فتاوا ی چند تن از مراجع عظام تقلید درخصوص زکات فطره

حوزه /كسى كه موقع غروب شب عيد فطر، بالغ، عاقل و هشيار است، فقير و بنده ديگرى نيست، بايد براى خودش و كسانى كه نان خور او هستند، هر نفرى يك صاع، كه تقريبا سه كيلوست، گندم ، يا جو، يا خرما، يا كشمش، يا برنج يا ذرّت و يا مانند آن را به مستحق بدهد و اگر پول يكى از اينها را بدهد كافى است .

سرویس علمی فرهنگی خبرگزاری«حوزه»، استفتائات رهبرمعظم انقلاب و فتاوا ی چند تن ازمراجع عظام تقلید درخصوص زکات فطره را منتشر می کند.

*آیت الله العظمی خامنه ای

س: پدرى كه زكات فطره نمى‏دهد، تكليف زن و فرزند او چه مى‏شود؟

ج) بر آنان تكليفى نيست و لازم نيست فطره بدهند.

س: اگر زن به جهت نياز شوهر، در تأمين مخارج زندگى كمك كند؛ چه كسى بايد زكات فطره آنها را بدهد؟

ج) اگر زن نان‏خور شوهر محسوب شود، بايد شوهر در صورت توانايى ،زكات فطره خود و همسرش را بدهد و اگر زن نان‏خور شوهر و كس ديگرى نباشد، بايد خودش زكات فطره‏اش را بدهد .

س: زنى كه از تمكين شوهر خود دارى مى‏كند، آيا زكات فطره او از شوهرش برداشته مى‏شود؟

ج) خير، بايد شوهرش زكات فطره او را بدهد؛ مگر آنكه نان خور شخص ديگرى باشد .

س1: ميهمانی كه فقط شب عيد فطر به خانه انسان بيايد، تكليف فطره‏اش چه می‏شود؟

س2: اگر ميهمان فطره خودش را بدهد، آيا از عهده صاحب خانه ساقط می‏شود؟

س3: اگر انسان شب عيد فطر ميهمان داشته باشد و صبح متوجه شود كه عيد بوده؛ آيا فطره آنها بر او واجب است؟

ج1) فطره او بر عهده صاحب خانه نيست.

ج2) در فرضی که نان خور محسوب شود اگر با اجازه صاحب خانه و از طرف او فطره خودش را بدهد، از عهده ميزبان ساقط می‏شود.

ج3) ناآگاهی از رؤيت هلال، تأثيری در حكم پرداخت فطره ندارد لكن گذشت كه فطره ميهمان يك شبه بر عهده خودش می‌باشد .

س: آيا پرداخت زكات فطره بر كسی كه توان مالی ندارد، واجب است؟

ج) اگر فقير باشد، زكات فطره بر او واجب نيست و اگر سه كيلو گندم و مانند آن و يا قيمت آنها را دارد، مستحب است آن را به عنوان زكات فطره بدهد و چنانچه افرادی تحت تكفل دارد، می‏تواند آن را به قصد فطره، بين نفرات خانواده دست گردان كنند و بهتر است نفر آخر، آن را به كسی بدهد كه از خودشان نباشد.

س: زكات فطره را بايد از قوت متعارف داد، يا قوت شرعی؟

ج) اگر از گندم، جو، خرما، برنج و مانند اينها داده شود، كفايت می‏كند و منحصر به قوت غالب نيست .

س: مقدار فطره چقدر است؟

ج) شخص بايد برای خودش و كسانی كه نان خور او محسوب می‏شوند، برای هر نفر سه كيلو از خوراك مردم (مانند گندم، جو، خرما، كشمش، برنج، ذرت و يا مانند اينها) و يا پول يكی از آنها را به مستحق بدهد .

س: اگر شخص فطره را كنار بگذارد، می‏تواند از آن استفاده كند و بعد به جای آن مال ديگری بگذارد؟

ج) خير، بايد همان را كه كنار گذاشته، برای فطره بدهد .

س: زمان كنار گذاشتن فطره و پرداخت آن چه موقع است؟

ج) بعد از اثبات حلول ماه شوال می‌تواند آن را کنار بگذارد اگر نماز عيد فطر می‏خواند، بنابر احتياط واجب بايد پيش از نماز پرداخت كند يا كنار بگذارد و اگر نماز عيد نمی‏خواند، تا ظهر روز عيد فطر مهلت دارد .

س: آيا جايز است پيش از ماه رمضان، فطره را به فقير داد؟

ج) خير، كفايت نمی‏كند؛ ولی می‏تواند آن را به عنوان قرض به او بدهد و در روز عيد فطر، طلب خود را بابت فطره حساب كند .

س: آيا جايز است زکات فطره را در شهر ديگری بدهيم؟

ج) اگر در محل و شهر خودش مستحق پيدا نشود، می‏تواند آن را به شهر ديگری ببرد.

* فتاوای آیات عظام صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی ، وحید، سیستانی ومظاهری درخصوص زکاه فطره

مسأله 2145: كسى كه موقع غروب شب عيد فطر، بالغ، عاقل و هشيار است، فقير و برده ي ديگرى نيست، بايد براى خودش و كسانى كه نان خور او هستند، هر نفرى يك صاع، كه تقريبا سه كيلوست، گندم ، يا جو، يا خرما، يا كشمش، يا برنج يا ذرّت و يا مانند آن را به مستحق بدهد و اگر پول يكى از اينها را بدهد كافى است.

1-آیت الله العظمی صافی:بنابراحتیاط برکسی که موقع مغرب ماه شوال باشد نیز واجب است.

2- آیت الله العظمی سیستانی: احتیاط لازم آن است که از غذا هایی که درشهرش معمول نیست ندهد هرچند گندم ، جو، کشمش ویا خرما باشد.

مسأله 2146: كسى كه مخارج سال خود و عيالاتش را ندارد و كسبى نيز ندارد كه بتواند مخارج سال خود و عيالاتش را بگذراند، فقير است و دادن زكات فطره بر او واجب نيست.

1- آیت الله العظمی مظاهری: زکاه فطره مهمان برمیزبان واجب نیست خواه با رضایت آمده باشد یا بدون رضایت ،پیش ازغروب آمده باشد یا بعد ازغروب

مسأله 2147: انسان بايد فطره كسانى كه در غروب شب عيد فطر، نان خور او حساب مى شوند بدهد، كوچك باشند يا بزرگ، مسلمان باشند يا كافر، دادن خرج آنان بر او واجب باشد يا نه، در شهر خود او باشند يا در شهرى ديگر.

مسأله 2149: فطره مهمانى كه پيش از غروب شب عيد فطر با رضايت صاحبخانه وارد شده و در موقع هلال شوال آنجا بوده، بر صاحب خانه واجب است.

مسأله 2150: فطره مهمانى كه پيش از غروب شب عيد فطر، بدون رضايت صاحبخانه وارد می شود و مدتى نزد او مى ماند، بنا بر احتياط، واجب است و همچنين است فطره كسى كه انسان مجبور شده است خرجى او را بدهد.

1- آیت الله العظمی وحید:بنابراحتیاط واجب فطره اش را هم خودش بدهد وهم میزبانش وهمین امر درمورد کسی که انسان مجبور شده است خرجى او را بدهد رعایت شود.

مسأله 2151: فطره مهمانى كه بعد از غروب شب عيد فطر وارد مى شود، بر صاحبخانه واجب نيست، اگرچه پيش از غروب او را دعوت كرده باشد و در خانه او نيز افطار كند.

مسأله 2156: كسى كه فقط به اندازه يك صاع، كه تقريبا سه كيلوست، گندم و مانند آن دارد، مستحب است، زكات فطره بدهد. و چنانچه عيالاتى داشته باشد و بخواهد فطره آنها را نيز بدهد مى تواند به قصد فطره، آن يك صارع را به يكى از عيالاتش بدهد و او نيز به همين قصد به ديگرى بدهد و همچنين تا به نفر آخر برسد و بهتر است نفر آخر، چيزى را كه مى گيرد به كسى بدهد كه از خودشان نباشد و اگر يكى از آنها صغير باشد، ولىّ او به جاى او مى گيرد. و بنا بر احتياط مستحب چيزى را كه براى صغير گرفته، به كسى ندهد.

1- آیت الله العظمی وحید: و بنا بر احتياط واجب چيزى را كه براى صغير گرفته، به كسى ندهد.

مسأله 2159: كسى كه ديگرى بايد فطره او را بدهد، واجب نيست فطره خود را بدهد.

مسأله 2160: اگر فطره انسان بر كسى واجب باشد و او فطره را ندهد، بر خود انسان، واجب نمىشود.

1-آیت الله العظمی وحید:احتیاط مستحب آن است که اگرواجدشرایط وجوب زکاه فطره باشد خودش بدهد.

2-آیت الله العظمی سیستانی:برخود انسان بنابراحتیاط واجب می شود.

مسأله 2161: اگر كسى كه فطره او بر ديگرى واجب است، خودش فطره را بدهد از كسى كه فطره بر او واجب شده ساقط مىشود، مانند ميهمان اگر خودش فطره را بدهد، بر صاحب خانه لازم نيست فطرهي او را بدهد.