پنجشنبه ۲۲ آذر ۱۴۰۳ |۱۰ جمادی‌الثانی ۱۴۴۶ | Dec 12, 2024
دکتر محمد جعفر محمد زاده

حوزه/ دکتر محمد جعفر محمد زاده از فعالان فرهنگی با انتخاب غزلی از حافظ شیرازی اسرار جهان از نگاه لسان الغیب را واکاوی کرده است.

 خبرگزاری «حوزه» متن یادداشت این فعال فرهنگی را منتشر می کند

آنکس است اهل بشارت، که اشارت داند
نکته ها هست بسی ، محرم اسرار کجاست

1_بین دو واژه بشارت و اشارت علاوه بر جناس علاوه  بر سجع  واج آرایی نیز وجود دارد که بر ارزش موسیقیایی بیت افزوده است .
2_بشارت در اصل خبر خوش است و اشارت سخن گفتن با رمز و کنایه و نشانی دادن به چیزی یا کسی است.
اشارت مانند کنایت، نقطه مقابل تصریح است و در معنیِ سمبل و نماد هم به کار می رود.
3_جهانْ جهانِ نمادهاست و هر نمادی به  مفهومی هدایتگر است.اشاره در عالم حس، با محسوس درک می شود، اما فهم دقایق و ظرایف وکُنه اشارات عالم هستی، مستلزم عبور از لایهٔ حس و ورود به عالم معناست.چشم می بیند،گوش می شنود و همچنین سایر حواس، اما اشارات حسی به تنهایی برای درک و فهم همه عالم که بخشی ماده وبخشی معناست کافی نیست،بلکه به فراتر از حس و به تعبیر سهروردی به اشراق هم نیازمند است.
سهروردی در رسالهٔ  آواز پر جبرئیل می نویسد:«پرسیدم که آن شهر از کدام اقلیم است؟ گفت از آن اقلیم است که انگشت سبّابه آنجا راه نبرد.» این عبارت سهروردی یعنی  سمت و سو و جا و مکان آن با اشارت حسی قابل اشاره و یافتن نیست ودر اصطلاح لامکانی است و چون غیرحسی است ، نیازمند  قوّه روحی و معنوی است که در بیان حافظ و در این بیت بشارت نام گرفته است.
4_معنی کلی بیت اشاره به این موضوع دارد که جهان مملوّ از اَسرار است ودر کنار هر سِر ّ اشارتی و نشانه ای نهفته است و  برای دریافت مدلول آن باید اهلیّت و ظرفیّت لازم را پیدا کرد تا اشارتها کلیدِ اسرار شوند. از سویی تیز فهمی و ریز بینی هم مد نظر حافظ است.
5_مولوی در همین معنی می گوید:

سنگ بر احمد سلامی می کند
کوه یحیی را پیامی می کند
ما سمیعیم و بصیریم و خوشیم
با شما نا محرمان ما خامشیم

احمد(ص) و یحیی (ع) چون اهل بشارتند، اشارت کوه و سنگ را در می یابند، امّا ،  چون از بشارت بهره ای نباشد از درک  سلامِ سنگ و پیامِ کوه عاجز و به ظاهر حسّی آنها بسنده می شود.

ارسال نظر

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha