به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه»، نشست علمی کتاب جرم شناختی جرائم جنسی با حضور اساتید حوزه و دانشگاه و به همت انجمن فقه و حقوق اسلامی برگزار شد.

در این نشست علمی که با حضور پژوهشگران و اساتید حوزه و دانشگاه در مدرسه علمیه امام کاظم(ع) برگزارشد، کتاب « جرم شناختی جرائم جنسی» اثر حجت الاسلام والمسلمین محمدی جورکویه عضو پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی نقدر و بررسی شد.

وی در ابتدای این نشست علمی با اشاره به بخش های این کتاب گفت: در بخش‌های اول این کتاب مباحثی در زمینه عوامل فردی، درونی، دو بخش عوامل عام و یا مشترک در جرائم بحث شده است.

حجت الاسلام والمسلمین محمدی جورکویه افزود: در بحث پیشگیری و اصلاح مباحثی در این کتاب مطرح شده است و در ابتدا به جایگاه پیشگیری اشاره شده است؛ آنچه امروز در جامعه ما به عنوان پیشگیری مطرح است که به بخش اصلاح و درمان و یا برخورد می پردازیم نیز با تقدم و تاخر مباحث در این کتاب بیان شده است.

در ادامه این نشست،حجت‎الاسلام پیوندی در مقام نقد گفت: از ابعاد مختلف می توان این اثر را یک اثر خوب ارزیابی کرد؛ از نکات مثبت آن   این که از یک نظم منطقی متناسب با ادبیات علمی مطابق با جرم شناختی برخوردار است.

وی افزود: شروع آغاز و پایان مباحث و تمرکز بر منابع و مدارک دینی و حوزه آموزه های اسلامی این اثر بسیار خوب است که کمتر اثری مثل این اثر با این رویکرد وجود دارد.

مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی یادآورشد: آثاری که در کشور ما در حوزه جرم شناسی تولید شده است، ترجمه ای و وارداتی است و متناسب با آموزه های ما نیست و یا بهتر است بگوییم که بسیار کم است.

وی گفت: این کتاب وارد کلیت جرم نشده است، بلکه یک حوزه دیگر را باز کرده است که متاسفانه کمتر به این حوزه جرائم پرداخته می‎شود؛ این اثر از آثار مورد مطالعه دوره دکتری و ارشد است.

این محقق اظهارکرد: ادبیات روان این کتاب، منابع فراوانی که در این اثر از آن استفاده شده ، نشان دهنده عمق تلاش‎های مولف است و این کتاب را از کتب خوب و ممتاز قرار داده است.

مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی یادآورشد: نکته کلیدی این پژوهش، بحث روش تحقیق است؛ در فصل اول و در بحث مباحث کلی، مبحث روش شناسی جرم شناسی جرائم جنسی مطرح شده است؛ ضمن اینکه روش شناسی در بخش مقدمه اثر نیز به شکل خلاصه ذکر شده است.

وی گفت: در عرصه مطالعات جرم شناختی باید بیش از اندازه ای که در این کتاب به آن پرداخته شده است، پرداخته شود در حالی که این اثر در حد 4 صفحه به این بحث پرداخته است.

استاد دانشگاه بیان کرد: روش تحقیق به علاوه فعالیت های میدانی باید به یک نتیجه دقیق در عرصه جرم شناسی منجر شود؛ در مقدمه کتاب این مطالب باید ذکر و احصا شود؛ در کشور ما بدست آوردن آمار کار بسیار سختی است ولی اینکه روش شناسی جرم شناسی جرائم جنسی را در دو صفحه و یا یک پارگراف خلاصه کنیم یک حلقه مفقوده مهم به شمار می‎آید.

وی گفت: به عنوان مثال اگر کسی قرار است که در حوزه بزه کاری نوجوانان در شهر قم مطالعه کند باید در یک فصل مجزا متغیرها را بیان کند و در ضمن تحقیق با ارایه آمار و مباحث تحلیلی رتبه‎های عللی را مشخص کند.

این محقق اظهارکرد: نکته بعدی آن است که زمینه و موقعیت‎ها و وضعیت‏‎ها، نیازمند توضیح ویژه دارد؛ به ویژه اینکه زمینه های برخی از جرائم که نمی‏توان آن را شرط و عامل نهاد، بسیاری از جرم شناسان به این اصطلاحات اشاره کرده و مورد بحث قرارداده‎اند.

مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی عنوان کرد: برخی از مفاهیم، توسط مولف، مرتبط با این تحقیق بیان شده است که از جمله آنها می‎توان به انحراف و اختلال اشاره کرد؛ در حالی که انحراف جزو مفاهیم اصلی است که باید در این کتاب به عنوان یکی از مفاهیم اصلی یاد می‎شد.

وی گفت: نکته بعدی، طبقه بندی عوامل است؛ عوامل در این کتاب به عوامل فردی و اجتماعی تقسیم شده است و عوامل فردی نیز به عامل درونی و بیرونی تقسیم شده است که این تقسیم بندی یک تفسیم بندی رایج است ولی در بخش دوم در ذیل عوامل فردی بیرونی، ظاهری و جسمی بحث وراثت، اختلالات شخصیتی و سن نیز بیان شده است ولی باید گفت که وراثت جزو عوامل بیرونی نیست و می توان آن را به عنوان عوامل درونی یاد کرد.

حجت‎الاسلام پیوندی اظهارکرد: عوامل اختصاصی در این کتاب باید جزو متغیرات اصلی مطالعات جرم شناختی جرائم جنسی قرار می گرفت در حالی که این مساله در این کتاب در نظر گرفته نشده است.

وی گفت: نکته بعدی آن است که عناوینی چون عوامل، ظاهری، جسمی و... دارای ابهام است و به همین خاطر نمی‎تواند مباحث را به خوبی جلوه دهد؛ رابطه جرائم جنسی با دیگر جرائم ازنکات بسیاری مهمی است که ربطی به عناوینی که ذکر شده است ندارد.

این پژوهشگر افزود: نکته بعدی، پرداختن به پیشینه بحث است ؛ اساسا وقتی در این مورد می خواهیم تحولات تاریخی را مطالعه کنیم باید روی جرم شناسی جرائم جنسی تمرکز کنیم؛ این بحث می تواند در یک بحث خلاصه بیان شود ولی تمرکز روی پیشینه خود جرائم جنسی است باشد تا جرم شناسی جرائم جنسی.

مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی عنوان کرد: در مطالعات جرم شناختی بی نیاز از آمار نیستیم؛ ممکن است که در روایات و آمار آموزه هایی بیان شود که در برخی از امور تاثیر گذار هستند و آنها در یک سری موضوعات بپذیریم ولی حتما قرار نیست که این مباحث در بحث جرائم جرم شناختی هم استفاده شود.

در ادامه این مراسم سید محمود میرخلیلی دانشیار پردیس فارابی دانشگاه تهران بیان کرد: عنوان کار جرم شناسی جرائم جنسی است و بررسی جرم شناختی، باید یک رویکرد کاملا علمی باشد و هیچ جنبه ارزشی و هنجاری و جانب دارانه را در کار نداشته باشیم.

وی افزود: شیوه بحث و طرح مباحث، عناوین و بسیاری از مولفه های سیاست جنایی با جرم شناسی متفاوت است در اینجا محتوا به سمت سیاست جنایی است ولی عنوان، عنوان جرم شناسی است.

این پژوهشگر گفت: بحث عوامل در بخش دوم و بخش فردی در موضوعات فردی بیان شده است ولی مباحث دیگری که در بحث فردی ذکر شده است از جمله ایمان و اعتیاد و... از جمله مباحثی هستند که می توانند در عرصه اجتماعی مطرح شوند.

دانشیار پردیس فارابی دانشگاه تهران عنوان کرد: نکته بعدی آن است که رویکرد داخل کتاب غیر از بحث جرم شناسی علمی، گاهی اوقات این رویکردها در کتاب به سمت مباحثی چون اشتغال زنان رفته است؛ در اینجا باید همزمان با ذکر عنوان یک مقدمه چینی انجام شود تا مخاطب آمادگی ذهنی را برای مطالعه این بخش داشته باشد؛ این بحث باید روی جامعه آماری مستند می‎شد؛ بعضا بسیاری از مباحث به استناد روایات مطرح شده است و جنبه های آماری که می توانست در آن مباحث مطرح شود، مطرح نشد.

وی افزود: از جمله این مباحث می توان به بحث اشتغال زنان اشاره کرد که باید با ارایه آمار به این بحث پرداخته می‎شد که آیا اشتغال زنان نقش خاصی در بحث جرم شناسی دارد یا خیر.

دانشیار پردیس فارابی دانشگاه تهران عنوان کرد: طرح مباحثی چون خلوت با نامحرم، بدحجابی و... بررسی هایی انجام شده است ولی این بررسی‎ها به شکل سنتی انجام شده است؛ به عنوان مثال اینکه خلوت با نامحرم حتما به ارتکاب جرم منجر می‎شود یا خیر نیازمند تحلیل دقیق‎تری است.

وی گفت: طرح سنتی این مباحث و رها کردن این مباحث شاید برای نسل جدید چندان جذاب نباشد و در خارج از حوزه چندان قابل درک نباشد؛ به همین دلیل باید این مباحث با یک سری فاکتورهای کارشناسانه تری مورد بحث قرار می‎گرفت.

پژوهشگر مباحث حقوقی اظهارکرد: قاعده علمی مختص به یک جامعه نیست؛ به همین جهت اگر یک قاعده ای برای یک جامعه بیان شده است باید مختصات این بحث نیز برای مخاطب بیان شود.

وی گفت: در جوامع علمی هیچ تجربه موفقی در هیچ جای دنیا مشاهده نشده است که در یک فضایی مثل زندان بتوان به اصلاح همه زندانیان دست زد و به همین دلیل در مطالعات جرم شناسی باید موارد بازگشت به جرم در این افراد بررسی شود.

دانشیار پردیس فارابی دانشگاه تهران عنوان کرد: در این کتاب پیشنهادات خوبی در حوزه سیاست گذاری جنایی مطرح شده است ولی با توجه به اینکه این کتاب جزو کتب منبع و الگو است باید موارد قوی‏تری برای آن وضع کرد.

وی گفت: یکی از مباحثی که باید در این کتاب بحث می‎شد، مبحث 2030 است که چگونه عرصه پیشنهادات این سند در راستای پیشگیری مورد بحث قرار می گیرد؛ درست است که کلیت این کار با مبانی اعتقادی ما هماهنگ نباشد ولی مواردی در این سند وجود دارد که در خصوص جرم شناسی انتقادی باید مورد بحث قرار گیرد؛ چون این مباحث در جایگاه علمی مورد توجه قرار گرفته است.

در پایان این مراسم، حجت الاسلام والمسلمین جورکویه در پاسخ به مباحث مطروحه تصریح کرد: بیش از 95 درصد عده و عُده قوه قضاییه روی بحث تعقیب مجرمان ومجازات مجرمان صرف می شود.

وی افزود: علی رغم اینکه در قانون اساسی علاوه بر خلاف وظیفه تادیب وظیفه پیشگیری از جرم نیز مشخص می شد؛در زمینه و ارتباط نهادهایی که در این ارتباط مسئولیت دارند اعم از نهادهای رسمی و غیر از رسمی در فصل دوم از راه های پیشگیر یاز جرائم جنسی شامل اجتماعی، وضعی و کیفری راه‎های هر کدام تفکیک شده است و در فصل سوم به اصلاح بزه کاران جنسی اقدام کردیم.

حجت الاسلام و المسلمین محمدی جورکویه یادآورشد: بخشی از این تحقیق فاقد از تحقیق میدانی است که با توجه به محدودیت‎های آماری، فعالیت در این زمینه بسیار سخت است و در برخی از موارد برای جمع آوری یک سری آمار به دلیل اینکه نهادهای مختلفی به این مباحث می پردازند بسیار سخت و طاقت فرسا است؛ مباحثی چون مباحث جنسی و جرائم جنسی جزو مواردی است که حساسیت‎های بسیاری دارند و نمی توان به راحتی آمارها را احصا کرد.

وی گفت: در مباحثی چون اشتغال زنان و یا ورود در بسیاری از مباحث جرم شناسی، سعی شد که توضیحات اولیه ارایه شود؛ مباحث دیگر از جمله خلوت بانامحرم شاید با ذکر آمار مطرح نشده است ولی پس از آن گزارشات حقوقی و تحقیقات میدانی بیان شده است.

حجت الاسلام والمسلمین محمدی جورکویه یادآورشد: اگر تا کنون مباحثی چون اصلاح و درمان معتادان به نتیجه نرسیده است دلیل نمی شود که از اقدام در این زمینه کوتاه بیاییم؛ قطعا اگر موفق این سیستم موفق نبوده است به دلیل مشکلاتی ما در روش‎ها است.

وی در بخش پایانی مباحث خود بیان کرد: درمان اختلالاتی چون اختلال جنسی به عنوان یکی از عوامل رشد جرائم جنسی بسیار مهم است؛ در زمینه جرم شناسی انتقادی در این تحقیق وجود ندارد، ولی در بحث پیشنهادات، این بحث مطرح شده است.