به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه» آیت‌الله علیرضا اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه امشب در هفدهمین گردهمایی اعضای مجمع عالی حکمت اسلامی و نهمین گردهمایی اساتید علوم عقلی که در این مجمع در قم برگزار شد،با توجه به خطبه 198 نهج‌البلاغه بیان داشت: مهم‌ترین دگرگونی در فرهنگ و تمدن بشری وجود اندیشه‌های عمیق فکری نبی مکرم اسلام (ص) بود، آن زمان بشر از وحی و از عالم غیب در انقطاع بود و در حوزه اندیشه‌های عقلی محروم مانده بود به همین سبب با طلوع این نور رسالت، در جهان تحولی نو با پیام «قل هو الله احد» ایجاد شد.

مدیر حوزه های علمیه گفت: مولود ربیع، بهاری برای همه بشریت آورد، پیامبر خدا (ص) مولود ربیع است و ربیع آفرین بوده است و برای بشریت بهاری نو به وجود آورده که اگر اندیشه‌های ناب ایشان نبود بشر در فقر اندیشه زیست می‌کرد.

وی در ادامه ضمن تشکر از اساتید حوزه اظهار داشت: باید همه ما سپاس گذار علما بزرگان مراجع و اهل اندیشه باشیم و از یکایک عزیزانی که مشعل اندیشه‌های عقلی را در حوزه علمیه قم فروزان نگه‌داشته‌اند تشکر می‌کنم و معتقدم که این خدمات را باید ارج بنهیم.

عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه بیان کرد: ما در چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی و در آستانه یک‌صدمین سالگرد باز تأسیس حوزه کهن قم قرار داریم و اگر یک نیم‌نگاهی به قم در علوم عقلی بیندازیم، بی مبالغه شاهد یک گنجینه غنی خواهیم بود.

حوزه قم در داد و ستد نجف شکل گرفت

وی اضافه کرد: حوزه قم در داد و ستد نجف شکل گرفت و دست‌پرورده‌های نجف در کرسی‌های فقاهت و کلامی قم حضور داشتند؛ بی‌آنکه بخواهیم کاستی‌ها را نگوییم، دستاورد های یک‌صد سال و چند دهه اخیر دستاورد کمی نبوده و نیست.

آیت‌الله اعرافی ابراز داشت: کار مدیریت حوزه این است که دستاوردهای حوزه و شاخصه علمی را به لحاظ کمی و کیفی بررسی کند و ببیند که آیا حوزه متناسب نیاز روز حرکت می‌کند.

پرونده حوزه در علوم عقلی و نقلی قابل قبول است

وی ادامه داد: با بررسی اسناد موجود حوزه پرونده قابل قبولی را در علوم عقلی و نقلی داشته است، علامه طباطبائی‌ها، امام خمینی‌ها و شاه‌آبادی‌ها که شاگردان بارزی در این زمینه پرورانده‌اند پرونده قابل قبولی است، آیت‌الله جوادی آملی، آیت‌الله مصباح یزدی و آیت‌الله سبحانی نمونه‌های عینی این مسئله هستند.

مدیر حوزه‌های علمیه گفت: فهرستی از اساتید بزرگ و صاحبان کرسی‌های علمی علوم عقلی در قم، آثار و محصولات اساتید، انبوه مقالات، مجلات و پایان‌نامه‌ای خلق‌شده در فضای قم دستاوردهای حوزه است.

وی ادامه داد: تولد رشته‌هایی در حوزه علوم کلامی و عقلی در سطح سه و چهار، پایه‌ریزی نهادهای تخصصی، درس‌ها و کرسی‌هایی که در سطوح عالی به‌موازات دروس خارج وجود دارند از ارکان بالندگی حوزه‌های علمیه به شمار می‌روند.

آیت‌الله اعرافی مطرح کرد: در قم شاهد این هستیم که فلسفه ما شامل هم آوردی و گفت وگوی فعال با مکاتب غربی و فلسفه‌های مضاف شده که این مسئله برای اولین بار در حوزه‌ها شکل‌گرفته است.

وی افزود: شکل‌گیری تخصص‌های ریزتر در علوم عقلی اعم از فلسفه و منطق، نقد فلسفه و بسیاری از فعالیت‌های علمی در قم ناظر بر بالندگی حوزه علمیه قم است.

عضو شورای عالی بیان کرد: ما در اصول ناظر به گزاره‌های توصیفی، کلامی و عقلی متون نقلی ضعف جدی داریم، فقه حوزه به سبب تعامل با اصول عقلی دارای یک پویایی کامل است و علوم کلامی نیز نیازمند به اصولی استوار است.

اصول باید منظم شود

وی ادامه داد: معتقدم که اصول باید منظم شود و اما نمی‌شود اصول را و یا بخشی از اصول را کنار بگذاریم و مباحث اصلی علم اصول جای کار دارد.

آیت‌الله اعرافی گفت: مجمع عالی حکمت می‌تواند درزمینهٔ ایجاد اصول علوم نقلی و کلام پیشگامی داشته باشد تا در حوزه‌های کلامی از روش‌های تحقیق استوارتر استفاده کنیم.

وی ادامه داد: تاکنون فلسفه مضاف در تراز حوزه نبوده، تراز حوزه یعنی شکل‌گیری کرسی‌هایی همچون دروس خارج که تاکنون ما این را مشاهده نکرده‌ایم، در علوم عقلی و فلسفه‌های مضاف، مقالات و درس‌های چند واحدی مشکل را حل نخواهند کرد.

مدیر حوزه‌های علمیه بیان داشت: در پنج حوزه علوم عقلی فلسفه، کلام، عرفان، منطق و فلسفه مضاف همیشه نگرانی وجود دارد که در حوزه دچار شتاب‌زدگی نشویم و همچنین از علوم عقب نمانیم که البته در شورای گسترش نگاهی میانه حاکم است.

وی خاطرنشان کرد: توسعه مرزهای رشته‌های دانشی نیاز حوزه است و درختواره رشته‌ها تا دو ماه آینده تکمیل خواهد شد، مجمع عالی حکمت حوزه را در توسعه پنج قلمرو علوم عقلی یعنی، کلام، عرفان، منطق و فلسفه مضاف یاری نماید.

آیت‌الله اعرافی مطرح کرد: ارزیابی مؤسسات و مراکز تخصصی، ایجاد گروه‌های علمی حوزوی نه به شکل هیئت‌علمی‌های دانشگاهی، تدوین و اصلاح کتب در بخش‌های مختلف از عمده فعالیت‌های مدیریت حوزه است.

وی در پایان گفت: در بخش اصلاحات متون الفائق کتابی ناظر بر مسائل مستحدثه است و حوزه برای اصلاح کتب علوم عقلی نیازمند اساتید و مجمع عالی حکمت است و این کار جهادی دارای فواید والایی همچون تأثیرگذاری در قشر طلاب خواهر و برادر است.