به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه»، حجت الاسلام والمسلمین احمد مبلغی امروز در مراسم افتتاحیه کنگره بین المللی نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی با اشاره به تعریف مفهوم ارتکازات علمی گفت: مرتکزات در ادبیات اصولی و فقهی ما به انگاره های عام اطلاق می شود.

وی با ذکر این مطلب که مرتکزات نیز حالت فرا نسلی دارند اظهارکرد: تحلیل مرتکزات در شیعه از قرن 13 شکل گرفته است و این انگاره ها تحولات مهمی را در تعامل با نص ایجاد کرد.

رئیس مرکز تحقیقات اسلامی شورای اسلامی بیان کرد: امروزه بسیاری از استنباطاتی که در حوزه علمیه شیعی شکل می گیرند با تحلیل همین ارتکازات انجام می شود؛ اگر این تحلیل را توسعه ببخشیم نتایج بسیار مهمی در استنباط درخواهیم یافت که به بخشی از روش استنباط مبدل می شوند.

وی گفت: این تحلیل گاهی رابطه استنباط و حکم را مشخص می کنند و گاهی امکان رسیدن به مناط در ورای موضوع را فراهم می آورند و گاهی نیز دایره الفاظ به کار رفته در نص را مشخص می نمایند؛ در تجربه اصول شیعه قواعدی چند پیرامون ارتکزات ظهور و بروز یافته است.

حجت الاسلام والمسلمین مبلغی بیان اظهارکرد: برخی از این قواعد با ادبیات کمرنگی وجود دارد ولی در قواعد اصولی شیعه این قواعد به شکل پررنگی حضور دارند؛ کشف مراد معصوم از راه تحلیل مرتکزات سائل، حکم به انصراف با تکیه بر ارتکاز، حکم به انعقاد الطاق، القای خصوصیت، قاعده تبدیل ارتکازات به سیره ها از جمله این قواعد است.

وی افزود: اگر تلاش اصولیان معاصر شیعه تعمیم و توسعه یابد قدرت بیشتری برای استفاده مفاهیم نهفته در نصوص پیدا می کنیم و در تعامل با مسایل مستحدثه راه های بهتری در فهم نص در خواهیم یافت؛ البته به شرطی که علائم ثبوط این ارتکازات در زمان معصوم وجود داشته باشد.

رئیس مرکز تحقیقات اسلامی شورای اسلامی با اشاره به اینکه در حال طی مرحله میانی در این عرصه هستیم بیان کرد: اگر ارتکزات عقلایی که فطرت را به نصوص مرتبط می کنیم نص را آنگونه که معصوم اراده کرده است کشف می کنیم و دیگر نگاه ها و تعصبات و ذهنیت هایی که گاهی از اعمال قواعد اصولی نشات می گیرد، ما را به دام نمی اندازد.

وی گفت: تقویت انگاره ها و ارتکزات راه مهمی در زمینه مقابله با سلفی اندیشی است؛ ارتکزات در موارد بسیار، نتایج مهمی برای فهم نصوص اجتماعی دارند؛ نصوصی که در خصوص روابط امت آمده است و به مناسبات جامعه اسلامی نظر دارد را یا بد فهم کرده ایم و آنها را کنار می گذاریم و یا مطابق با نگاه های ذهنیتی و خودساخته فهم می کنیم.

حجت الاسلام والمسلمین مبلغی بیان اظهارکرد: اگر صندوق مرتکزات عقلایی دو قرن اول را باز کنیم و قواعد آن را بررسی کنیم بسیاری از نصوص ناظر به تعایش امت اسلامی و برقراری روابط تکمیلی و تعاشری فی مابین امت اسلامی به این نصوص راه پیدا می کنیم؛ دراین زمینه باید یک سری مطالعات روشی را برای رفع اختلاف بین شیعه و سنی اتخاذ کنیم.

وی تصریح کرد: نگاه متعالی آیت الله العظمی مکارم شیرازی در توجه به اصول اصلی در تعامل علمی در حوزه علمیه شیعه و تعامل با اهل سنت همیشه موجب توسعه حوزه های علمیه شده است.