به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلمین رمضانی امام جمعه هامبورگ در خطبه های نماز جمعه این هفته در سلسله بحث های حقوق بشر از دیدگاه اسلام به ادامه شرح رساله حقوق امام سجاد علیه السلام به بیان حق نفس و حق زبان و آفات این عضو از اعضای بدن انسان از دیدگاه این رساله گرانقدر پرداخت.

حق نفس این است که در راه طاعت به کار گرفت شود

حجت الاسلام والمسلمین رمضانی گقت: امام سجاد(ع) در بیانات نورانی خود در خصوص «حق نفس» می‌فرمایند: « باید آنرا فقط برای طاعت و بندگی خدا به کار ببری». البته این نگاه در رابطه با نفس بسیار مهم است، چرا که باید توجّه داشت که خدای متعال خالق ما است و ما را به حق آفریده تا برای رسیدن به غرض از آفرینش خود تلاش کنیم.

وی افزود:  بی شک با توجّه به مجموعه ظرفیت‌های موجود، خدای متعال ما را برای این نیافریده است، که خود را به هرزگی کشانده و لغو و بیهوده زندگی نمائیم. بلکه باید غرض از خلقت خود را که همان رسیدن به کمال مطلوب است، بشناسیم، و تلاش کنیم که از همۀ ظرفیت‌ها در آن مسیر استفاده نمائیم. لذا اینکه حضرت سجاد(ع) فرمودند: باید به تمام و کمال در طاعت خداوند باشیم، بدین معنا نیست که زندگی نکنیم؛ بلکه بر عکس انسان باید در این دنیا الهی زندگی کند و هر آنچه در زندگی با آن مواجه است، در مسیر طاعت و بندگی خدا تنظیم نماید. ازدواج و تشکیل زندگی، دوست داشتن کسی، خوردن و آشامیدن، خدمت در جامعه و بلکه در هر نوع رابطه‌ای می‌توان این جهت را به وجود آورد. چه در رابطه انسان با خدا، چه در رابطه با دیگران و چه در رابطه با محیط. این موضوع (یعنی حق نفس) یکی از نکات بسیار مهمی است که باید بدان توجّه داشت. زیرا زندگی آنگاه معنا و مفهوم حقیقی خود را پیدا می‌کند که در مسیر واقعی جهت پیدا کند. البته برای این کار بزرگ باید از خداوند کمک و استعانت جست، که یقیناً او هم کمک خواهد کرد. بنابراین مهم آنست که نفس به شکل صحیح شناخته و تربیت شود. حال چگونه این مهم، باید تحقق یابد؟ امام سجاد(ع) در ادامه به حقوق اعضای گوناگون انسان اشاره می‌کند که اگر اینها درست تربیت شوند انسان در آن مسیر کمال قرار خواهد گرفت.

اگر زبان تربیت نشود منشأ گناهان زیادی خواهد بود

امام مرکز اسلامی هامبورگ سپس در ادامه شرح رساله حقوق امام سجاد(ع) گفت: امام سجّاد(ع) در ادامه فرمایشات خود به حق زبان اشاره کرده و می‌فرماید: «اما حق زبان این است که او را گرامی داری از اینکه به فحش عادت کند، بلکه او را به سخن خوب و شایسته وادارش کن. او را مودّب نما و  زبان در دهان نگاه دار، مگر در محل حاجت و برای سود دین و دنیا! و از سخنان ياوه، زشت و كم فائده‏اى كه از زيان و خسرانش ايمن نيستى، و درآمدش ناچيز است، معافش بدار. زبان، گواه خرد و دلیلِ بر آن شمرده می‌شود و آراستگی عاقل به سبب عقل اوست و زيبائى رفتار آدمی در زبان او نهفته است و مددی جز از ناحیه خدای بزرگ وجود ندارد».

وی افزود: ملاحظه در این عبارات نشان می دهد که آن حضرت(ع) از حق زبان آغاز کرده است. چه اینکه علی(ع) نیز در نهج البلاغه در خطبه متقین وقتی ویژگیهای پارسایان را ذکر می‌کند می‌فرماید: «مَنطِقُهُمُ‏ الصَّوَاب‏»که آنان منطق و کلامشان درست و واقعی است و در حقیقت از زبان به شکل درست و صحیح استفاده می‌کنند و پر واضح است که در سلوک عملی باید همین اعضاء و جوارح را درست تربیت کرد؛ زیرا بسیاری از گناهان و معاصی به واسطه همین اعضای هفتگانه صورت می‌گیرد؛ چراکه در سلوک عملی نباید انسان شعار دهد بلکه باید در میدان عمل خود را تربیت کند. بدین جهت که تلاش‌های عملی است که خدای متعال عنایت‌های خود شامل حال انسان سالک می‌نماید.

مدیر مرکز اسلامی هامبورگ ادامه داد: زبان اگر درست تربیت نشود گناهان بسیاری از آن صادر می‌شود، چراکه برخی از 20 تا بیش از 100 گناه را برای آن برشمردهاند. و البته همین زبان که بزرگترین نعمت انسان دانسته شد: «خَلَقَ الإِنسانَ عَلَّمَهُ‏ البَيان‏» عامل شناخت آدمی نیز می‌باشد. امام علی(ع) فرمودهاند: مرد، پنهان در زیر زبان خویشتن است. و نیز آن حضرت(ع) در جای دیگری فرموده است: «تَكَلَّمُوا تُعْرَفُوا فَإِنَّ المَرْءَ مَخبُوءٌ تَحْتَ‏ لِسَانِه‏؛ سخن گوئيد تا شناخته شويد، پس بدرستى كه آدمى يا مرد در زير زبانش پنهان شده است».

تا مرد سخن نگفته باشد                   عیب و هنرش نهفته باشد.

بی شک زبان از عوامل بسیار موثر در صلاح و فساد جامعه است، زیرا با زبان بهترین فضائل انسانی و ارزشی را می‌توان به جامعه آموزش داد؛ چه اینکه اگر درست از آن استفاده نشود بزرگترین عامل فساد برای فرد و جامعه شمرده می‌شود. زیرا گاهی اهل سیاست جمله‌ای را به زبان می‌آورند و جنگها میان ملتها رخ می‌دهد و انسانهای بی گناهی کشته می‌شوند. به همین جهت باید زبان را در مسیری تربیت نمود که امام سجاد(ع) فرمودند؛ تا زمینه رشد و کمال را برای انسان فراهم سازد.

وی افزود: اگر حق زبان به درستی شناخته شود، و انسان آنرا در مسیر فضیلت قرار دهد، و به سفارش امام سجاد(ع) به صورت دقیق عمل کند، او در حقیقت حق زبان را به جا آورده است. و همچنین باید به شدت از رذائل اخلاقی که با زبان اظهار می‌شود پرهیز نماید، و نیز باید توجّه داشته باشد که زبان گواه خرد و عقل آدمی است و آراستگی عاقل به این است که خوش زبان و خوش گفتار و مودب باشد. و برای استفاده از این نعمت بزرگ الهی باید از خدای متعال استمداد طلب کند و با تمرین و ممارست از آثار این نعمت الهی بهره‌ مند شود.