به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه»، اجلاسیه اساتید سطح یک حوزه علمیه قم با عنوان رسالت اساتید در تربیت و پژوهش، امروز در سالن همایش های مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار شد.

 

 

در آغاز مراسم حجت الاسلام والمسلمین سید محمد واحدی مسئول دفتر هماهنگی امور مدارس حوزه علمیه قم بیان داشت: سال گذشته آیت الله اعرافی و اساتید درخواستی را مبنی بر راه اندازی دبیرخانه اجلاسیه داشتند و این گزارش حاصل مطالب ارائه شده در اجلاسیه سال گذشته است.

وی تصریح کرد: پیگیری مطالبات اساتید، تبیین منویات مدیر محترم حوزه های علمیه، تجربه نگاری اساتید محترم سه مطالبه جدی مورد پیگیری اجلاسیه سال گذشته بوده است.

مسئول دفتر هماهنگی امور مدارس حوزه علمیه قم اظهار داشت: ثبت و تنظیم تجربه های تدریسی اساتید طبق الگو های اساتید و اشتراک گذاری تجربه اساتید هدف این بخش بود، ما از 58 مدرسه علمیه قم تقاضای تجربه نگاری کردیم و 19 مدرسه علمیه اعلام آمادگی داشتند و لازم است، بیان کنم که اجرای این طرح نیاز به کار سازماندهی شده و همکاری دارد.

وی در ادامه افزود: در این راستا با 63 استان گفت و گو به صورت صوتی و تصویری انجام شده که بخش زیادی پیاده شده و در اجلاس بعدی به صورت چاپ شده خدمت اساتید ارائه می شود.

حجت الاسلام والمسلمین واحدی مطرح کرد: طراحی نظام استادی مبتنی بر اصالت های حوزوی ، راه اندازی گروه های علمی تربیتی، در دست داشتن چند متن، اصلاح محدوده های درسی، اصلاح نظام امتحانات کتبی و شفاهی و واسپاری به مدارس علمیه، تبیین نظام جامع اندیشه اسلامی، تاکید بر انتخابی بودن اساتید در سطح یک بخشی از منویات آیت الله اعرافی است که با تلاش فراوان به مرحله اجرا رسیده است.

وی خاطرنشان کرد: حضور فعال اساتید در کار گروه های تخصصی با حضور بالغ بر 300 نفر از اساتید و پاسخگویی مناسب از این کار گروه نشانه خوبی از همکاری همه جانبه اساتید در این طرح است.

مسئول دفتر هماهنگی امور مدارس حوزه علمیه قم گفت: بعد از تحلیل و بررسی دستورات مدیر محترم حوزه علمیه و نظرات اساتید به این نتیجه رسیده ایم که بیشترین سهم با 28 درصد به معاونت آموزش اختصاص داشته و دفتر برنامه ریزی و نظارت و معاونت پژوهش به ترتیب جز بالاترین مطالبات قرار گرفته اند.

وی در پایان گفت: از برکات اجلاسیه سال گذشته این است که تا کنون 30 جلسه در این راستای با مدیران میانی حوزه علمیه برگزار شده و در این باره می توان بیان کرد که این جلسات به نوع خود کم نظیر است.

در ادامه حجت‌الاسلام ترابی عضو کارگروه قرین سازی تدریس با پژوهش و تهذیب بیان داشت: به همت مدیر حوزه‌های علمیه و مسئول دفتر امور مدارس طرح هم‌اندیشی با اساتید جوان سطح یکم پایه‌ریزی شد و جانی تازه به کالبد مدیریت حوزه بخشید.

وی گفت: در اجلاس سال گذشته تصمیم بر این شد تا بر قرین سازی پژوهش و تهذیب با آموزش و به تعبیر بهتر تدریس پژوهش محور و تهذیب مدار متمرکز شده و شاهد نتایج عملیاتی باشیم؛ اما متأسفانه این کارگروه به فراموشی سپرده شد.

عضو کارگروه قرین سازی تدریس با پژوهش و تهذیب اظهار داشت: پس از اجلاسیه سال گذشته از نخستین روزها تا به امروز هیچ تضمینی برای اجرایی شدن دغدغه اساتید وجود ندارد و مصوبات این کارگروه به فراموشی سپرده‌شده است.

وی افزود: پس از برگزاری چهار نشست عمومی با حضور اعضا و استماع دغدغه و آسیب‌ها به این نتیجه رسیدیم که باید در این راستا سلسله نشست‌هایی تخصصی برگزار کنیم.

حجت‌الاسلام ترابی ادامه داد: در ده جلسه فشرده و محتوا به تولید اولیه تدریس پژوهش محور دست‌یافتیم کاری که با 110 ساعت فعالیت دوستان انجام‌شده و گاهی ارزنده در سطح یکم حوزه محسوب می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: در این طرح با تکیه به نظرات و تجربیات جمعی از اساتید گران‌قدر و مشورت با کارشناسان آموزشی موانع را بررسی کرده و راهکارهای عملیاتی رسیدیم و با اتکا به اصل امکانات حداقلی و کسب نتیجه حداکثری چاره‌اندیشی شد.

عضو کارگروه قرین سازی تدریس با پژوهش و تهذیب گفت: علی رغم دعوت از مدیران میانی تنها شاهد بسیار محدودی از آن‌ها در نشست‌های دهگانه کارگروه بودیم، اما یکی از اصلی‌ترین مشکلات طرح تدریس پژوهش محور را در کلام ایشان ابهام و اختلاف در ماهیت و تعریف این طرح دانستیم که به گفته خود این عزیزان سبب توقف چندساله تدوین برنامه تدریس پژوهش محور شده است.

وی اضافه کرد: ظرفیت تجربیات عملیاتی اساتید جوان در گوشه و کنار مدارس در تحقق تدریس پژوهش محور می‌توان بسی ارزشمند واقع شود.

حجت‌الاسلام میرزایی عضو کارگروه مشاوره تربیتی و هدایت تحصیلی بیان داشت: بهره‌گیری از یافته‌های علمی در راستای ارتقای کیفی و کمی کارکردهای هر فرد با مجموعه‌ای، قطعاً موجب پویایی و رشد می‌شود.

وی تصریح کرد: امروز با توجه به پیچیدگی امر تعلیم و تعلم و متغیرهای گوناگونی که بر دریافت ذهنی و شخصیت متعلمین در عصر حاضر تأثیر گزار است ما را نیازمند آن کرده که از دانش‌های موجود  متخصصان متعهد، متدین، انقلابی و ملتزم به ارزش‌های حوزوی بهره ببریم.

حجت‌الاسلام میرزایی گفت: در همین راستا اساتید مجرب در کنار مشاورین باتجربه و اهل پژوهش قبل از اجلاس سال 96 در غالب جلسات کارگروه هدایت تحصیلی گردهم آمدند و با مدنظر قرار دادن 4 مسئله که واقعیت کف میدان بود به بحث و نظر نشستند.

وی افزود: نخستین مسئله این است که طلاب جوان قشری هستند که در میانه هیاهوی فناوری رصد کرده به همین سبب نیازهای جدی همچون هدف‌گذاری، رسیدن به هویت یکپارچگی طلبگی، داشتن مهارت مطالعه و مانند آن است.

عضو کارگروه مشاوره تربیتی و هدایت تحصیلی ابراز داشت: مسئله دوم آسیب‌های نوپدید در میان فراگیران حوزوی حاکی از لزوم اندیشه‌های تازه و طراحی نو برای پیشگیری و حل مسائل آنان است که در این عرصه، لزوم احترام به دیگر تخصص‌ها بیش از هر زمان دیگری نمایان می‌شود.

وی عنوان کرد: تجربه ارزشمند مشاوران حوزوی ذخیره‌ای راهگشا برای برون‌رفت از مسائل کنونی و توجه به افزایش کمی و کیفی ارتقاء حوزویانی است که اکنون در مدارس در حال تکوین شخصیت و دانش‌اندوزی هستند.

حجت‌الاسلام میرزایی اظهار داشت: نگاه جامع به مسائل حوزویان، گویای این مسئله است که بیش از هر زمان دیگری نگاهی پیوستاری و آینده نگرانه درباره طلاب مبتدی هستیم. این مهم با توجه به نقش‌ها و وظایف پیش روی طلاب در ترویج دین، مدیریت خانواده، مسئولیت‌های اجتماعی پیش رو و نیز لزوم تمدن سازی اسلامی، شفافیت بیشتری می‌یابد.

وی ادامه داد: پس از بررسی واقعیت‌ها، دو ساحت کاهش آسیب‌ها و اصلاح سبک زندگی و آموزش‌های صحیح روش‌های تحصیلی و فردی در قالب تأسیس مرکز مطالعات روان‌شناختی حوزه، اضافه شدن آموزش روش‌های تحصیلی و زندگی به برنامه‌های آموزشی و ایجاد پرونده هدایت تحصیلی برای هر فرد در دستور طرح قرار بگیرد.

عضو کارگروه مشاوره تربیتی و هدایت تحصیلی ابراز داشت:  اکثر این مطالبات دغدغه جدی بدنه مسئولان حوزه به‌عنوان اولویت اول نیست؛ البته می‌پذیریم که شاید این کارگروه در راستای ایجاد دغدغه، بیان ضرورت و مطالبه گری جدی در بین مسئولان حوزه به‌ویژه در سطح معاونین محترم تلاش کافی و وافی را نکرده و بابت این کم‌کاری از بدنه حوزه و اساتید و افاضل حوزه عذرخواهی می‌کنیم.

حجت‌الاسلام جلال زاده عضو کارگروه پژوهش و تهذیب در متون درسی اظهار داشت: در ده ماه گذشته کارگروه اصلاح متون هفت جلسه برگزار کرده که از این میان چهار جلسه تخصصی با حضور اساتید گران‌قدر برگزارشده است.

وی در ادامه افزود: 90 درصد اساتید این کارگروه اتفاق‌نظر دارند که باید کتب درسی  در دو  بخش نحو و کلام تغییر پیدا کنند و شاهد این مسئله هم برگزاری کلاس‌ها متن‌خوانی برای امتحانات شفاهی است.

عضو کارگروه پژوهش و تهذیب در متون درسی گفت: اساتید ارجمند این انتظار رادارند که نظرات آن‌ها در متون دیده شود و نمی‌شود در این راستا همه نظرات بیان شود؛ اما از اساتید باید برای متون جدید استفاده شود.

وی ادامه داد: پایان هر ترم یا سال تحصیلی تمام اساتید که آن کتاب را تدریس کرده‌اند می‌توان در یک جلسه به‌نقد بپردازند.

حجت‌الاسلام جلال زاده گفت: تدوین متون درسی باید با چشم‌انداز و سند جامعی همراه شود و کیفیت تعلیم و تعلم در متون درسی باید با این چشم‌انداز بالا برود.

حجت‌الاسلام جهاندیده عضو کارگروه نقش پژوهشی و تهذیبی اساتید در ساختار مدرسه مطلوب اظهار داشت: سخن از حوزه سخنی تاریخی به درازای اسلام است و طلبه مولود چنین نهاد مقدس و حساسی است.

وی تصریح کرد: در اجلاسیه سال قبل پیشنهاد تشکل اساتید داده‌شده و تقاضای جذب استاد ثابت برای مدارس مطرح شد که هنوز هم در حد یک مطالبه باقی‌مانده است و ما همچنان خواهان التفات بیشتر مسئولان نسبت به امور اساتید هستیم.

عضو کارگروه نقش پژوهشی و تهذیبی اساتید در ساختار مدرسه مطلوب ابراز داشت: استادی که در نظام حوزوی به مدت بیست سال یا کمتر و یا بیشتر روزی چندین کلاس تدریس داشته باشد و بعد از سال‌ها تدریس عارضه‌ای برای او پیدا شود و توان تدریس از او گرفته شود فقط صرف قدردانی از او کفایت می‌کند؟.

وی گفت: این واژه‌ای را تقریباً در تمام جلسات و از زبان بسیاری از اساتید ما بارها و بارها شنیدیم این بوده که همه خواهان امنیت شغلی بودند.

وی در پایان افزود: ما می‌دانیم استادی حوزه نه شغل، که یک عشق و پاک و مقدس است، اما این وظیفه ما است که چنین نگاهی به کارمان و تلاشمان داشته باشیم .

حجت‌الاسلام حسینی جبلی عضو کارگروه نقش اساتید در تبیین رسالت‌های سیاسی و اجتماعی حوزه گفت: حوزه‌های علمیه شیعه بر اساس انقلابی گری و دفاع از مظلومان، محرومان و مبارزه با ظلم و فساد بنانهاده شد.

وی تصریح کرد: رهبر معظم انقلاب در همین راستا می‌فرماید: اگر بخواهیم نظام اسلامی همچنان اسلامی و انقلابی بماند باید حوزه‌هاانقلابی بماند، زیرا اگر حوزه علمیه انقلابی نماند نظام درخطر انحراف از انقلاب قرار خواهد گرفت و ایشان در ادامه سخنان خود می‌فرماید: باید از هرگونه تلاشی برای انقلاب زدایی از حوزه‌های علمیه احساس خطر کرد.

عضو کارگروه نقش اساتید در تبیین رسالت‌های سیاسی و اجتماعی حوزه گفت: ما بر این اعتقادیم که این بار پربها باید به دوش همه حوزویان اعم از زعما و مراجع عظام، اساتید و فضلای گرامی، طلاب پرشور و جوان و مدیریت محترم حوزه‌های علمیه متشکل از شورای عالی و مرکز مدیریت باشد و همه در این امر باعظمت سهیم باشند.

حجت‌الاسلام حسینی جبلی خاطرنشان کرد: دفاع مستمر، منطقی و عملی همراه با نظارت کارساز از نظام اسلامی و ارکان آن یعنی ولایت‌فقیه، قانون اساسی و نهادهای اصلی نظام و لزوم استخراج مؤلفه‌های انقلابی گری در حوزه و تبیین لوازم آن با بهره‌گیری از بیانات امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب بخشی از انتظارات و مطالبات ما است.

حجت الاسلام والمسلمین رستم نژادنیز در این اجلاس  گفت: استفاده حداکثری از اساتید در تمامی شئون در دستور کار قرار گرفته است که این اجلاسیه به معنای عملیاتی شدن این مساله است.
وی اضافه کرد: بنا داریم که در تمامی طرح های حوزه از اساتید استفاده کنیم و این مسئله با نظر خواهی از اساتید به نتیجه رسیده و حتی طرح ها به مدارس علمیه شهرستان ها ارسال شده و نظرات همه اساتید مورد بررسی قرار گرفته است.
معاون آموزش حوزه های علمیه گفت: 44 منبع در کنار منابع اصلی به عنوان منبع بدیل معرفی و ابلاغ شده که با نظر استاد این منابع انتخاب می شود.
وی اضافه کرد: بیش از 60 کتاب در دو بخش تولیدی و اصلاحی در برنامه جدید حوزه های علمیه طراحی شده و این اختیار با محوریت استاد در مدارس وجود دارد که از کتب طرح جدید استفاده کنند.
حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد گفت: گام بلند تحول در حوزه از آیات و روایات استخراج می شود و به همین سبب، در 29 متن تولیدی و اصلاحی بیش از 13 هزار بار از آیات و احادیث استفاده شده است.
وی در ادامه افزود: واسپاری و اختیار ساعات درسی به اساتید با هماهنگی مدارس، واسپاری اختیار به استاد در اختصاص نمره برای مباحثه و فعالیت های کلاسی که تا 5 نمره این اختیار وجود دارد، واسپاری حضور و غیاب، واسپاری فرایند ارزیابی طلاب به خود استاد، پذیرش طلبه در رشته فقه و اصول  از مدارس دیگر در پایه های پنجم و ششم بخشی از اقدامات این معاونت است.
معاون آموزش حوزه های علمیه اظهار داشت: تا سال گذشته در کل کشور 30 ممتحن شفاهی وجود داشت  و ما با مشکلاتی همچون اعزام اساتید به شهرستان ها درگیر بودیم و معرفی 224 استاد ممتحن امتحان شفاهی در کل کشور یک گام موثر در این عرصه به شمار می رود.
وی در ادامه افزود: رسمی شدن دروس خارج در شهرستان ها فعالیت ارزنده ای است که سبب شده تا موانع هجرت به شهرستان ها برداشته شود، که هم اکنون 16درس خارج رسمی در شهرستان ها در حال فعالیت هستند.
حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد گفت: تشکیل بانک اطلاعات  ۱۰۰۰ داوطلب  تدریس، طراحی بانک جامع سابقه تدریسی اساتید، تکمیل پرونده اساتید پیش کسوت که به هر نحوی پرونده خاصی ندارند از فعالیت های ارزنده به اساتید است و این کار در حال بروز رسانی و جمع آوری اطلاعات است.

آیت الله اعرافی که سخنران اصلی این همایش بود  درسخنانی گفت: معتقدیم آزادی که در سطوح عالی انجام می‌شود در پایه‌های پنجم و ششم با هدایت علمی صورت بگیرد، این را باور کنید که انتخاب طلبه گرچه اشتباه باشد برای رشد طلبه و رشد استاد شایسته مؤثر است، ما باید از دوستانی که داعیه حفظ سنت‌های حوزه را دارند قوی‌تر وارد میدان شویم و نظام استادی آزاد حوزه علمیه را با حفظ هدایت و مراقبت صیانت کنیم.

وی ادامه داد: مسیر استادی باید مسیر شهریه و کمک‌هزینه مراجع و رهبر باشد و نباید با بودجه‌های غیرازاین مرتبط شود.

مدیر حوزه‌های علمیه بیان داشت: امروز مراکز علمی جهان به‌نظام استادی حوزه نزدیک می‌شوند؛ البته باید با اقتضائات امروز این سنت تکمیل شود و امیدوارم که طرح جامع استادی تا سال آینده تکمیل شود.

وی با اشاره به طرح جامع تربیتی اظهار داشت: طرح جامع تربیتی امکان دارد که با اشکالاتی همراه باشد به همین سبب از مدیران این درخواست راداریم که ما را در این راستا همکاری کنند و نقدهای خود در این و سایر برنامه اثرگذار خواهد.

مدیر حوزه علمیه بیان داشت: طرح گروه‌های علمی که در برخی استان‌ها قدم‌هایی برداشته‌شده که البته به معنای هیئت‌علمی دانشگاه نیست و به‌صورت حق‌التدریسی انجام می‌شود که متأسفانه در قم آغاز نشده و امیدواریم تا سال آینده این طرح عملی شود.

وی مطرح کرد: متون درسی حوزه‌های باید به دستان اساتید حوزه علمیه متحول شود و امروز گام‌های ارزنده‌ای برداشته‌شده است.

آیت‌الله اعرافی گفت: اگر گروه‌های علمی در مدارس علمی شکل بگیرد قطعاً متون حوزوی موردنقد قرار می‌گیرد و امروز ما شاهد کتاب الفائق هستیم که آیت‌الله شب زنده خود این کتاب را تدریس می‌کنند و در دفتر تدوین متون بالغ‌بر 50 اثر تدوین‌شده است.

وی افزود: نه‌تنها دفتر تدوین متون بلکه همه بخش‌های حوزه علمیه برنامه‌ای 5 ساله خواهند داشت و کتابی قطور حاوی اسناد مصوب شده است که 1414 را هدف‌گیری کرده‌ایم.

مدیر حوزه‌های علمیه گفت: در متون، مبنی بر رویکرد اخلاقی و تربیتی، پژوهشی، اجتماعی سیاسی، بین‌المللی، کاربردی مهارتی و تبلیغی باید این پیوست‌ها ایجاد شود.

وی  بیان داشت: ده‌ها رسته و گرایش در سطح دو، سه و چهار، ده‌ها رشته و تعریف‌شده که تا دو ماه آینده عملیاتی خواهد شد که رشته ادبیات از این قبیل است.

آیت‌الله اعرافی گفت: کتاب دانش صرف با جمع‌آوری صدها اشکال از قم و استان‌ها به این مرحله رسیده و ما برای متون حوزوی به همکاری اساتید در این راستا نیازمند هستیم.

وی ادامه داد: در بخش آموزش‌های مهارتی کاربردی هنری مصوباتی ابلاغ‌شده و باید دنبال شود و بخشی از این مسئله به اساتید برمی‌گردد و با توجه به مشکلات مالی خیلی از طرح‌های ما با مشکل مواجه است که از این طرح مسئله مشاوره است و باید با برنامه‌ریزی مناسب این مشکلات را پشت سر بگذاریم.

مدیر حوزه‌های علمیه خاطرنشان کرد: با کاهش نصف اعتبارات و افزایش قیمت‌ها و مشکلات موجود همه برنامه‌ها بدون نگاه به این مسائل در حال اجرایی کردن طرح‌ها هستیم که این فعالیت نیازمند یک روحیه جهادی است که باید در همه ما محقق شود.

وی ادامه داد: ما یک سلسله آسیب‌ها و مشکلات در حوزه داریم که بخشی در سطح یک رسوخ کرده و اساتید باید با همکاران صیانتی بیشتر ارتباط داشته باشند و مسائل را مطرح کنند.

عضو شورای عالی حوزه های علمیه در پایان گفت: رابطه ناب هدایتگری و ارشاد که از سنت استادی است باید ایجاد شود و روحیه اخلاقی اخلاص و انقلابی گری را باید اساتید معظم در دل افراد ایجاد کنند تا درگیر انحرافات نشوند.

خاطرنشان می شود در پایان این مراسم از تعدادی از اساتید سطح یک حوزه علمیه قم تجلیل شد.