به گزارش خبرگزاری «حوزه» یکی از نکات رایج در معاملات و به خصوص سوپرمارکت ها و بقالی ها، خرید به صورت «نسیه» است. در این زمینه مطالبی شایان ذکر می باشد که بیان می شود .

* امتناع فروشنده از نسیه

فروشنده حق دارد از قبول نسیه خودداری و وجه جنس خود را نقداً از مشتری مطالبه کند؛ زیرا پایه معاملات بر مبنای توافق طرفین است و تا فروشنده و مشتری رضایت کامل نداشته باشند، نقل و انتقال حاصل نخواهد شد.

قرآن مجید می فرماید: « يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا تَأْکُلُوا أَمْوالَکُمْ بَيْنَکُمْ بِالْباطِلِ إِلاَّ أَنْ تَکُونَ تِجارَةً عَنْ تَراضٍ مِنْکُمْ »؛ ای کسانی که ایمان آوردهاید! اموال یکدیگر را بیهوده نخورید، مگر اینکه تجارتی همراه با رضایت انجام گیرد.

* گران بودن نسیه

فروشنده می تواند جنس نسیه را گران و نقد را ارزان بفروشد؛ علت مطلب آن است فقها می فرمایند: «للأجل قسط من الثمن؛ زمان در مقام معامله ارزش دارد.» بر این اساس، فروشنده میتواند جنس نسیه ای یا اقساطی را گرانتر بفروشد؛ ولی تذکر مهم این است فروشنده و مشتری نمی توانند معامله را مبهم گذارند، بلکه باید نحوه پرداخت را مشخص کنند (نقدی، نسیه یا اقساط) [استفتائات جدید آیةالله العظمی مکارم/2/262]

* یادداشت بدهی

کسانی که جنس را به صورت نسیه میبرند، لازم است بدهی خود را به فروشنده یاداشت کنند تا مدیون فروشنده نشوند.

این وظیفه تنها به خریداران نسیه ای مربوط نمی شود، بلکه همه اشخاصی که دین و قرض یا حق الناس بر عهده آنان می باشد، لازم است از ثبت و ضبط بدهی خود غفلت نکنند؛ زیرا چه بسا در گذر زمان بدهی خود را فراموش کنند و یا حتی مسئله مرگ و میر پیش می آید که در این صورت مدیون فروشنده یا طلبکار شده اند.

* تعیین تاریخ پرداخت

در معامله نسیه باید تاریخ پرداخت کاملاً معلوم باشد. در غیر این صورت، معامله باطل است.

▪ چند پرسش و پاسخ درصورت فوت مدیون

وقتی شخصی کالا را نسیه می برد، مدیون محسوب می شود که در صورت فوت وی، جای چند سؤال وجود دارد:

پرسش: بدهی او از اصل مال برداشته می شود یا از ثلث؟

پاسخ: از اصل مال برداشته می شود.

پرسش : آیا برای پرداخت بدهی، اجازه ورثه لازم است، یا نه؟

پاسخ: خیر؛ چنانچه پول یا مالی از بدهکار نزد طلبکار باقی مانده، می تواند به مقدار طلب خود از آن مال برداشت کند.

 پرسش: پرداخت طلب طلبکاران بعد از تقسیم ارث انجام میشود یا قبل از آن؟

پاسخ: بر ورثه لازم است قبل از تقسیم ارث، دیون میت را از مال میت محاسبه نموده، پرداخت کنند. قرآن مجید می فرماید: «من بعد وصیة یوصی بها او دین»؛ ارث باید پس از پرداخت دیون و وصیت میت باشد.

 پرسش: وصیت کردن شخص برای ادای دین لازم است یا نه؟

پاسخ: بله؛ زیرا ترک وصیت، ممکن است به از بین رفتن حق طلبکاران منجر شود.

پرسش : اگر دین میت مدت دارد، آیا ورثه میتوانند پرداخت دیون را تا آن مدت تأخیر بیندازند؟

پاسخ: خیر؛ زیرا با مردن مدیون، مدت دین از بین می رود و بر ورثه لازم است در اولین فرصت و قبل از تقسیم ارث، دیون او را بپردازند؛ اعم از اینکه دین وی به اشخاص حقوقی باشد، مانند بانک یا به اشخاص حقیقی.

▪ دریافت اضافه

چنانچه خریدار متوجه شود که فروشنده کمتر از مقدار توافق شده پول دریافت کرد، لازم است او را به اشتباهش آگاه کند و مقدار باقی مانده را به وی برگرداند. همچنین است اگر خریدار متوجه شود که فروشنده کالای بیشتر از مقدار توافق شده به او داد.

تهیه و تنظیم: حجةالاسلام والمسلمین سیدجعفر ربانی