سرویس علمی فرهنگی خبرگزاری «حوزه»، درباب احکام قرآن به ارتباط قرآن و طهارت ازنگاه فقهاءومجتهدین می پردازد.
الف) «حدث» عبارتست از عدم طهارت و آن شش قسم است: 1- جنابت 2- حیض  3- نفاس 4- مس میتی که بدنش سرد شده و هنوز غسل داده نشده  5- استحاضه 6-   نداشتن وضو. چهار مورد اول حدث اکبر نامیده می‌شود که رافع آن‌ها غسل است و اما استحاضه در صورت کثیر و متوسطه بودن حدث اکبر بوده رفع آن نیازمند غسل و وضو است، ولی در صورت قلیل بودن حدث اصغر است و فقط نیازمند به وضو می‌باشد، اما مورد ششم بدیهی است که رفع حدث، فقط به وضو می‌باشد  

پس از این مقدمه چند سؤال در این زمینه (رابطه طهارت و قرائت قرآن) مطرح می‌گردد:

سؤال اول: آیا محدث می‌تواند دست به خط قرآن بزند؟

جواب: هیچ‌یک از محدث‌های شش‌گانه حق لمس خط قرآن را ندارند؛ زیرا عدم جواز مس کتابت مصحف شریف، وجه مشترک بین حدث اکبر و حدث اصغر می‌باشد. (موسوعةالإمام‌الخوئي، آیةالله خويى (سيدابوالقاسم الموسوى م ‏1413 ه ق)/7/341 ــ اصول‌الفقه، محمدرضا مظفر (1322- 1384)/2/325، انتشارات اسماعیلیان)

سؤال دوم: آیا محدث می‌تواند قرآن بخواند؟

جواب: سه مورد اخیر یعنی مستحاضه و شخص بی‌وضو (محدث به اصغر) و نیز کسی که مس بدن میت نموده، می‌توانند تمام قرآن را بخوانند حتی سوره و آیه سجده‌دار را. البته پس‌از خواندن آیه سجده، سجده تلاوت واجب می‌شود، و در سجده تلاوت، طهارت از حدث اکبر و اصغر شرط نیست. (تحريرالوسيلة، امام خمينى (سیدروح‌الله  الموسوى م ‏1409 ه ق)/1/178، ‏مؤسسه دارالعلم) اما شخص جنب و حائض و نفساء تمام قرآن را می‌توانند بخوانند به استثنای سوره‌هایی که مشتمل بر آیه سجده واجب می‌باشد که از آن‌ها تعبیر می‌شود به «سور عزائم». تذکر این نکته لازم است که دیدگاه برخی از فقها این است که فقط آیه سجده خوانده نشود ولی دیدگاه برخی دیگر این است که هیچ یک از آیات سور عزائم نباید خوانده شود حتی «بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم» آن. بر طبق این نظریه، جنب و حائض و نفسا این قسمت از دعای کمیل را نیز نباید بخوانند «افمن کان مؤمناً کمن کان فاسقاً لایستوون» (سجده/18)؛ زیرا از آیات سوره سجده می‌باشد.

بنابراین، جنب و حائض و نفساء می‌توانند قرآن بخوانند، ولی باید دو نکته را مراعات نمایند یکی این که هیچ عضوی از بدن به خط قرآن نرسد و دیگر این‌که سور عزائم را تلاوت نکنند.

سؤال سوم: آیا فرد غیرمکلف (اعم ازکودک و دیوانه) می‌تواند با حالت حدث، عضوی از بدن را به خط قرآن برساند و آیا منع کردن او را از این عمل واجب است؟

 فقها پاسخ داده‌اند: جلوگيرى بچه و ديوانه از مس خط قرآن واجب نيست، ولى اگر مس نمودن آنان بى‏احترامى به قرآن باشد، بايد از آنان جلوگيرى كنند. (توضیح‌المسایل محشی، امام خمينى (سيدروح‌الله الموسوى م 1409 ه ق)/1/187، انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم‏1424 ه ق) بنابراین لازم نیست والدین یا معلمین، کودکان را وادار نمایند که روی نوشته‌های قرآنی در کتاب‌های درسی و غیردرسی خود مانعی مانند چسب و امثال آن قرار دهند.

سؤال چهارم: آیا تایپ و نوشتن قرآن توسط صفحه کلید رایانه و تلفن همراه نیازمند وضو است؟

جواب: خیر، احتیاجی به داشتن وضو نیست؛ زیرا دکمه‌های صفحه کلید و تلفن همراه نقش «قلم حروف» را دارند نه این‌که خود حروف باشند.

سؤال پنجم: بعضی کلمات مشترک هستند بین قرآن و غیر قرآن مانند کلمه «قال» حکم این کلمات چیست؟

جواب: اگر این کلمات به نیت «قرآن» نوشته شده (مثلاً آیه‌ای از قرآن نوشته شده بود و سپس آن آیه حذف شده و فقط کلمه قال آن باقی‌مانده است) نباید بدون طهارت عضوی از بدن به آن برسد، و اگر به قصد غیرقرآن و به‌عنوان یک کلمه عربی نوشته شده رساندن عضوی از بدن بدون طهارت به آن شکال ندارد. (رسایل و مسایل نراقى (مولى احمدبن محمدمهدى م ‏1245 ه ق)/1/32، بی‌تا)

سؤال ششم: آیا در عدم جواز مس کلمات قرآن برای محدث، فرقی بین کلمات قرآن وجود دارد؟

جواب: فرقی بین هیچ‌یک از کلمه‌های موجود در قرآن نیست (حتی کلمه فرعون) و نیز تفاوتی نیست بین این‌که آن کلمات در قرآن باشد یا کتاب‌ها و جاهای دیگر.

حجت الاسلام و المسلمین سید جعفر ربانی