به گزارش خبرگزاری «حوزه» از اصفهان، زیارت «ناحیه مقدسه» سوگنامه تأثرانگیز و مرثیه سوزناک امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه) برای جد بزرگوارش حضرت سیدالشهدا(علیه السلام) در روز عاشوراست که عاشقان و شیفتگان اهل بیت در روز عاشورا و غیر آن زمزمه‌اش می‌کنند.

در این زیارت امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) مصایب جد بزرگوارشان، سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین و دیگر شهدا و اهل بیت آن حضرت را بازگو نموده اند.

زیارت ناحیه مقدسه، یکی از زیارات مشهور درباره امام حسین(علیه السلام) است. این زیارت بیشتر در روز عاشورا و غیر آن خوانده می شود و به اصطلاح، از زیارات مطلقه است.

این زیارات، آموزه هایی از عشق، معرفت، سوز، حماسه و توسل زائر به شمار می رود که در عین مرثیه بودنش مسؤلیت آفرین و حرکت ساز است.

در زیارت ناحیه مقدسه امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) صحنه ی کربلا و حادثه بزرگ عاشورا را به زیباترین وجه در مقابل چشمان اشکبار و قلب داغدار شخص زائر مجسم می نماید و او را در متن واقعه عاشورا قرار می دهد و آنگاه که سراسر وجود انسان را سرشار از عشق و معرفت کرد، جانش را با تولّی و تبری مأنوس می سازد و سلام بر امام حسین(علیه السلام) و یارانش، و بیزاری از یزید و یزیدیان تاریخ را ورد قلب و زبانش می نماید.

زیارت ناحیه مقدسه با سلام بر پیامبران الهی و اولیای دین، ائمه اطهار(علیهم السلام) آغاز می شود سپس، با سلام بر امام حسین(علیه السلام) و یاران با وفایش ادامه می یابد، پس از آن، به شرح کامل اوصاف و کردار امام حسین(علیه السلام) پیش از قیام، زمینه های قیام حضرت، شرح شهادت و مصایب آن حضرت، و عزادار شدن تمام عالم و موجودات زمینی و آسمانی می پردازد. در پایان، با توسل به ساحت مقدس ائمه اطهار و دعا در پیشگاه خداوند متعال، پایان می پذیرد.

برای آگاهی بیشتر درباره ویژگی های زیارت ناحیه مقدسه مشروح گفت و گوی آیت الله سید یوسف طباطبایی نژاد نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه اصفهان، در ادامه از نظرتان می گذرد:

سندیت زیارت ناحیه مقدسه تا چه حد است؟

این زیارت در سال ۱۲۵۱ ه. ق از ناحیه حضرت ولی عصر(عجل الله تعالی فرجه) به یکی از علما خطاب شد که وقتی کربلا می روید این زیارت را بخوانید. من در کتاب بحارالانوار مرحوم مجلسی ج ۱۰۱ سندیت زیارت را دیدم.

شیخ مفید از مرحوم علامه مجلسی نقل می کنند که ایشان در کتاب بحار الانوار خود سندی محکم و عالی آورده است، البته زیارت ناحیه مقدسه شهرت دارد و با توجه به اینکه شهرت یکی از دلایل فقها برای سندیت زیارات است، فرض اینکه سند ضعیف باشد معتقدند که شهرت جبران می کند، بنابراین زیارت ناحیه مقدسه از بابت سندیت هیچ مشکلی ندارد.

مهمترین تصویری که امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) از حادثه عاشورا برای حضرت امام حسین(علیه السلام) بیان می کنند، کدام است؟

به نظر من دو جای زیارت ناحیه مقدسه دلسوز و دلخراش است، یکی آنجایی که امام زمان می فرمایند: ” فلئنا اَخَرتَ ظهور”، اگر چه زمان ظهور مرا به تأخیر انداخته اند و نتوانستم کربلا بیایم، صبح و شام به آنجا می آیم و گریه می کنم و اگر اشک چشمانم تمام شد، خون گریه می کنم؛ این بسیار جانسوز است.

یکی از موارد دیگری که در زیارت ناحیه مقدسه بسیار جانسوز است، اینکه می فرمایند وقتی اسب حضرت امام حسین(علیه السلام) بدون سوار با زینی واژگون به سمت خیمه ها آمد، زن و فرزندان ایشان به همراه حضرت زینب(س) از خیمه ها بیرون آمدند و در حالی که به سر و صورت خود می زدند، موهای خود را پریشان کردند(البته بدون اینکه نامحرم ببیند) تا اینکه به تلِ زینبیه رسیدند و دیدند شمر با شمشیر برهنه روی سینه امام حسین(علیه السلام) نشسته و می خواهد سر از بدن ایشان جدا کند؛ این هم تصویر مهمی است.

“أَلسَّلامُ عَلَی الشَّیْبِ الْخَضیبِ، أَلسَّلامُ عَلَی الْخَدِّ التَّریبِ، أَلسَّلامُ عَلَی الْبَدَنِ السَّلیبِ، أَلسَّلامُ عَلَی الرَّأْسِ الْمَرْفُوعِ بِالْقَضیبِ”

“سلام بر آن مَحاسنِ بخون خضاب شده، سلام بر آن گونه خاک آلوده، سلام بر آن بدنِ جامه به غنیمت رفته، سلام برآن سرِ بالای نیزه رفته”

وجوه اشتراک و افتراق این زیارت با دیگر زیارت های مطرح شده درباره امام حسین(علیه السلام) چیست؟

از وجوه افتراق این است که به عنوان مثال زیارت عاشورا زیارتی بسیار موجز است اما آنگونه که باید عبارات جانسوز ندارد، اما امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) با دل سوخته زیارت ناحیه مقدسه را که جنبه روضه دارد، می خوانند و اشک می ریزند، اما زیارت عاشورا روضه نیست.

نکته دیگر اینکه در زیارت ناحیه مقدسه امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) به ۲۱ پیامبر سلام می کنند، بعد به حضرت امیرالمؤمنین، سپس به حضرت زهرا(سلام الله علیها) و بعد به امام حسین(علیه السلام) که نسل امامان از ایشان است، در حالی که دیگر زیارات اینها را ندارد، مثلاً در زیارت های عاشورا، امین الله یا مطلقه این سلام ها به چشم نمی آید.

به نظر من وجه اشتراک زیارت ناحیه مقدسه با سایر زیارات امام حسین (علیه السلام) این است که همه آنها درباره ی این امام مظلوم هستند.

ویژگی های زیارت ناحیه مقدسه چیست و امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) در این زیارت به چه نکاتی بیشتر اشاره کرده اند؟

از جمله ویژگی مهم زیارت ناحیه مقدسه این است که امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) با دلی سوخته این زیارت را می خوانند، صحنه عاشورا را مجسم می کنند به گونه ای که گویی در زمان  واقعه کربلا حضور دارند و صحنه ها را می بینند.

ایشان در این زیارت به ویژگی های امام حسین(علیه السلام) اشاره می کنند، مثلا می فرمایند:” سلام به آقایی که تحت القبه ی تو دعاها مستجاب می شود. ” (منظور از تحت القبه، زیرگنبد-جایی که ضریح قرار دارد)

دیگر ویژگی زیارت ناحیه مقدسه این است که حضرت ولی عصر (عجل الله تعالی فرجه) سلام می کند بر آقایی که خیمه هایش را آتش زده و محاسنش را غرق به خون کردند، مواردی که در دیگر زیارات یا وجود ندارد یا کمیاب است.

این زیارت در چه زمان و چه مکانی خوانده شود، بهتر است؟

با توجه به اینکه امام زمان این زیارت را در روز عاشورا خوانده اند، تاکید می شود که در روز عاشورا خوانده شود اما بی شک و در هر زمان و مکانی خوانده شود مانعی ندارد.

من اعتقاد دارم انسان باید با حضور قلب، زمانی که فارغ البال و در نهایت توجه قرار دارد، زیارت بخواند.

زیارت باید با معرفت خوانده شود تا مورد قبول پروردگار قرار گیرد.