به گزارش خبرگزاری «حوزه»، تربیت فرزند از مهمترین دغدغه های خانواده های ایرانی است که در شماره های گوناگون، بخش های مختلفی از راه های تربیت صحیح را تقدیم حضور مخاطبان گرامی خواهیم کرد.
* کودکان را نترسانید!
ترس از نظر علمی، یك مقوله توخالی است كه آن را به كودكان و فرزندان خود منتقل می‌كنیم. وقتی نوزاد به دنیا می‌آید، هیچ برداشت خاصی از واکنشی به نام ترس ندارد؛ به همین دلیل از تنهایی، تاریكی و مسایلی مانند آن نمی‌ترسد و به راحتی این شرایط را می‌پذیرد اما به تدریج، با رشد و تكامل، داده هایی به وسیله والدین در ذهن او جای می‌گیرد یا خودش از محیط دریافت می‌کند كه پس از مدتی باعث ایجاد ترس می شوند. اما اینكه چرا والدین تا این حد ترس را در فرزندان خردسال خود تقویت می‌كنند و آن ها را از موضوعات مختلف می‌ترسانند، ریشه در نگرش تربیتی آنها دارد. والدین گمان می‌كنند می‌توان با ترساندن، کودک خود را تربیت کرد.
ترساندن كودكان از موضوعات مختلف ریشه در ناآگاهی خانواده‌ها از روش صحیح مقابله با حوادث و موضوعات مختلف دارد. وقتی پدر و مادر نمی‌دانند در مقابله با فلان وضعیت، چگونه فرزند خود را توانمند كنند، ترجیح می‌دهند صورت مسئله را حذف و با ایجاد ترس، او را از آن موضوع دور كنند. بنابراین، بیش از اینكه نیاز باشد روی كودكان كار کنیم، باید والدین را توجیه کرد. پدر و مادرها به دلیل اینکه نگران فرزندان خود هستند و دنیای پیرامون خود را دنیای ناامنی می‌دانند، این موضوع را اصل در نظر می‌گیرند و ترس را در ذهن کودک متبلور می‌کنند، غافل از اینکه مفاهیمی که در ذهن او شکل می‌گیرد، با آنچه در ذهن ماست، تفاوت دارد. والدین باید توجه داشته باشند كه ایجاد ترس در ذهن کودک با هشداردادن به او تفاوت دارد.
وظیفه خانواده‌ها هشداردادن در مورد مسایل مختلف و خطرناک است، ولی نباید درباره آن مسایل در ذهن كودك ترس ایجاد كنند. ما آنچنان این حریم‌ها و حفاظ‌ها را سخت و نفوذناپذیر می‌کنیم که کودکی که در آن قرار دارد، گمان می‌کند انگار واقعاً یک جای کار طبیعت درست نیست و مسئله‌دار است و نمی‌داند توهمی که در ذهن او ایجاد شده، اشتباه است. در نتیجه هرگز نباید برای تربیت کودکان آنها را ترساند؛ چون این کار درست مانند تنبیه بدنی، در تربیت مضر است.
مادر باید همراه کودک باشد و بتواند خود را با شرایط کودک وفق دهد. پدر و مادر در این زمینه کار چندان دشواری نخواهند داشت. مادر باید در مورد کودکی که خود مستعد حالت‌های اضطرابی و ترس است، جسورانه‌تر عمل کند، به کودک اجازه تجربه بدهد و این تجربه‌ها را ارزشمند بداند و فرزندش را به این کار تشویق کند تا در شرایط مطلوب‌تری قابلیت‌های خود را بروز دهد. در مورد کودکان کنجکاو و فعال هم فقط کافی است از آنها در برابر خطرها محافظت شود و درباره خطرها هشدار داد، نه اینکه آنها را ترساند.
از طرفی، برای اینکه متوجه شویم چه موقع ترس‌های کودک به درمان نیاز دارد، باید به عملکرد کودک توجه کرد. در مواردی که ترس به وجود آمده در کودک، در عملکرد تحصیلی (مانند ناتوانی در پاسخ‌گویی به پرسش‌های معلم در صورتی که پاسخ را بلد است)، عملکرد ارتباطی و اجتماعی (مانند ناتوانی شرکت در بازی‌های گروهی با دوستان، ترس از خارج‌شدن از منزل) و پرداختن به امور شخصی (مانند به تنهایی حمام‌کردن، استفاده از سرویس بهداشتی، خوابیدن) تأثیر دارد، باید برای درمان اقدام شود.
دکتر نسرین امیری، روان‌پزشک و فوق‌تخصص روان‌پزشکی کودک و نوجوان
منبع: پایگاه اینترنتی هفته نامه افق حوزه
