محمد عباسی یزدی مدیر کتابخانه آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه(س) در گفت و گو با خبرگزاری حوزه، گزارشی از چگونگی اهدای کتاب به کتابخانه آستان مقدس و نقش مراجع تقلید در شکل گیری کتابخانه، بیان کرده که حاصل این گفت و گو را در ادامه می خوانید:
توضیحی در مورد چگونگی اهدای کتاب به کتابخانه آستان مقدس بفرمائید
در کتابخانه آستان مقدس بخشی به عنوان بخش اهدا منابع وجود دارد. کلیه منابع اعم از کتاب های چاپی و چاپ سنگی سربی و خطی و قرآن های چاپی و چاپ سنگی سربی و خطی که به کتابخانه اهدا می شود در این بخش ساماندهی می شود. همچنین مراکز و کتابخانه هایی که درخواست کتب اهدایی از آستان مقدس داشته باشند در همین بخش بررسی و اقدام می شود.
در مورد سابقه اهدای کتاب به کتابخانه آستان مقدس و نقش مراجع عظام و علمای اعلام در این زمینه توضیحی بفرمائید.
بخش اعظمی از منابع موجود در کتابخانه آستان مقدس توسط مراجع عظام (از گذشته تا کنون )، علما و فضلای گرام، ناشرین و مؤلفین معزز، خیرین فرهنگ ساز و زائرین فرهنگ دوست به کتابخانه آستان مقدس اهدا شده است.
مراجع عظامی همچون آیت الله العظمی بروجردی و نجفی مرعشی قدس سرهما علاوه بر تعداد زیادی کتاب که اهدا نموده اند به ناشرین و مؤلفین و خیرین نیز توصیه می نموده اند که در امر اهدای کتاب به کتابخانه آستان مقدس دریغ نورزند. همچنانکه تا کنون نیز این سنت حسنه از سوی حضرات آیات عظام ادامه داشته و دارد.
آیت الله العظمی نجفی مرعشی که خود نه تنها از برترین اهداکنندگان کتاب به کتابخانه آستان مقدس بوده اند بلکه در شکل گیری و افتتاح کتابخانه آستان مقدس بشکل امروزی هم دخیل و صدها کتاب خطی(میراث شهاب، شماره ۷۸ ، ص ۶ ) چاپ سنگی سربی و چاپی اهدایی خویش به کتابخانه را تحت عنوان فعلا مقدار کمی کتاب تهیه شده خیلی ناقابل!!( میراث شهاب، شماره ۹۱ ، ص ۷ ) مطرح نموده اند.
معظم له در ربیع الثانی ۱۳۷۱ در نامه ای به نویسنده مشهور مرحوم عمادزاده ضمن اشاره به افتتاح کتابخانه آستان مقدس، می نویسند " چنانچه از مؤلفات خودتان از هر کدام نسخه ای تقدیم نمائید مناسب است و علاوه دوستان را تشویق فرمائید به جا و به موقع است." (همان منبع)
کتب اهدایی دریافتی چه مراحلی را طی می کند؟
کتب اهدایی دریافتی پس از بررسی ، تفکیک و فهرست نویسی در اختیار مراجعین به تالارهای قفسه باز برادران و قفسه باز خواهران و بخش امانی و برخی نیز در کتابخانه ویژه حرم خواهران و برادران و یا کتابخانه پژوهشکده آستان مقدس قرار داده می شود.
اگرچه برخی از اهداکنندگان کتبی را خریداری می کنند و به کتابخانه اهدا می کنند و یا برخی از ناشرین و مولفین تعدادی از تالیفات و منشورات خویش را اهدا می کنند ولی غالبا اهداکنندگان به کتابخانه آستان بخشی از کتب و یا تمامی کتب کتابخانه شخصی خود را اهدا می کنند. طبیعتا برخی از کتب اهدا شده به کتابخانه ممکن است تکراری و مازاد بر نیاز کتابخانه آستان مقدس و زیرمجموعه های آن باشند.
گفتید برخی از کتب اهداشده به کتابخانه ممکن است تکراری و مازاد بر نیاز شما باشد با این کتب چکار می کنید؟
به اهداکنندگان منابع متذکر می شویم که بایستی نسبت به منابع مازاد و تکراری اختیار تام داشته باشیم جهت تبدیل به احسن نمودن منابع با روش های گوناگون که عبارتند از اهدای بخشی از این کتب تکراری و مازاد به مراکز و کتابخانه های دیگر ( البته پس از بررسی های لازم و با ساز و کار ویژه ای) و بخشی هم ممکن است در مبادله با کتابخانه های دیگر منابع مورد نیازمان را تهیه کنیم و آنچه را که قابل اهدا و مبادله نباشند از درآمد حاصله از آنها منابع و لوازم مورد نیاز کتابخانه تهیه می شود.
یکی از مواردی که کتابخانه آستان مقدس به کتابخانه های دیگر کتاب اهدا نموده است می توانید توضیح دهید؟
بله یکی از موارد اهدا کتاب به کتابخانه شهید مطهری حوزه علمیه سنقر با ظرفیت ۱۲۰ طلبه در ۱۰ پایه تحصیلی بوده است شامل ۳۵۰عنوان کتاب در ۶۸۲ مجلد که ۲۱۷ جلد از کتابها گالینگور و ۱۳۳ جلد مابقی شمیز به ارزش تقریبی ۷۵.۰۰۰.۰۰۰ ریال بوده است.
اگر ممکن است گزارشی از کتب اهدا شده به کتابخانه آستان مقدس بفرمائید.
طی سه ماهه چهارم سال ۹۹ تعداد ۲۸۰۱ جلد کتاب چاپی و ۴۵ جلد کتاب چاپ سنگی سربی و ۹ نسخه خطی به کتابخانه آستان مقدس اهدا شده است. که از این تعداد فقط ۱۳۷۵ جلد کتاب چاپی آن در اسفند ۹۹ اهدا شده است.
از جمله موارد قابل توجه در اهداکنندگان اسفند ۹۹ که باید متذکر شوم اهدای ۸۱۷ جلد کتاب توسط ورثه مرحوم سیدحبیب‌الله بیگی حسینی و دیگری خرید ۱۱۵ جلد کتاب کودک و نوجوان توسط یکی از خیّران ( که از درج نام خود به عنوان اهداکننده خودداری نمودند) جهت کتابخانه ویژه حرم مطهر بوده است.
در سال ۱۳۹۹ کل کتب اهدایی به کتابخانه آستان مقدس ۵۰۱۲جلد بوده است که از این تعداد ۴۸۴۳ جلد کتب چاپی و ۱۲۸ جلد کتب چاپ سنگی سربی و ۴۱ نسخه خطی بوده است.
توضیحی در مورد برخی از اهداکنندگان بفرمائید.
موارد قابل توجه از اهداکنندگان سال ۱۳۹۹ با توجه به تعداد و نوع کتب اهدایی عبارتند از :
- اهداکنندگان بیش از ۵۰۰ جلد کتاب : حجة الاسلام مرتضی مسعودی ۹۲۷ جلد کتاب چاپی و ورثه مرحوم حجت الاسلام سیدحبیب‌الله بیگی حسینی ۸۱۷ جلد کتاب چاپی
- اهداکنندگان بیش از ۳۰۰ جلد کتاب : آقای حسن روحانی ۳۴۳ جلد کتاب چاپی ، چند نفر ناشناس (که از معرفی نام خویش خودداری نموده اند)جمعا ۴۲۳ جلد کتاب چاپی و یک نسخه خطی
- اهداکنندگان بیش از ۲۰۰ جلد کتاب : آقای محسن‌زاده ۲۶۴ جلد کتاب چاپی ، حجت‌الاسلام محمدرضا احمدیان فردویی ۲۲۳ جلد و آقای امامی ۲۲۱ جلد کتاب چاپی
- اهداکنندگان بیش از ۱۰۰ جلد کتاب : آیة الله احمد جنتی ۱۱۵ جلد کتاب چاپی
بیت مرحوم آیت‌الله شیخ‌علی‌پناه اشتهاردی ۱۶۱ جلد کتاب چاپی، ۹۶ جلد کتاب
چاپ سنگی سربی و ۲ نسخه خطی
حجت الاسلام علی اصغر حجازی ۱۱۰ جلد کتاب چاپی و ۹ جلد کتاب چاپ سنگی
آقای بهرام کهریزی (خادم حرم مطهر) ۱۳۲ جلد کتاب چاپی
آقایان محمدرضا حسین‌پور ۱۱۳ جلد و احمد امیری ۱۰۵ جلد کتاب چاپی
