به گزارش خبرگزاری حوزه، یکی از ایرادات جدی که در چند سال اخیر به فرم و محتوای سریال های مناسبتی تلویزیون در ماه مبارک رمضان وارد بوده، کمرنگ بودن اِلمان ها و نشانه های این ماه عزیز در این قبیل آثار است به گونه ای که برخی رسانه ها حتی از تعبیر "رکود معنویت در سریال های رمضانی سیما" سخن گفته اند.
حداقل در دو سه سال گذشته کمتر می توان نشانه هایی از معنویت ماه ضیافت الهی را در سریال های مناسبتی ویژه رمضان مشاهده کرد و این نقطه ضعفی برای رسانه ملی است که علی القاعده موظف به ترویج سبک زندگی اسلامی به خصوص در ایام مبارکی چون این ماه عزیز است
لزوم همخوانی سریال های رمضانی با حال و هوای این ماه
حجت الاسلام و المسلمین سید علی آتش‌زر، کارشناس و منتقد سینما و تلویزیون در همین باره با تأکید بر لزوم همخوانی داشتن موضوع و محتوای سریال های رمضانی تلویزیون با حال و هوای این ماه اظهار داشت: یکی از وظایف مهم فیلمسازان و سریال سازان این است که ضمن توجه به ذائقه ها و انتظارات مخاطب، متناسب با شرایط زمانی دست به تولید اثر بزنند به خصوص در رابطه با ماه مبارک رمضان که توجه به این مساله بسیار حائز اهمیت می باشد.
وی افزود: از سویی مسلم است که توجه به ژانرها و محتواهای مختلف برای ایجاد جذابیت در نزد مخاطب، امر بایسته و پسندیده ای است که در طول این سال ها تاحدودی این مساله رعایت شده و مهم هم این است که چه از حیث فرم و چه از منظر محتوا، شاهد ارتقای کمی و کیفی آثار باشیم.
این محقق و پژوهشگر حوزوی همچنین گفت: ضعف یا مشکل عمده ای که سریال های ماه مبارک رمضان در سال های اخیر داشته اند این بوده که موضوعات مذهبی و دینی در آن ها یا اصلاً مطرح نشده یا این که کمتر بدان ها پرداخته شده و این در حالی است که سریالی که برای ماه رمضان قرار است از رسانه ملی پخش شود باید متناسب با حال و هوای معنوی این ماه عزیز و پرفضیلت باشد.
فرار از یک اصل مهم به بهانه پرهیز از شعارگرایی
وی یادآور شد: متأسفانه برخی از کارگردان ها از پرداختن مستقیم به مفاهیم دینی و مرتبط با سبک زندگی اسلامی به نوعی طفره می روند با این توجیه که کار شعاری شده و برچسب می خورد و لذا ترس این را دارند که در ورطه شعارزدگی بیفتند و حال آن که پرداخت مستقیم به موضوعات دینی چنانچه با شرایط درست و ساختار دراماتیک مناسب همراه باشد، به هیچ وجه شعاری نیست، کما این که برخی تجربه های خوب در این زمینه در دهه هشتاد و بعضاً دهه نود، مؤید وجود ساختار هنری و ارزشمند در اثر است.
دکتر معصومه نصیری، مدرس و پژوهشگر رسانه نیز با تأکید بر لزوم ترویج هنرمندانه شاخصه های سبک زندگی اسلامی در سریال های مناسبتی ماه رمضان ابراز داشت: چند سالی است که تماشای سریال‌های مناسبتی ماه رمضان به شکل یکی از مناسک رسانه‌ای برای عامه مردم و خانواده ها تبدیل شده، چه آن که تلاقی پخش این گونه سریال‌ها با زمان پس از افطار و این که به هر حال مخاطبان در فضایی صمیمی و البته معنوی قرار دارند، باعث ماندگاری محتوای این تولیدات در خودآگاه و ناخودآگاه افکار عمومی شده است.
لزوم انتقال مفاهیم معرفتی در سریال های رمضانی
وی افزود: اتفاقاً همین حال و هوا، زمینه ی مساعدی را فراهم کرده که دست اندرکاران تولید چنین سریال هایی بتوانند مفاهیم معرفتی به خصوص در رابطه با مؤلفه های سبک زندگی اسلامی را به مخاطبان منتقل کنند و یا حداقل آن ها را به تأمل و تفکر در این سری مباحث دعوت نمایند.
مدرس سواد رسانه ای همچنین بیان داشت: تجربه دو دهه اخیر به خصوص سال های دهه هشتاد تلویزیون در امر سریال سازی مناسبتی ماه مبارک رمضان به خوبی نشان می دهد، آثاری که به دور از شعارزدگی مرسوم و پیام‌های مستقیم، زبان حال مردم بوده‌اند، موفق به جلب نظر مخاطبان نیز شده و در عین حال اثرات ماندگارتری نیز بر روی اذهان عمومی جامعه داشته اند.
ضعف فیلمنامه در برخی سریال های مناسبتی تلویزیون
وی با اشاره به ضعف برخی سریال های مناسبتی تلویزیون در زمینه فیلمنامه گفت: نتیجه آن شده که برخی سریال ها که با هزینه های بیت المال ساخته شده، دارای فیلمنامه‌هایی با مضامین تکراری و کلیشه‌ای است که نمی تواند با مخاطب عام و خاص ارتباط لازم را برقرار نماید.
نصیری همچنین محتوای غمگین را ضعف دیگر برخی سریال‌های مناسبتی ماه رمضان به ویژه در چند سال اخیر دانست و گفت: ماه رمضان در تمام کشورهای اسلامی ماه جشن و شادی است و لذا آن ها سعی در تولید محتواهای شاد دارند و حال آن که ما در حوزه برنامه سازی برای ماه رمضان این مهم را نادیده می‌گیریم و این در حالی است که به عنوان مثال همین امسال در بین سریال های رمضانی سیما، اثر طنز و کمدی مشاهده نمی شود.
ضرورت ترویج اخلاق و سبک زندگی اسلامی
حجت الاسلام سید محمود موسوی حسب، پژوهشگر و فعال فرهنگی نیز از مدیران رسانه ملی خواست تا از معنویت برآمده از ماه مبارک رمضان در جهت ترویج سبک زندگی اسلامی و تقویت اخلاق در جامعه استفاده کنند، اظهار داشت: به هر حال به خصوص در ایامی چون ماه رمضان، مردم بیشتر از دیگر ایام سال مخاطب تلویزیون و سریال ها هستند و این زمان فرصت مغتنم و بسیار خوبی است که با کار هنری خلاقانه و تولید آثار پرمحتوا، شاخصه های سبک زندگی اسلامی به شکلی مؤثر و مفید در سطح جامعه معرفی و ترویج داده شود.
وی افزود: به هر حال باید توجه داشت که به برکت معنویت ماه ضیافت الهی، شرایط خاصی بر جامعه حکمفرماست که در این وضعیت که دل ها آماده کسب حقایق معنوی است می توان با ابزار هنر و رسانه در این عرصه ها، کارهای درخشانی انجام داد.
وی تأکید کرد: ما اینک در ماهی بسر می بریم که روزهایش بهترین روزها و شب های بهترین شب های سال است و خدای متعال عنایت ویژه ای به بندگانش در طول این ماه دارد و چه خوب است که در چنین ماه عزیزی بیش از پیش در جهت ترویج فضایل اخلاقی و آموزه های دینی و قرآنی گام برداریم.
از فرصت طلایی ماه رمضان نهایت استفاده را ببریم
حجت الاسلام موسوی حسب افزود: آن چه مورد انتظار است این که تولیدکنندگان برنامه ها و به خصوص سریال سازان به ظرف زمانی ماه رمضان و اقتضائات خاص آن، توجه و عنایت بیشتری داشته و از این فرصت طلایی به خوبی در مسیر ترویج ارزش ها و فرهنگ ناب دینی استفاده نمایند.
وی در خاتمه گفت: واقعیت آن است که در شرایط حساس کنونی که دچار تهاجم فرهنگی هستیم، چنانچه می خواهیم سبک زندگی ایرانی و اسلامی را مورد توجه قرار داده و آن را ترویج دهیم، یکی از مهم ترین عوامل و ابزارهایش همین برنامه های رسانه ملی است که چه در قالب سریال و فیلم و چه در قالب برنامه های گفتگو محور و از جمله برنامه های مناسبتی در ایامی چون ماه مبارک رمضان بیشتر به چشم می آید و مورد توجه عموم هم قرار می گیرد.
گزارش از: سید محمد مهدی موسوی
