند از این مسؤولیت خود فرار کنند و برخی از از زیر بار مسؤولیت اصلاح طفره می روند که هدف اصلی آنها حفظ منافع شخصی خود است.

امین خواستار حمایت از صاحبان گفتمان دینی صحیح و تاسیس مراکز دینی و تبیین معارف صحیح دینی و تمسک به اعتدال و میانه روی در دین شد و گفت: هرگاه مسلمانان به وظیفه خود در اصلاح عمل نکنند، همین موجب ایجاد فساد در جامعه می شود.

در مقابله با افراط، با یکدیگر متحد شویم

محمد قریش شهاب عضو شورای حکمای مسلمان نیز در سخنان خود در کنفرانس الازهر در مبارزه با افراط و تروریسم گفت: اسلام به ما دستور می دهد که با مسیحیان و دیگر ادیان در راه مبارزه با هر فکر افراطی و مخرب همکاری کنیم.

شهاب در اولین نشست این کنفرانس گفت: اتحاد با صرف نظر از دین و گرایش ها یک ضرورت در مبارزه با افکار افراطی است زیرا هرگاه گروه های مختلف و دارای فکر و ایده متحد شوند قدرتمند خواهند بود.

شرق با همزیستی مسلمانان و مسیحیان به سامان می رسد

دکتر محمد السماک دبیر کل کمیته گفتگوی اسلامی مسیحی نیز در سخنان خود در این کنفرانس گفت: مساله امروز ما فقط مساله حقوق نیست بلکه این است که چگونه با هم جامعه و کشور خود را بسازیم و جلوی تجزیه جوامع و سرنگونی کشورهای خود را بگیریم؟

وی افزود: ما در گذشته نیز این موضوع را در کنفرانسی که توسط مؤسسه گفتگوی فرهنگ های ملک عبدالله در وین برگزار شده بود مطرح کردیم و شرکت کنندگان بر ایجاد یک فرمول و معادله وجودی میان مسلمانان و مسیحیان اتفاق داشتند. ما بر این باوریم که ما و مسیحیان آینده ای مشترک داریم اما مسیحیان می خواهند این موضع توسط مراجع بزرگ اسلامی و به صورت مستند به دین اسلام و عادلانه اعلام شود و امروز در پیشگاه الازهر شریف این موضع به زبان دکتر احمد الطیب با صدای بلند اعلام شد.

وی تاکید کرد که یک سوم مسلمانان جهان یعنی حدود 550 میلیون نفر در کشورهای غیر اسلامی زندگی میکنند. اگر چهره اسلام بدین صورت نمایش داده شود چه سرنوشتی در انتظار این مسلمانان خواهد بود؟

السماک گفت: ما می گوییم شرق با همزیستی مسلمانان و مسیحیان به سامان میرسد و این سخن ما شعر و از سر احساسات نیست بلکه از  جوامع و وطن و دین خود دفاع خواهیم کرد.