به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه»، آیت الله اعرافی امروز در مراسم رونمایی از دایرةالمعارف قرآن کریم که در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در قم برگزار شد، گفت: برکت انقلاب اسلامی و پیشگامی حوزه های علمیه به ویژه قم از یک دستاورد عظیم برخوردار هستیم.

وی افزود: سوای فعالیت های فرهنگی، کارهای زیادی انجام شده است از جمله اینکه در قم یک سری سلسله تفسیرهای ترتیبی انجام شده است که این سیر با علامه طباطبایی آغاز شد و حداقل 4 یا 5 تفسیر بزرگ ترتیبی در قم تولید شده است که کار بسیار بزرگی است؛ تفسیر آیت الله العظمی جوادی آملی در مراحل نهایی خود قراردارد.

آیت الله اعرافی محور دوم را  تفسیر های موضوعی دانست و گفت: در این زمینه نیز شاهد یک تطور و تحول بوده ایم؛ در این زمینه نیز بزرگان و اعاظم حوزه و مراجع و فضلای حوزوی انواعی از تفاسیر موضوعی را ارایه کرده اند که حداقل  می توان به 10 تفسیر اشاره کرد.

عضو شورای عالیحوزه های علمیه یادآورشد: اقدامات در حوزه علوم قرآنی از دیگر فعالیت های صورت گرفته در این عرصه است؛ که مرحوم آیت الله معرفت و سایر علمای حوزه کارهای جدی و خوبی ارایه کرده اند؛ به طور خاص در زمینه روش شناسی و تنظیمات مکاتبی در تفسیر قرآن فعالیت های خوبی انجام شده است.

وی گفت: توجه و گرایش به سمت فعالیت های مستشرقان و نقدهای قرآنی نیز از دیگر فعالیت های حوزه ما در سالهای اخیر بوده است ولی دستاوردهای محدودی داشته است که باید توسعه یابد؛ از یک دهه پیش در جامعه المصطفی رشته قرآن و مستشرقان را پایه ریزی کردیم تا جمعی از فضلای غیر ایرانی و ایرانی در این باب فعالیت علمی کنند.

مدیر حوزه های علمیه کشور  مباحث ترجمه قرآن را حوزه ششم فعالیت های قرآنی حوزه ذکر کرد و افزود: خوشبختانه حضور جدی انجام شده است که در این زمینه غیر حوزویان که اغلب آنها فعالیت های حوزوی نیز داشته اند حضور قوی داشته اند؛ ترجمه قرآن به زبان های دیگر نیز انجام می شود ولی اندک است؛ قرآن تا کنون به کمتر از 100 زبان ترجمه شده است که در مقابله ترجمه 1000 زبانه و لهجه ای کتاب مقدس اندک است.

وی گفت: اینکه قرآن در نظام رشته ای حوزه جابگیرد مساله مهمی است که در این عرصه نیز کارهایی انجام شده است؛ در جامعه المصطفی 10 گرایش قرآن و علوم راه اندازی کردیم که حرکت خوبی بوده است؛ ولی نیازمند تلاش هرچه بیشتر است؛ البته خوشبختانه در زمینه نرم افزاری قرآن نیز قدم های خوبی برداشته شده است؛ در زمینه دایره المعارف قرآن نیز گام های خوبی انجام شده است که مرکز فرهنگ و معارف قرآن دفتر تبلیغات پیشگام این عرصه بوده است.

آیت الله اعرافی اظهارکرد: اگر بخواهیم داشته ها و تولیدات قرآنی را در این چند دهه بیان کنیم می توانیم بگوییم که در این عرصه ورود خوبی کرده ایم، ولی کارهای زیادی هم پیش روی داریم.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در بخش دیگری از سخنان خود یادآورشد: نکته اول روش تحقیق در حوزه قرآنی است؛ فقه ما پویایی و غنا دارد و می تواند بازهم اعتلا یابد زیرا روی یک دانش عظیم اصول فقه فعالیت می کند؛ در قلمروهای دیگر علوم اسلامی این الگو را کمتر به کار بسته ایم؛ اگر بخواهیم در هر حوزه ای از دانش های اسلامی پیش برویم باید یک علم با عنوان روش شناسی و اصولی را ایجاد کنیم و روی این علم پیش برویم؛ اگر اصول را برداریم نمی توانیم کار پیش برنده ای روی مطالعات فقهی داشته باشیم.

وی افزود: در اصول موجود دو نوع قواعد داریم که بخشی روش شناسی عام علوم اسلامی و بخشی نیز خاص فقه است؛ در این عرصه می توانیم با توسعه این بخش یک روش شناسی در حوزه تفسیر ایجاد کنیم؛ امروزه نیز روش شناسی تفسیر داریم ولی پنهان است ولی اگر برجسته شود و در معرض بررسی واقع شود تحقیقات قرآنی ما شتاب بیشتری پیدا می کند.

مدیر حوزه های علمیه  اظهارکرد: نکته دیگر، بحث تفسیر موضوعی با رویکرد شهید صدر است؛ باید پایه گرایش تفسیر موضوعی را در حوزه ایجاد کنیم که البته در قبل هم ایجاد شده است؛ این عرصه باید با علوم انسانی گره بخورد؛ در المصطفی نیز به دنبال توسعه مباحث قرآن و علوم به سمت رشته های تفسیر موضوعی بودیم؛ علامه طباطبایی پایه گذار یک حرکت جدید بود که باید این حرکت را توسعه دهیم.

وی گفت: نکته سوم، رشته های قرآنی است؛ در پایه ریزی رشته های جدید در حوزه مواجه به سه دیدگاه هستیم که دارای افراط و تفریط و نقطه تعادل هستیم؛ وقتی می خواهیم پایه رشته جدید در حوزه کلامی و تفسیری و... بریزیم اولین بحث آن است که اول باید ادبیات و محتوا را تولید کنید و سپس به سراغ تدوین رشته بروید که این دیدگاه مانع از توسعه غنای رشته ای حوزه شده است؛ البته در مقابل این نگاه، نگاه تفریطی نیز وجود دارد که به دام سطحی انگاری افتاده است.

آیت الله اعرافی اظهارکرد: اگر نقطه تعادل نظریه سوم را بپذیریم در حوزه قرآن می توانیم رشته سازی و گرایش های جدیدی ایجاد کنیم؛ در یک طرح تحول آموزشی در المصطفی که 100 گرایش و رشته مقطع داشتیم در طرح جدید به 300 رشته می رسد؛ در یک سال گذشته در حوزه 11 حوزه دانشی تعریف شد و در هر دوره درختواره دانشی طرح ریزی شد که در یک ماه آینده تدوین می شود؛ در یک سال آینده سرفصل نویسی ومنبع یابی انجام می شود.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی یادآورشد: در رشته سازی نباید وسواس و سهل انگار بود؛ اگر پایان نامه و تحقیقات کلاسی و... انجام نشود این غنا حاصل نمی شود؛ در این درختواره جدید حدود 30 گرایش مقطع تعریف شده است که به تدریج تولید ادبیات و... می شود تا در عرصه دیسیپلین های علمی و مقالات و.... به یک غنا دست یابد.

وی افزود: نگاه مدیریت در رشته ها این گونه نیست که این کارها توسط مدیریت حوزه انجام شود؛ در 20 مرکز پیرامون حوزه می خواهیم که این مباحث را اجرا کنند؛ در عرصه تفسیر نیز همین گونه است.

مدیر حوزه های علمیه  اظهارکرد: نظیر آنچه در حوزه آموزش های رشته ای در شورای گسترش نهایی می شود می توان سطح پنجی را طراحی کنیم و در این عرصه کارهای ویژه ای انجام دهیم؛ در کنار این بحث یک درختواره حوزه مهارتی نیز در حال انجام است.

آیت الله اعرافی با ذکر این مطلب که ترجمه و بازتولید دستاوردهای پژوهشی به چند زبان زنده دنیا بسیار مهم است یادآورشد: در این عرصه محصولات قرآنی و حوزه معارفی نباید در حصار زبان فارسی باقی بماند؛ این عرصه نیازمند سرمایه گذاری کلان است ولی باید تدابیری بیاندیشیم که از این عرصه ورود کنیم؛ در این عرصه با حمایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در عرصه پایان نامه های علمی با حضورطلاب فاضل غیر ایرانی فعالیت می شود که باید نظیر این فعالیت ها را گسترش دهیم.

وی در بخش دیگری از سخنان خود نیز با اشاره به خطبه 198 نهج البلاغه گفت: امام علی(ع) در این خطبه 50 فراز و گزاره در حوزه قران ارایه می دهند که همه این گزاره ها یک منظومه را در حوزه قرآن در اختیار ما قرار می دهند.

وی افزود: مرحوم شوشتری که الگویی برای همه حوزویان است و به شرح نهج البلاغه انجام داده است یک الگو است زیرا ایشان در مرکز اداره حوزه های علمیه نبوده ولی در تراز حوزه مرکز کار و فعالیت کرده است؛ شیخ شوشتری مواضع امام علی(ع) در خصوص قرآن در نهج البلاغه را در یک منظومه تجمیع کرده اند که نزدیک به 100 گزاره است؛ بنده این مجموعه را تجمیع و تقسیم و طبقه بندی کرده ام؛ امام علی(ع) حدود 50 تشبیه در خصوص قرآن بیان می فرمایند که بسیار جذاب و گیرا است.

مدیر حوزه های علمیه  اظهارکرد: امام علی(ع) بیان می فرمایند که شعله نور قرآن تا پایان تاریخ روشنگر است و هیچگاه خاموش نخواهد شد؛ همچنین اینکه قرآن دریایی است که کسی به عمق آن نمی رسد؛ تنوع تشبیهات و تمثیلات ایشان در این خطبه و سایر خطبه ها به این دلیل است که عظمت قرآن با یک یا چند تشبیه قابل تجسم نیست.