به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه در مشهد، حجت الاسلام رضا غلامی در دومین نشست علمی کنفرانس ملی «امام رضا(ع) و علوم روز» از سوی دانشگاه امام رضا(ع) که به صورت ویبنار برگزار شد، با اشاره به اینکه برای شکل گیری تمدن باید بسترهایی وجود داشته باشد، گفت: امام رضا(ع) در ادامه نهضت امام صادق(ع)، بخش مهمی از بسترهای نرم‌افزاری تمدن اسلامی را در دوره خود ایجاد کرد. البته این بسترها همگی در دوره حیات امام(ع) به وجود نیامد و پس از شهادت ایشان به برکت وجود ایشان در ایران و با تعالیمی که داشتند، گسترش یافت.
این محقق حوزه دینی توضیح داد: حرکتی که در دوره امام رضا(ع) رقم خورد، نقش مهمی در این داشت که بُعد نرم‌افزاری تمدن اسلامی تقویت شود و آن چیزی که در قرن چهار، پنج و شش قمری تحت عنوان تمدن اسلامی می بینیم، محصول تلاش هایی است که در دوران اهل بیت(ع) انجام شد، در آن زمان به ثمر نشست؛ لذا بخش مهمی از این شکوهمندی تمدنی را مدیون حرکت اهل بیت(ع) هستیم.
وی با بیان اینکه امام رضا(ع) در زمان حیات نورانی خویش به خوبی هم اصل توحید به عنوان بنیاد تمدن اسلامی و رابطه امامت و توحید را مشخص می‌کنند، گفت: با بررسی مجموعه تعالیم امام(ع) می‌توانیم به یک ساختمان فکری توحیدی برسیم و حدیث سلسلةالذهب بسیار حدیث مهمی است که در رأس تعالیم توحیدی امام(ع) قرار دارد.
حجت الاسلام غلامی با تأکید بر این مطلب که مجموعه معارف رضوی، جامعیت و انسجام تعالیم اسلام را به رخ می‌کشد، خاطرنشان کرد: شاید این فرصت در اختیار همه ائمه(ع) نبوده است که در این زمینه کار کنند و شرایط ایجاب نمی‌کرده ولی امام رضا(ع) از این شرایط به خوبی استفاده می کنند تا تصویر منسجم و جامعی از اسلام در ابعاد مختلف ارائه کنند.
وی با اشاره به تلاش امام هشتم(ع) برای تعمیق عقلانیت، بیان می کند: امام رضا(ع) از یک طرف قدرت عقلانی و برتری فکری شیعه را به ادیان دیگر نشان می دهند و از طرف دیگر، میل اسلام به ارتباط با افکار دیگر و بهره گیری از نقاط قوت آنها را معرفی می کنند. در دوره مأمون عباسی، شاهد ترجمه کتب فلسفه یونانی هستیم که فلسفه به محیط اسلام وارد می‌شود و قصد اصلی عباسیان این بود که از رونق مکتب اهل بیت(ع) بکاهند، اما در عمل، نه تنها این طور نمی شود، بلکه فلسفه در خدمت رشد مکتب اهل بیت(ع) قرار می گیرد که یکی از مهم ترین عواملش، بسط و تعمیق عقلانیت است که در دوره امام رضا(ع) توسعه قابل توجهی پیدا می کند.
رئیس مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا ادامه داد: دوران حیات حضرت رضا(ع)، عصر جولان مکاتب فکری مختلف اعم از مکاتب اسلامی و غیراسلامی است و آن حضرت با مناظره‌های متعددی که ترتیب دادند، هم به ابهامات و شبهات پاسخ دادند و هم آزاداندیشی و سعه صدر و همزیستی مسلمانان با سایر مذاهب را نشان می دهند که بسیار اهمیت دارد.
وی اظهار داشت: مناظره های امام(ع) به گونه ای بود که منطق اسلام و اشراف امام(ع) به مکاتب فکری دیگر روشن می‌شد که تعجب بسیاری را نیز به دنبال داشت. همچنین به واسطه این مناظرات تسلط امام(ع) به زبان های زنده دنیا برملا شده و نحوه برخورد درست با پیروان مکاتب دیگر یاد داده می شد.
حجت الاسلام غلامی با اشاره به این مطلب که معرفی نظری و عملی ظرفیت های منحصر به فرد امامت به مثابه تمدن اسلامی بود، گفت: هجرت امام رضا(ع) از مدینه به مرو، امامت را به یک مخاطب وسیع و مؤثر شناساند که از جهات نظری و عملی این کار صورت گرفت و ایرانی ها را با اهل بیت(ع) آشناتر کرد و بعداً محبت به اهل بیت(ع) زمینه گرویدن ایرانی ها به مذهب تشیع شد.
وی افزود: امام رضا(ع) مناطق جدیدی که قبلاً اهمیت آن درک نمی شد را با این هجرت به قلمرو جغرافیایی تمدن اسلامی اضافه کردند و یک استعداد عظیمی را به دنیای اسلام افزودند که بتوان دقیق تر و با جهت‌گیری های درست تر در جهت شکل‌گیری تمدن اسلامی گام برداشت.
رئیس مرکز پژوهش های علوم انسانی اسلامی صدرا با اشاره به تلاش عالم آل محمد(ص) در گسترش خزائن علمی و معرفتی، توضیح داد: از امام رضا(ع) دو هزار و ۴۲۷ روایت نقل شده است که هزار و ۳۸ روایت، فقهی است. جدای از اینکه معارف جدیدی از امام رضا(ع) دریافت کرده‌ایم، می‌بینیم که رویکرد امام(ع) صرفاً رویکرد اخلاقی و یا رویکرد معارفی به صورت عمومی نیست، بلکه ایشان نصف معارفی که به ما ارائه داده‌اند، فقهی است و وقتی از آن صحبت می‌کنیم، نقش آن از تمدن‌سازی را می‌تواند روشن کند.
