به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه» اختتامیه چهارمین کنگره بین‌المللی علوم انسانی و اسلامی و اهدا سومین دوره جوایز جهانی علوم انسانی و اسلامی در سالن جلسات مدرسه امام کاظم(ع) قم برگزار شد.
در این همایش، دبیر علمی کنگره با اشاره به آثار سه همایش قبلی کنگره علوم انسانی و اسلامی تصریح کرد: چهارمین همایش علوم انسانی اسلامی در حالی به کار خود پایان می‌دهد که آثار کنگره اول در 5 جلد، ماحصل کنگره دوم در 7 جلد و آثار کنگره سوم نیز در 6 جلد منتشرشده است.
عطاء الله رفیعی آتانی بابیان نتایج حاصل از برگزاری سه کنگره قبلی ادامه داد: مقالات برگزیده نیز در قالب دو مجله منتشرشده و دو کتاب نظریه نیز حاصل این جریان بوده است سهم حوزه و دانشگاه و مراکز علمی اسلامی سازی علوم انسانی نهادینه‌شده است.
وی ادامه داد: باید باور کرد علوم انسانی موجود محصول علوم و فنّاوری غرب و فلسفه و نگاه غربی است، بنابراین علوم انسانی متعارف مبانی غرب را در کشور پیاده می‌کند و هدف علوم انسانی در چهارمین کنگره، اخذ نظریات اسلامی و قرآنی مانند اصول صدرایی در زندگی اجتماعی است تا علاوه بر فلسفه اسلامی علم اخلاق اسلامی نیز در جامعه اسلامی پیاده شود.
دبیر علمی کنگره بیان کرد: ظرفیت بسیاری در اخلاق و فلسفه اسلامی برای نظریه‌پردازی وجود دارد تا علوم انسانی حاصل از آن انسان مسئول در برابر جامعه را پرورش و تربیت کند همچنین تولید علوم انسانی با استفاده از علوم قرآنی و اسلامی با توجه به حجم عقاید مادی و غربی موجود ضرورتی است که برای سعادت جامعه بشری کاملاً موردنیاز دارد.
وی تأکید کرد: این کنگره با مشارکت 40 مرکز و نهاد علمی از سه‌شنبه هفته گذشته شروع و امروز با قرائت بیانیه پایانی در سالن جلسات مدرسه امام کاظم به کار خود پایان خواهد داد.
دریافت‌کننده سومین جایزه به‌عنوان نظریه‌پرداز برجسته در اقتصاد اسلامی نیز در بخشی از این همایش تأکید کرد: در محیط فعلی جهان پارادایم اقتصاد جهانی را اندیشه‌های سکولار و علوم انسانی غربی در برگرفته است.
حسن سبحانی بابیان رویکردهای مختلف موجود در باب اقتصاد اسلامی تصریح کرد:برای اسلام سازی اقتصاد نیز رویکردهای مختلف وجود دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها رویکرد فقهی است همچنین رویکرد متخصص پروری و تحقیق و تفحص در اقتصاد یک جامعه دینی است و رویکرد دیگر نیز رویکرد تغییری است که باید دو ویژگی حوزه و دانشگاهی بودن را شامل شود.
استاد دانشگاه تهران عنوان کرد: رویکرد سوم در رابطه با اقتصاد رویکرد سیستمی است که مورد تأیید نیز اسلام است که باید در پارادایم اقتصاد اسلامی محققان مختلف رویکردهای اقتصادی را گرد هم آورد و نظریات شرعی و فقهی آن‌ها را باهم سنجید.
وی ادامه داد : باید کاری کرد که علی‌رغم دسترسی نداشتن به اقتصاد اسلامی خالص نسبت به تدین و دین‌داری مردم بی‌توجه نبوده و شرط آن‌هم تلفیق منسجم رویکرد فقهی با رویکرد سیستمی است که باید منطبق با چهارچوب‌های اقتصادی اسلام باشد .
دکتر سید سعید زاهد زاهدانی نیز در ادامه این همایش در معرفی شخصیت و اندیشه حجت‌الاسلام‌والمسلمین حمیدپارسانیا دریافت‌کننده سومین جایزه جهانی علوم اسلامی انسانی به‌عنوان نظریه‌پردازی ابراز کرد: ایشان یکی برجسته‌ترین شاگردان آیت‌الله‌العظمی جوادی آملی است و در رشته جامعه‌شناسی نیز به‌درستی به مباحث و شاخص‌های این دانش و اصول استدلال و نتیجه‌گیری از این شاخه علمی اطلاع دارد.
وی با اشاره به نکته‌ای بااهمیت از شخصیت علمی حجت‌الاسلام‌والمسلمین پارسانیا گفت: تسلط و ارزیابی نحله‌های مختلف فکری و فلسفی وی در کتاب حدیث پیمانه مشخص است؛ همچنین وی آشنایی خوبی با مدرنیسم دارد که برای جهت‌گیری به تمدن اسلامی می‌توانند بسیار مفید باشد.
وی بابیان اینکه اگر مجموعه کتاب‌های وی مطالعه شود به گستره اندیشه و تفکر ایشان می‌توان پی برد،گفت : پارسانیا در کتاب حدیث پیمانه جز تاریخ فلسفه‌ها و آثار آن‌ها ضمیمه‌های فکری انقلاب اسلامی را تبیین کرده همچنین وی در کتاب اسلام در اسلام و جهان‌های اجتماعی در آن اندیشه‌های اجتماعی غرب عمیقاً توضیح داده و سپس اندیشه‌های اسلامی را در غالب حکمت صدرایی بیان کرده است که حاوی مطالب تازه و بدیعی است.
زاهدانی ادامه داد: در باب اندیشه‌های اسلامی محورهای مهمی در کشور وجود دارد که یکی از آن‌ها برگرفته از نظرات آیت‌الله مصباح یزدی نشات است که مؤسسات مختلف نیز درباره آن شکل‌گرفته و فعالیت‌های مناسبی داشته است و محور دوم نیز مبتنی بر اندیشه‌های آیت‌الله جوادی آملی است که اجرا و گزاره‌های کلی آن بر دوش حجت‌الاسلام‌والمسلمین پارسانیا است.
حجت‌الاسلام والمسلمین خسرو پناه دریافت‌کننده سومین دوره جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی نیز در بخش‌هایی از این همایش عنوان کرد: روش رایج اجتهاد حوزوی را برای توسعه علوم انسانی اسلامی کافی نیست و باید همکاری دانشگاهیان در این عرصه بیشتر از گذشته شود.
وی بابیان عدم‌جامعیت علوم انسانی موجود تصریح کرد:روش اجتهادی فعلی نقص دارد و به همین دلیل در برخی کتب روش حکمی و روش اجتهادی را تدوین کرده‌ایم؛ چراکه اجتهاد معارف در حوزه‌های علمیه تنها پاسخگویی بخشی از سؤالات و نیازهای جامعه در مورد توصیف انسان است.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین پارسانیا ادامه داد: روش موردنیاز برای تبیین توصیف انسان در علوم انسانی اسلامی غیر از توصیف انسان محقق نهادسازی و ساختار سازی ازجمله نهاد و سازمان‌هایی همچون بیمه، مالیات و سایر نهادهای اجتماعی است چراکه در توصیف علوم انسانی اسلامی تنها نباید به توصیف انسان مطلوب پرداخت که این کامل نیست و نیاز به نهادسازی دارد.
وی بابیان نیاز به اجتهاد در نهادسازی اجتهادی گفت: برای تولید علوم انسانی اسلامی لازم است که حتماً شخص مجتهد باشد و به اصول اجتهاد اسلامی آگاهی کامل را مبذول دارد؛ اما این وظیفه تنها مختص به حوزویان نیست و روش رایج امروزی در حوزه در این زمینه خالی از نقص نیست.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین پارسانیا تأکید کرد: تولید علوم انسانی اسلامی را مجموعه‌ای واحد دانست که با یک نگاه پروسه‌ای باید شکل بگیرد که بخشی از آن بر عهده حوزویان و بخشی بر عهده دانشگاهیان است.
مترجم آثار طه عبدالرحمن اندیشمند معاصر مراکشی نیز در ادامه این همایش در توصیف شخصیت و اندیشه این اندیشمند مراکشی تصریح کرد: طه عبدالرحمن یکی از بزرگ‌ترین متفکران شمال آفریقا است و جوانان بسیاری در کشورهای عرب‌زبان نیز مجذوب شخصیت و تفکرات علمی و اسلامی ایشان هستند.
هادی بیگی بابیان مهم‌ترین نکته‌های فکری طه عبدالرحمن تأکید کرد: دغدغه اصلی این اندیشمند اهل کشور مراکش عزت و هویت اسلامی کل امت است و هرگز وی به سمت‌وسوی فرقه‌گرایی کشیده نشده و خواستار عزت و استقلال کل امت اسلام با حفظ کیان و هویت اسلامی آن‌هاست
وی ادامه داد: پروژه اصلی طه عبدالرحمن مدرنیته اسلامی برای پاسخگویی اسلامی به شبهات غربی‌ها در برابر اسلام است و رویه این اندیشمند معاصر در مقابل غرب کاملاً تهاجمی است و یورش‌های فراوانی نیز بر فرهنگ و تمدن منحط غربی داشته است.
بیگی با تأکید بر مخالفت‌های مداوم طه عبدالرحمن در برابر تمدن غرب اضافه کرد: این اندیشمند می‌گوید تمدن غرب بر پایه نظر است، اما تمدن اسلام بر پایه عمل و عمل‌گرایی شکل‌گرفته که می‌تواند قابل‌توجه بسیاری از مرعوبین به فرهنگ غرب باشد..
وی خاطرنشان کرد: طه عبدالرحمن با نیروی فوق‌العاده بازی منطق را پیاده می‌کند و افراد را در برابر اسلام خاشع و متزلزل می‌کند و معتقد است که زمان فعلی اسلام زمان بروز نظام اخلاقی است و مکتب‌های دیگر امتحان خود را پس داده و شکست‌خورده‌اند.
بیگی خاطرنشان کرد: اسلام در برابر مدرنیته مسئول است و باید در برابر ظلم و ناقص بودن این مکتب مادی پاسخ‌های جدی داشته باشد.
