خبرگزاری«حوزه»، در پی اظهارات حجت الاسلام والمسلمین زادهوش در خصوص «کشور شدن قم»، تحلیل هایی در این زمینه صورت پذیرفت که برخی از آنها با غرض این نویسنده فاصلۀ نوری داشت. با مروری بر پیشنهاد یاد شده و سخنان منتقدان در می یابیم که بهترین تفسیر از این پیشنهاد را حضرت آیت الله مکارم شیرازی نمودند آنجا که فرمود:

«متأسفانه اخیراً زمزمه این سخن از سوى بعضى شنیده شد که هرگز حمل بر اغراض و سوء نیت نمیکنیم، بلکه صرفاً ناآگاهى بوده است، ولى در فضاى مجازى به آن دامن زده اند. ما برخلاف اینگونه حرفها مى گوییم مرجعیت تعلق به تمام جهان اسلام و شیعه دارد و مى تواند مصالح و منافع و خطرات آنها را گوشزد کند. هنگامى که به ما مى گفتند چرا در امر بحرین و سوریه و یمن دخالت مى کنید مى گفتیم مرجعیت مرز خاصى ندارد. مقلدین ما در تمام این کشورها هستند و ما حق داریم مصالح آنها را تذکر دهیم و در نگرانى هاى آنها نگران باشیم. این عقیده کجا و عقیده واتیکان شدن قم کجا! ما به همین دلیل بارها به مسئولین محترم تذکر داده ایم که به قم به عنوان یک شهر معمولى نگاه نکنند، زیرا تعلق به تمام جهان اسلام دارد، آبروى آن آبروى جهان تشیع است. در سال پانزده میلیون نفر به زیارت کریمه اهلبیت(س) و مسجد جمکران مى آیند، حوزه علمیه قم که به تمام شهرهاى داخل کشور و مناطق زیادى از خارج کشور عالم و مبلّغ مى فرستد در جهان اسلام از نظر جمعیت و کیفیت بى نظیر است. باید به این امور توجه داشت و إن شاء الله این مرکز اسلامى و شیعى همیشه آبرومند باشد نه یک کشور مستقل».

دقت به چند نکته در این راستا ضروری است:

1.دامن زدن فضای مجازی به این امر و آلوده نمودن برخی از مسائل با اغراض سیاسی، کاری است که به جز از رسانه، فضای مجازی و شبکه های عمومی ساخته نیست؛ پس این مطلب درس مهمّی است برای آنان که هنوز اهمیِّت فضای مجازی داخلی و بومی سازی فضای مجازی را باور ندارند.

2.این مطلب درس مهمّی برای دولت و مسئولان بود که به استان قم اهمیّت بیشتری بدهند.

3.درس مهمّ دیگری که باید از این پدیده گرفت توجه دوستان در نوشته ها و گفته های خود و حراست از چیزهایی است که می خواهند بالقوه باشد و یا بالفعل به چاپ برسد. به گفته مولوی: این زبان چون سنگ و فم آهن وش است – آنچه بجهد از دهان چون آتش است.     سنگ و آهن را مزن بر هم گزاف – گه زروی نقل و گه ز روی لاف .  زانکه تاریک است هر سو پنبه زار – آتش اندر پنبه باشد چون شرار.

امروزه بیش از هر زمان دیگری باید مراقب بود چرا که آتش و پنبه با این فضای مجازی از هر زمان دیگری بیشتر بود و نمود دارد.

اندیشکده ها  در دوره جدید در حوزه

4.با توجّه به مدیریت جدید حوزۀ علمیه و تکثیر اتاق های فکر حوزوی پیشنهاد می گردد ارائۀ سخنان بسیار مهمّ و راهبردی، از زبان اشخاص بیان نگردد، بلکه به اندیشه کده ها و دانشکده ها موکول شود و مطالب بسیار پخته، حساب شده و سنجیده بیان گردد. لازمه این سخن البته هنوز تکثیر بیشتر اتاق های فکر در حوزه علمیه و ایجاد اندیشه کده های بیشتر است.

5.دقت و بزرگواری علمای دین که در این خصوص ختم کلام را با درخواست ها مجدد خود از دولت محترم طرح نمودند و خواستار رسیدگی بیشتر به شهر و استان قم گردیدند. در این میان برخی از آیات نظیر؛ شبیری زنجانی، مکارم، امینی و ... اظهار نظر کردند. سخن عمدۀ این علماء درخواست دکل نفتی و امثال آن برای قم نبود و این سخنان را خب و خطایی از نویسنده یا شیطنت فضای مجازی خارج از کشور دانستند در عین حال، رسیدگی بیشتر به قم را همگی یک ضرورت دانستند که با گذشت 40 سال از انقلاب شکوهمند اسلامی لکن هنوز نیازهای بین المللی و داخلی بیشمار دارد. جالب تر این نکته که مثال های عینی تاریخی در حافظۀ برخی از این علما محفوظ مانده و از بین نرفته است.

6.به نظر می رسد این نویسنده دچار یک خطای استراتژیک گردیده و آن اشتباه در مثال است. ظاهرا پس از توضیحاتی که از منظور خود بیان نموده، در داخل پرانتز نمونه آورده است (مانند واتیکان)؛ سپس می نویسد: «با توجه به اینکه حوزه ها و تشکلات اهل سنت مثل الازهر و جامع مکه و … به علت وابستگی شدید به حکومت ها و نیز اختلافاتی که دارند هنوز به چنین بلوغی نرسیده اند...»، در حالی که اگر ایشان بر همین دو مثال خود تأکید می ورزید و از مثال داخل پرانتز نیز پرهیز می نمود این همه برداشت های گونه گونی که یقیناً صاحب این قلم به آن راضی نبود از سخنان او نمی شد.

نصرالله سخاوتی