حجت الاسلام والمسلمین علی قنواتی، مدیر مدرسه علمیه معصومیه در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری «حوزه»، به ارائه برنامه های خود در رابطه با رشد معنوی و علمی طلاب این مدرسه و همچنین ویژگی طلاب دانشگاهی پرداخت.
لطفا ابتدا در رابطه با تاریخ و نحوه تأسیس مدرسه معصومیه توضیحاتی ارائه بفرمایید.
بنای تأسیس مدرسه مبارکه علمیه معصومیه(س) به پیشنهاد و توسط تولیت وقت آستانه مقدسه حضرت فاطمه معصومه(س) و موافقت امام خمینی(ره) و مراجع عظام تقلید در سال 1360 گذاشته شد و با حکم مستقیم امام راحل (رضوان‌الله تعالی علیه) جهت بهره‌برداری در سال 1367 در اختیار شورای عالی حوزه‌های علمیه قرا گرفت.
این مجموعه فاخر که از معماری اسلامی برجسته‌ای برخوردار است، تحت نظارت آستانه مقدسه و توسط معماران و مهندسین بنامی اجرا و تأسیس گردید و به‌واقع این مدرسه مبارکه صحنی از حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه(س) می‌باشد و حمایت و همراهی معنوی علمای ربانی و مراجع عظیم‌الشأن نسبت به این مدرسه علمیه از ابتدا تاکنون، نشاط معنوی و علمی و روحیه انقلابی در آن را دوچندان نموده است.
از جمله اتفاقات مبارکی که در تاریخچه این مجموعه بر افتخارات آن افزوده است، طراحی و ساخت ضریح مطهر اباعبدالله‌الحسین(علیه‌السلام) در مسجد این مدرسه و به دست توانای هنرمندان نام‌آشنای ایرانی همچون استاد محمود فرشچیان و با همت بلند مردم مؤمن و عاشقان اهل‌بیت عصمت و طهارت (علیهم‌السلام) بود که در طی چند سال صورت پذیرفت.
و دیگر مطلب، تشییع و تدفین با شکوه سه شهید عزیز گمنام که مقبره آنها همچون نگینی بر تارک این حوزه مبارکه می‌درخشد و هم‌جواری با این شهداء، برکات علمی و معنوی فراوانی را در رشد انقلابی و جامع طلاب و فضلا به دنبال داشته است.
طلاب مدرسه علمیه معصومیه همگی از مقاطع دانشگاهی وارد حوزه علمیه شده‌اند، شاخصه‌ها و ویژگیهای طلاب دانشگاهی چیست؟
ورود طلاب فارغ‌التحصیل از دانشگاه به حوزه علمیه از برکات و پدیده‌های معجزه‌گونه انقلاب عظیم اسلامی است که جزء دغدغه‌ها و آرزوهای استاد شهید آیت‌الله مرتضی مطهری(ره) در سالهای پایانی عمر شریفشان بوده و روز به روز به کمیت و کیفیت آن افزوده گردیده، بطوریکه در سالهای اخیر ده‌ها و صدها نفر از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی برای ورود به حوزه علمیه مراجعه می‌نمایند که با توجه به مجموع محدودیتها، تنها بخشی از آنها موفق به اخذ پذیرش در حوزه علمیه می‌شوند.
این استقبال گسترده موجب گردید تا با موافقت اعضای محترم شورای عالی حوزه‌های علمیه، این مدرسه که از سابقه درخشان علمی و انقلابی و ویژگیهای برجسته‌ای برخوردار است، اختصاص به طلاب فارغ‌التحصیل از دانشگاه پیدا کند و در حال حاضر حدود یک‌هزار طلبه در سطح یک و مقدمات، مشغول به تحصیل در این حوزه مبارکه می‌باشند.
از جمله شاخصه‌های طلاب دانشگاهی می‌توان به انگیزه‌های الهی و نیات خالصانه آنها اشاره کرد که علیرغم فرصتهای متنوع مادی و دنیوی، جبهه جهاد خود را تحصیل علم و تهذیب و ادای تکلیف در حوزه‌های علمیه یافته‌اند همچون مجاهدانی که با رویگردانی از زخارف دنیا و معامله با خدا، راهی جبهه‌های نبرد حق علیه باطل گشته‌اند.
از دیگر ویژگیهای آنها بینش و بصیرت ممتازی است که نسبت به انجام مأموریتهای طلبه تراز انقلاب اسلامی و پیگیری دغدغه‌ها و مطالبات امام راحل(ره) و مقام معظم رهبری(دامت برکاته) دارند. استعداد و برجستگی‌های علمی و نیز روحیه جهادی از دیگر شاخصه‌های مثبت طلاب دانشگاهی است.
مطلب دیگری درباره مدرسه علمیه معصومیه و طلاب آن وجود دارد که از شاخصه‌های آن نیز برشمرده می‌شود، بحث موضع‌گیری‌های انقلابی و حضور همیشگی طلاب این مدرسه در صحنه فعالیتهای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی است؛ نظر شما در رابطه با این مسئله چیست و طلاب تا چه حد باید در این این‌گونه فعالیت‌ها حضور داشته باشند؟
همانطور که مستحضرید و تاریخ گواهی می‌دهد در پیروزی انقلاب اسلامی و شکل‌گیری نظام جمهوری اسلامی، حوزه روحانیت نقش ممتازی ایفاء نمودند و از ابتدای شکل‌گیری نهضت، محور و هسته مرکزی هدایتگری و جلو‌داری این حرکت عظیم، روحانیت اصیل و علمای ربانی و انقلابی بوده‌اند که حضور پرشور و انقلابی مردم مؤمن در طول تاریخ نهضت و حوادث بعد از انقلاب در حمایت و پشتیبانی از آن مرهون نفوذ و جایگاه معنوی علمای ربانی در میان جامعه و مردم بوده و هست و این نقش و مأموریت جدایی‌ناپذیر از جامعه روحانیت و تکلیف ما طلبه‌ها می‌باشد و به قول ما طلبه‌ها علت محدثه آن، علت مبقیه آن هم است.
مجموعه ارکان مدسه علمیه معصومیه اعم از مدیریت، کادر، اساتید و طلاب و فضلای بسیجی و انقلابی آن همواره نسبت به ادای تکلیف و حمایت و پاسداری از آرمانهای اسلام عزیز و انقلاب اسلامی خود را سرباز امام و رهبر عظیم‌الشأن می‌دانند و در پرتو تحصیل علم و رشد ایمان و تقوای عملی و بینش و بصیرت انقلابی و پرهیز از هرگونه روحیه محافظه‌کاری، در صدد ادای تکلیف و وظیفه خویش بوده و هستند و این از افتخارات این حوزه مبارکه است.
وقتی نگاه به تاریخچه حوزه و مرجعیت و روحانیت اصیل شیعی می‌کنیم، آنچه می‌یابیم سراسر زهد و جهاد و ایثار و از خودگذشتگی است و این سیره بزرگان و مراجع ماست که علیرغم برخورداری از تمامی ویژگیهای فقاهت و مرجعیت، همواره گریزان از تصدی سکان خطیر و سنگین مرجعیت بوده‌اند؛ و اگر در این عرصه وارد شده‌اند تنها از باب جهاد، ایثار و احساس وظیفه بوده و بس؛
و الّا بسیاری از علمای بزرگ همچون آیت‌الله مشکینی(ره) ، آیت‌الله خوشوقت(ره) و بعضی دیگر از فقهای ربانی را داشته‌ایم که علیرغم برخورداری از تمام ویژگی های فقاهت و صلاحیتهای لازم جهت مرجعیت در حد عالی، و علیرغم اصرار همگان و شاگردان، لیکن هیچ‌گاه در این عرصه ورود نکردند و در پس پرده به تربیت شاگردان و نفوس مستعد پرداختند و همه این بزرگان و اَعلام، شناسنامه درخشان و قله‌های افتخار حوزه‌های علمیه در طول تاریخ بوده‌اند.
امیدوارم همه ما در هر مسئولیت و جایگاهی که هستیم گوشمان به امام و رهبرمان باشد و با تشخیص درست وظیفه و ادای تکلیف، زمینه سعادت خود و جامعه را فراهم آوریم.
با توجه به اینکه از انتصاب جنابعالی به‌عنوان مدیر مدرسه معصومیه زمان زیادی نمی‌گذرد، رئوس برنامه‌ها و چشم‌انداز شما برای آینده این مدرسه چیست؟
اولا در اینجا لازم می‌دانم از اعتمادی که مدیر محترم حوزه‌های علمیه، آیت‌الله اعرافی و دیگر مسئولین محترم و نیز حمایتهای فراوانی که در طول این مدت از سوی ایشان و همه بزرگواران و اعضای محترم شورای عالی و اساتید و کادر دلسوز و فضلای مدرسه به‌ویژه استاد گرانقدر و مدیریت سابق مدرسه، حضرت حجت‌الاسلام و المسلمین حاج‌آقای ملکی نسبت به بنده در تصدی این مسئولیت خطیر داشته‌اند، تشکر نمایم و امیدوارم در سایه لطف و توفیق الهی و با استمداد از عنایات حضرت حجت(ارواحنا فداه) ضمن صیانت و پاسداری از این امانت الهی، مسیر درخشان گذشته را با قوت و با همکاری اساتید و کارشناسان و فضلای گرانقدر ادامه دهم، انشاءالله.
آنچه که از ابتدا مورد توجه و اهتمام بنده، همکاران و اساتید در برنامه‌های مدرسه قرار گرفت تدوین نظام جامع تعلیم و تربیت و توجه به تربیت و رشد جامع ابعاد طلبه تراز انقلاب، بر اساس اسناد بالادستی و منشور حوزه‌های علمیه و نیز مطالبات رهبری معظم انقلاب بوده و امیدواریم بتوانیم راهی را که در گذشته آغاز نموده‌اند، ادامه دهیم و قدمهای مؤثری نسبت به رشد و ارتقاء سطح علمی، اخلاقی، پژوهشی، بصیرتی و مهارتی طلاب عزیز برداشته شود.
جنابعالی از مدیران جوان حوزوی به‌شمار می‌آیید؛ به نظر شما جوانگرایی در پستهای مدیریتی و به‌کارگیری هر چه بیشتر از نیروهای خلاق، توانمند و متعهد که از نیروی جوانی بهره می‌برند، در جهت دستیابی هر چه بهتر به اهداف کلان حوزه علمیه تا چه حد میتواند راهگشا باشد؟
جوانگرایی در رده‌های میانی، امر جدیدی نیست و در گذشته هم اتفاق افتاده است و لکن ضرورت تقویت جوانگرایی در برخی پستهای مدیریتی کلان، از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است که میتواند انرژی و پویایی را در ابعاد گوناگون ایجاد کند و با برخورداری از انرژی مضاعف، خلاقیت، انگیزه دوچندان و بهره‌مندی از میراث ارزشمند تجربه مدیران کارآزموده و مشاورین زبده، زمینه‌ساز تحولی مثبت در جهت تحقیق اهداف گردد.
البته منظور از جوانگرایی و استفاده از آن در پست های مدیریتی، تنها به معنای انتصاب نیروهای کم سن و سال و یا عدم ملاحظه برخی حساسیتها در برخی سمتهای کلیدی نیست، چرا که برخی از مسئولیتها محل آزمون و خطا نمی‌باشد.
آنچه که به‌نظر حقیر می‌رسد این است که تلفیق نیروهای جوان، خلاق و پرانگیزه در کنار تجربه ارزشمند مدیران کارآزموده میتواند به ارتقاء نیروی انسانی به‌عنوان ارزشمندترین سرمایه کشور و تحول مثبت در پیشبرد اهداف و برنامه‌ها بینجامد.
بحث رسانه یکی از چالش‌های روز جوامع می‌باشد؛ تربیت طلاب آشنا با مباحث رسانه‌ای نیز از نیاز های جدی عصر حاضر است؛ مدرسه علمیه معصومیه در این رابطه چه برنامه‌هایی دارد؟
دنیای امروز دنیای رسانه است و رسانه‌ها در بسیاری از معادلات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی نقش بی‌بدیلی دارند. حوزه‌های علمیه در راستای تلاش‌های فراوانی که انجام داده‌اند به این مقوله نیاز مضاعفی دارند و اگر ما جامعه بشریت را تشنه معارف و حقایق ناب توحیدی می‌دانیم نباید از اهمیت رسانه‌ها چشم‌پوشی کنیم.
رسانه‌ها پلی هستند که می‌توانند به راحتی معارف را منتقل کنند اما متأسفانه چون ورود ما به این مباحث محدود بوده است، گاهی اوقات مبتلا به رسانه‌هایی می‌شویم که تقوای رسانه‌ای را رعایت نمی‌کنند و ما باید پاسخگو باشیم که تاکنون در راستای ارتقای سطح رسانه‌ای خود چه کرده‌ایم.
یکی از کارهای بسیار ارزشمند در مدرسه علمیه معصومیه ارتقای سطح رسانه‌ای طلاب است که با هدف ترویج و نشر معارف توحیدی و محرومیت‌زدایی از مناطق مختلف کشور نسبت به بهره‌مندی از دروس و محتوای علمی، پژوهشی، معرفتی و اخلاقی ارائه شده در حوزه علمیه معصومیه صورت می‌‌گیرد که نمونه آن هم سایت طلبگی تا اجتهاد و سایت مهندس طلبه است که انشاءالله با توجه به تأکیدات آیت‌الله اعرافی مدیر حوزه های علمیه و بر اساس ضرورت و اولویت و چشم‌اندازی که وجود دارد به توفیق الهی به دنبال توسعه کمی و کیفی آنها هستیم.
بحث تبلیغ بین‌المللی اسلام و آموزش‌های مرتبط با این موضوع تا چه حد در مدرسه علمیه معصومیه پیگیری می‌شود؟
یکی از برنامه‌ها و اهداف مدرسه، ورود به عرصه‌های بین‌المللی و تبلیغی است و با کمک اساتید آشنا در این حوزه، تلاش داریم تا طلاب علاقمند و مستعد را در این زمینه رشد و آماده کنیم؛ لذا کارگروهی برای پیگیری این مسئله تشکیل داده‌ایم.
یکی از کارهای بسیار ارزشمندی که در مدرسه علمیه معصومیه صورت گرفته و هر روز بهتر از گذشته در حال انجام است، فعالیتهای مرکز زبان مدرسه است که از همان ابتدای تأسیس مدرسه مرکز زبان آن آغاز به کار کرده و از مراکز برتر آموزش زبان در سطح کشور شناخته می‌شود و بسیاری از اساتید امروز زبان از فارغ‌التحصیلان مرکز زبان مدرسه علمیه معصومیه می‌باشند و بعضی دیگر از فارغ‌التحصیلان این مرکز، مشغول فعالیتهای تبلیغی در سطح بین‌المللی هستند.
تلاش ما این است تا بر اساس سند چشم‌اندازی که در سطح مدیریت حوزه‌های علمیه تهیه و تنظیم گردیده، مدرسه علمیه معصومیه را به یکی از مدارس فعال در عرصه تبلیغ و حوزه بین‌الملل تبدیل نماییم و اقدامات نسبتا موفق در گذشته را تکمیل و ادامه و دهیم.
بعد از حضور آیت‌الله اعرافی در سمت مدیریت حوزه‌های علمیه شاهد شتاب هرچه بیشتر بحث تحول حوزه علمیه هستیم، یکی از این مباحث آغاز ورود هنر به‌صورت جدی به مدارس علمیه است که طی آن قرار است طلاب از سطح یک با مباحث عمومی بحث هنر آشنا شده و در سطوحو بالاتر به صورت تخصصی به این امر بپردازند، برنامه‌های شما در این زمینه و در رابطه با مباحث مرتبط با تحول در حوزه علمیه چیست؟
از گذشته، علما و بزرگان ما توجه ویژهای نسبت به مقوله هنر داشته‌اند و همواره شاهد بوده‌ایم که در حوزه مباحث هنری و ادبی، بزرگانی از حوزه علمیه چشم‌نوازی می‌کنند که اشعار بزرگانی مانند مرحوم امام(ره)، مرحوم شیخ محمد حسین اصفهانی(ره)، مرحوم علامه طباطبایی(ره)، علامه حسن‌زاده(دامت‌برکاته) و مقام معظم رهبری(دامت‌برکاته) در میان اشعار شعرا جایگاه ویژهای دارد.
با نگاه بلندی که امروزه در سطح حوزه نسبت به هنر صورت گرفته، اهتمام ویژهای به پیگیری مقوله هنر در میان برنامه‌ریزان وجود دارد.
در درون مدرسه علمیه معصومیه با توجه به ظرفیت‌های موجود و نگاه مثبتی که از گذشته به این مقوله وجود داشت، اقدامات ارزشمندی صورت گرفته که می‌توان به شکل‌گیری انجمن شاعران، نویسندگان و خطاطان اشاره کرد که امیداوریم با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، بر رشد کمی و کیفی آن افزوده گردد و دفتر تبلیغ و فرهنگی مدرسه مسئولیت آن را بر عهده دارد.
و اما کلام آخر:
در پایان لازم می‌دانم از همه اساتید و فضلای فرهیخته و همکاران عزیز و دلسوز و بزرگوار که تجربه گرانسنگ خود را جهت پیشبرد اهداف و برنامه‌های مدرسه به کار گرفته و با روحیه مجاهدانه، بنده را در انجام وظائفم یاری می‌رسانند نهایت تشکر و قدردانی را داشته باشم.
با تشکر از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.
بنده هم از ایجاد فرصت برای بیان این مطالب از خبرگزاری حوزه تشکر می کنم.
گفتگو: محمد جواد عطائی
