به گزارش خبرگزاری«حوزه» حجت الاسلام مصطفی صادقی مؤلف کتاب تصحیح و منبع شناسی الملهوف، در گفتگویی به مناسبت کسب رتبه کتاب تصحیح و منبع شناسی الملهوف در دو همایش کتاب سال حوزه و همچنین در سی و پنجمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، به تشریح این کتاب پرداخته است:
درباره سوابق پژوهشی خودتان به طور مختصر توضیح دهید و مهم ترین آثار پژوهشی شما اعم از کتاب و مقاله چیست؟
آثار بنده ۱۱ کتاب و حدود ۵۰ مقاله است که از سال ۱۳۸۰ تا کنون منتشر شده است. کتاب‌هایی که در این پژوهشگاه تدوین و چاپ شده عبارتند از: تحليل تاريخى نشانه هاى ظهور، دولتمردان شیعه در دستگاه خلافت عباسی، ارزیابی اخبار قضاوت‌های امیرالمؤمنین علی(ع)، تاریخ‌نگاری ابن‌طاووس و آخرین اثر درباره لهوف.
حوزه تخصصی شما چیست و به طور خاص روی چه موضوعاتی کار می کنید؟
رشته ارشد اینجانب تاریخ تشیع و تحصیلات دکتری‌ام تاریخ اهل‌بیت بوده است. اما به دلیل نزدیک بودن این موضوعات به مباحث حدیثی، در این حوزه هم کار کرده‌ام.
اخیرا کتابی از حضرت عالی منتشر شده با عنوان تصحیح و منبع شناسی الملهوف که در دو مورد یعنی در نوزدهمین همایش کتاب سال حوزه و سی و پنجمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و صاحب رتبه شد. بفرمائید، ایده اولیه این کار و کتاب از کجا بود؟
کتاب تصحیح و منبع‌شناسی الملهوف در واقع ادامه طرح قبلی است که تاریخ‌نگاری ابن‌طاووس بود و منتشر شد. به جهت اهمیت کتاب لهوف، منبع‌شناسی آن به صورت مستقل بررسی و چاپ شد. چون وقتی سراغ منبع‌شناسی رفتم متوجه نیاز به نسخةهای تصحیح شده دیدم و با بررسی نسخه‌های کتاب به ارائه متن تصحیح‌شده جدیدی پرداختم.
نوآوری این کتاب نسبت به آثار مشابه چیست؟
نوآوری در دو قسمت است یکی در بررسی ۵۷ نسخه خطی و ارائه تصحیح جدیدی از این کتاب و دیگر منبع‌شناسی یعنی اینکه ابن‌طاووس مطالب کتاب لهوف را از کجا و چه کسانی اخذ کرده است.
مخاطب اثر کیست و کجا کاربرد دارد؟
مخاطب اثر بیشتر اهل تحقیق و متخصصان تاریخ و عاشورا پژوهان هستند. اگر چه نسخه عربی که تصحیح شده و در بالای متن آمده، می‌تواند برای عموم هم مفید باشد.
مسئله شما در این تحقیق چیست؟
سؤال این بوده که ابن‌طاووس مطالب خود را در کتاب لهوف از چه منابع پیشینی گرفته است؟ آیا همه آنچه نقل کرده در کتب معتبر پیش از او یافت می‌شود؟ چه مطالبی از این کتاب منحصر به نقل این مؤلف است؟
ساختار آن اجمالا به چه شکل هست و برای پاسخ به سوال اصلی تحقیق خود به چه ترتیب کتاب را ساماندهی کرده‌اید؟
چون تفاوت نُسخ در منبع‌شناسی که هدف اصلی تحقیق بوده، تأثیر داشته، بخش نخست کتاب به کلیات نسخه‌شناسی اختصاص داده‌ام تا روشن شود اساساً چه اندازه از مطالب منسوب به سید در لهوف درست است. به همین جهت و به ناچار متن تصحیح شده هم در بالای کتاب درج شد و قدری بر حجم اثر افزود. در بخش دوم منابع وی بررسی شده ولی در عین در مواردی به اختلاف نسخ هم پرداخته شده است تا بتوان به سؤال اصلی پاسخ داد. این بخش دوم به ترتیب متن لهوف پیش رفته و گریزی از این ساختار نبوده است.
آیا نشر این اثر تاکنون بازتابی داشته و درباره آن در نشریات و نشست‌ها نقد و بررسی شده است؟
بله، تا حدودی در محافل علمی و محققان بخصوص عاشوراپژوهان بدان توجه شده و در جشنوار دعبل و کتاب سال حوزه مورد لطف قرار گرفته است.
موضوع و اثر جدیدی که در حال انجام آن هستید چیست؟
تحقیقی درباره نصوص بر دوازده امام و اختلاف آن با گزارش‌های تاریخی انجام شده که در دست ناظر محترم آقای دکتر سبحانی است. کار دیگری که تازه شروع کرده‌ام طرحی از سوی قطب اخلاق است درباره سیر تاریخی روایات ائمه درباره دروغ و بررسی سیره ائمه در خصوص مستثنیات کذب.
آثار بنده ۱۱ کتاب و حدود ۵۰ مقاله است که از سال ۱۳۸۰ تا کنون منتشر شده است. کتاب‌هایی که در این پژوهشگاه تدوین و چاپ شده عبارتند از: تحليل تاريخى نشانه هاى ظهور، دولتمردان شیعه در دستگاه خلافت عباسی، ارزیابی اخبار قضاوت‌های امیرالمؤمنین علی(ع)، تاریخ‌نگاری ابن‌طاووس و آخرین اثر درباره لهوف.
حوزه تخصصی شما چیست و به طور خاص روی چه موضوعاتی کار می کنید؟
رشته ارشد اینجانب تاریخ تشیع و تحصیلات دکتری‌ام تاریخ اهل‌بیت بوده است. اما به دلیل نزدیک بودن این موضوعات به مباحث حدیثی، در این حوزه هم کار کرده‌ام.
اخیرا کتابی از حضرت عالی منتشر شده با عنوان تصحیح و منبع شناسی الملهوف که در دو مورد یعنی در نوزدهمین همایش کتاب سال حوزه و سی و پنجمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و صاحب رتبه شد. بفرمائید، ایده اولیه این کار و کتاب از کجا بود؟
کتاب تصحیح و منبع‌شناسی الملهوف در واقع ادامه طرح قبلی است که تاریخ‌نگاری ابن‌طاووس بود و منتشر شد. به جهت اهمیت کتاب لهوف، منبع‌شناسی آن به صورت مستقل بررسی و چاپ شد. چون وقتی سراغ منبع‌شناسی رفتم متوجه نیاز به نسخةهای تصحیح شده دیدم و با بررسی نسخه‌های کتاب به ارائه متن تصحیح‌شده جدیدی پرداختم.
نوآوری این کتاب نسبت به آثار مشابه چیست؟
نوآوری در دو قسمت است یکی در بررسی ۵۷ نسخه خطی و ارائه تصحیح جدیدی از این کتاب و دیگر منبع‌شناسی یعنی اینکه ابن‌طاووس مطالب کتاب لهوف را از کجا و چه کسانی اخذ کرده است.
مخاطب اثر کیست و کجا کاربرد دارد؟
مخاطب اثر بیشتر اهل تحقیق و متخصصان تاریخ و عاشورا پژوهان هستند. اگر چه نسخه عربی که تصحیح شده و در بالای متن آمده، می‌تواند برای عموم هم مفید باشد.
مسئله شما در این تحقیق چیست؟
سؤال این بوده که ابن‌طاووس مطالب خود را در کتاب لهوف از چه منابع پیشینی گرفته است؟ آیا همه آنچه نقل کرده در کتب معتبر پیش از او یافت می‌شود؟ چه مطالبی از این کتاب منحصر به نقل این مؤلف است؟
ساختار آن اجمالا به چه شکل هست و برای پاسخ به سوال اصلی تحقیق خود به چه ترتیب کتاب را ساماندهی کرده‌اید؟
چون تفاوت نُسخ در منبع‌شناسی که هدف اصلی تحقیق بوده، تأثیر داشته، بخش نخست کتاب به کلیات نسخه‌شناسی اختصاص داده‌ام تا روشن شود اساساً چه اندازه از مطالب منسوب به سید در لهوف درست است. به همین جهت و به ناچار متن تصحیح شده هم در بالای کتاب درج شد و قدری بر حجم اثر افزود. در بخش دوم منابع وی بررسی شده ولی در عین در مواردی به اختلاف نسخ هم پرداخته شده است تا بتوان به سؤال اصلی پاسخ داد. این بخش دوم به ترتیب متن لهوف پیش رفته و گریزی از این ساختار نبوده است.
آیا نشر این اثر تاکنون بازتابی داشته و درباره آن در نشریات و نشست‌ها نقد و بررسی شده است؟
بله، تا حدودی در محافل علمی و محققان بخصوص عاشوراپژوهان بدان توجه شده و در جشنوار دعبل و کتاب سال حوزه مورد لطف قرار گرفته است.
موضوع و اثر جدیدی که در حال انجام آن هستید چیست؟
تحقیقی درباره نصوص بر دوازده امام و اختلاف آن با گزارش‌های تاریخی انجام شده که در دست ناظر محترم آقای دکتر سبحانی است. کار دیگری که تازه شروع کرده‌ام طرحی از سوی قطب اخلاق است درباره سیر تاریخی روایات ائمه درباره دروغ و بررسی سیره ائمه در خصوص مستثنیات کذب.
۳۱۳/۳۲
