به گزارش خبرگزاری حوزه از مشهد، آیت الله سیدمصطفی محقق داماد، استاد حقوق دانشگاه شهیدبهشتی تهران، در چهارمین نشست تازه های حقوقی با موضوع جایگاه اصل کرامت انسانی در اجتهاد شیعی عصر امروز در دانشگاه علوم اسلامی رضوی گفت: با تأمل در معنای کرامت و نیز توجه به مصادیق آن، روشن می‌شود که کرامت بیش از آن‌که یک واژه ارزشی باشد، یک واژه دانشی است و درباره حکمت نظری اظهارنظر می کند.
وی با بیان اینکه منظر اول، دینی است، توضیح داد: کرامت انسان وامدار نسبت با پرودگار است و از آنجا که با پروردگار ارتباط دارد، کرامت ذاتی اش حفظ می شود.
استاد حقوق دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به نگاه غیر دینی به کرامت انسانی گفت: در این نگاه، عنصر اساسی کرامت، قوه عقل و تفکر انسانی معرفی شده و عامل امتیاز انسان نسبت به سایر موجودات، نیروی تعقل است.
وی در توضیح این مطلب گفت: اگر به هر دلیلی عقل محجوب واقع شود و بر اساس تبعیت از هوا و هوس، مظاهر آن هم‌چون قدرت‌طلبی، ثروت‌اندوزی و تکاثر، مقام و جاه‌خواهی و یا رویکردهای وسوسه‌آمیز شیطانی دیگر بر انسان غلبه کند این کرامت نیز زیر سؤال رفته و از انسان سلب می‌شود.
این محقق و پژوهشگر تصریح کرد: اعلامیه جهانی حقوق بشر که انسان را صاحب کرامت می‌داند و متأسفانه با نگرشی غیرتوحیدی، کرامت ذاتی انسان را بدون منشأ ذکر می‌کند، تنها با تکیه بر عقل مستقل و خودبنیاد به سراغ کرامت انسانی و تحلیل آن رفته است.
آیت الله محقق داماد با اشاره به اینکه افراط و تفریط در طول تاریخ در تعریف کرامت انسانی موجب تحریف و انحراف گردیده است، افزود: گاهی افراط گری عقلی نحله‌هایی همانند معتزله را از جاده هدایت ساقط کرد که می توان گفت افراط گری‌های نقلی اهل حدیث، سلفیون و اخباریون، جریان‌هایی همانند وهابیت منحرف را به وجود آورد.
وی افزود: تعادل هر یک ا ز دو منبع و هماهنگی و حرکت هم‌سوی آن‌دو، موجب سلامت فکر و اندیشه و برداشت‌های مفید و مؤثری از حقایق تکوین و تشریع شده است.
این استاد دانشگاه درباره اصل کرامت از نظر فقه و حقوق، بیان کرد: اصل کرامت، اصل حاکم بر تمامی استنباطات فقهی بوده و در فرآیند اجتهاد فقیهانه مورد توجه خاص قرار می گیرد اما غافل از اصل انسان‌شناسانه ماقبل دانش حقوق است.
وی با بیان اینکه بدون شک مواد حقوقی بر یک سلسله مبانی حقوقی مثل اصل کرامت انسانی، عدالت، آزادی، مساوات، عمل متقابل استوار است، تاکید کرد: دانش فقه در عمل، جریان کرامت و عدالت را همراهی می‌کند که براساس منبع الهی تعریف شده و عدالتی که بر پایه علم وحیانی آن را معرفی کرده‌اند، نه آن عدالت پنداری و یا کرامت توهمی که مبنای حقوق بشر مدرن قرار گرفته و براساس عقل خودبنیاد و مستقل شناسایی شده است.
آیت الله محقق داماد اظهار کرد: فقه و فقها که براساس منابع وحیانی، دانش خود را پایه‌ریزی کرده و استمرار می‌بخشد، همواره عدالت و کرامت را مدنظر قرار داده و به عنوان اصل حاکم اخلاقی در تمام استنباطات خود ملاحظه می‌کند، البته نه آن عدالت و کرامتی که با تفسیر و قرائت دینی و عقل هماهنگ با نقل (نه عقل رها و مستقل) سازگار نیست.
انتهای پیام/۳۱۳/۲۴
