به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه» در تهران، حجت الاسلام و المسلمین سید یدالله یزدان پناه از اساتید فلسفه و عرفان حوزه علمیه قم، در نشست «اخلاق و معنویت از منظر علامه طباطبایی» که به همت حوزه علمیه مروی و مجمع عالی حکمت اسلامی، ظهر امروز در مدرسه علمیه مروی و با حضور اندیشه ورزان و دانش پژوهان این عرصه برگزار شد، اظهار داشت: در اندیشه علامه طباطبایی یک مسئله مطرح است و این که اساساً دین چه کارکردی دارد؟ و علامه طباطبایی در اندیشه ها و آثار خود به چه چیزی اشاره می کند؟
وی ادامه داد: دین نوع بیانات و نوع آن چیزی که مطرح میکند سه ساحت را در مجموع یک جا دارد. یعنی همه دستورات دینی که صادر می شود هر سه جنبه دنیایی، اُخروی و معنوی را شامل می شود و این فقط در بحث عبادات نیست، بلکه در باب معاملات نیز این سه ساحت را دین بر قرار می کند.
حجت الاسلام و السلمین یزدان پناه با بیان دیدگاه ابن سینا در مورد معنویت توضیح داد: جناب ابن سینا بحث عبادات را به سه ساحت دنیوی، اُخروی و معنوی تقسیم میکند تا یک نتیجه کارکردی از عبادات دست پیدا کند و خیلی جالب است که ایشان در نهایت از مسئله احساس شگفتی میکند که این چه دینی است که هر سه ساحت را یکجا در درون خود دارد.
وی با بیان اندیشه علامه طباطبایی در باب شاکله دین گفت: علامه بر خلاف ابن سینا این سه ساحت را علاوه بر عبادات، بر کل دین حاکم می کند یعنی علامه حتی در این مسئله را در باب معاملات نیز بیان می کند.
استاد فلسفه و عرفان افزود: اگر در متن دین دقت کنیم متوجه می شویم که دین از سه منظر می خواهد زندگی انسان را متحول کند. دین میخواهد هم زندگی دنیای را سامان ببخشد و آیا سامان دنیوی به ما هو دنیوی نیست و در عین حال زندگی اُخروی را سامان می بخشد به وسیله همین سامان بخشیدن دنیوی و این کارکرد دین است و بخصوص دین اسلام است.
حجت الاسلام والمسلمین یزدان پناه ادامه داد: با توجه به این سه ساحت نمی توان گفت که دین فقط کارکرداُخروی دارد و آن کارکرد اُخروی هم فقط در باب اخلاق و معنویت گنجانده شده است.
وی با بیان مصادیق دینی و اجتماعی در استحکام جامعه اسلامی اظهار داشت: بر فرض مثال آیات و روایت در باب وحدت و عدم تفرقه در جامعه مسلمین تاکید دارد و می فرماید،(تفشلو و تذهبوا ریحکم) که علامه به ساحت دنیوی و اُخروی این وحدت و عدم وحدت قائل است چرا که دستور دنیوی هم در ساخته شدن آخرت افراد تاثیر بسزایی دارد.
استاد فلسفه و عرفان با توضیح عملکرد فیلسوفان اسلامی در بیان فلسفه اخلاق تاکید کرد: فیلسوفان اسلامی فلسفه اخلاق را طوری بیان کرده اند که سمت و سوی اُخروی دارد و به سرعت جهت سعادت اُخروی سامان داده اند. یعنی متون دینی که سعادت را گره به آخرت زده اند فیلسوفان اسلامی نیز در بیان این نکته خوش درخشیدند.
وی ادامه داد: همین که دین سعادت بشری و کمال بشری را به آخرت گره میزند و در واقع یک نوع سازماندهی فردی و اجتماعی را در انسان پی ریزی می کنند و فیلسوفان ما نیز بحث اخلاق، سعادت و کمال انسانی و اجتماعی را به جنبه اُخروی گره می زنند. ابو علی سینا این مطلب را در اشارات در ذیل بحث بهجت و سرور بطور کامل بیان می کند.
حجت الاسلام و المسلمین یزدان پناه افزود: اینکه فیلسوفان اسلامی تمام امور دنیایی مطرح در دین را به آخرت گره زدند، دلیلش فهمیدن نظام کلام دین و نظام کلان انسانی چیست. یعنی هیچ چیزی از دنیا را فرو نمگذارد و تمام حقیقت دنیا را مطرح می کند.
وی در پایان تاکید کرد: اصلاً دین در اصول خود در بیان این است که من باید تمام دنیا برای بحث اُخروی لازم دارم تا معنویت را درست کنم و بلکه بستر قرآن اجتماعی است و غیر این به سعادت و کمال نخواهی رسید.
خبرنگار: سعید امیری
