به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام علی امینی نژاد پیش از ظهر امروز در بزرگداشت شیخ شهاب الدین سهروردی با عنوان «حکمت اشراق، چیستی و ویژگی ها» عنوان کرد: شیخ شهاب الدین سهروردی شخصیتی فلسفی عرفانی بوده و در درجه اول فیلسوف به حساب می آید که گرایشات عرفانی دارد.
وی افزود: سهروردی در سهرورد زنجان به دنیا می آید و بسیاری آثار را در دوران کودکی نگاشته است.
استاد فلسفه و عرفان اسلامی حوزه علمیه قم گفت: سهروردی و فخر رازی معاصر هم و از یک مدرسه هستند؛ فخر رازی در معرفی شخصیت سهروردی بیان کرده که هوش و ذهن سهروردی آنچنان مشعشع است که گویا در حال شعله کشیدن است.
حجت الاسلام امینی نژاد بیان کرد: سهروردی وقتی به سن ۲۰ سالگی می رسد، تحصیلات فقه و اصول و کلامی و مباحث مشاء را به پایان می رساند و در این سن و سال یک حکیم مشائی به حساب می آمد.
وی ادامه داد: بعد از ۲۰ سالگی دست به سیر و سلوک می زند و تجربه های سالکانه و عارفانه ای برای ایشان پیش می آید که در این تجربه ها متوجه بسیاری از خطاهای فلسفه مشاء می شود.
استاد فلسفه و عرفان اسلامی حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: نزدیک به سنین ۳۳ سالگی در یک روز شگفت حادثه کشفی مهمی برای سهروردی پیش می آید و همه آنچه که به عنوان حکمت اشراق معرفی کرده، در او جلوه گر می شود و در همین سن و سال اثر مهم خود یعنی حکمت اشراق را عرضه می کند.
حجت الاسلام امینی نژاد تصریح کرد: سهروردی در سال ۵۸۷ در شهر حلب به شهادت می رسد و این در حالی است که این اتفاق در فضایی شیعی اتفاق می افتد.
وی ادامه داد: ما فلسفه را در فضای اسلامی به دو ساحت ترجمه و تحقیق فلسفه اسلامی نمی توانیم تقسیم کنیم.
استاد فلسفه و عرفان اسلامی حوزه علمیه قم تاکید کرد: بسیاری از آثار فلسفه یونان به عربی ترجمه شد، کل دوره ترجمه در عصر ائمه معصومین انجام شده و تعاملات فکری این دوران مهم است.
حجت الاسلام امینی نژاد اضافه کرد: دردوره ترجمه رعب وجود نداشته و مسلمانان و اسلام با آغوش باز به این تعاملات پرداختند؛ حتی شهید مطهری بیان کرده که ترجمه ها تحت نظر حضرات معصومین(ع) صورت گرفته است.
وی بیان کرد: در دوره تحقیق فارابی و مخصوصا ابن سینا را می بینیم و کارهای ابن سینا تقلیدی نبوده و حکمت مشاء در همین دوره مطرح شد.
استاد فلسفه و عرفان اسلامی حوزه علمیه قم یادآور شد: در اوج ترقیات حکمت مشاء، مرحله افول آن نیز از سه ناحیه آغاز شد؛ یکی از نقدها از جانب عرفا بود؛ صوفی ها و عرفا با محصولات عقلی مخالفت داشتند و محتواهایی که توسط عقل عرضه می شد، محل نقد آن ها قرار می گرفت.
حجت الاسلام امینی نژاد اظهار داشت: امام محمد غزالی یکی از مهمترین منتقدان فلسفه مشاء در گروه عرفا بود.
وی گفت: از سوی دیگر در بخش متخصصان کلامی هم حملاتی به حکمت مشاء صورت می گیرد که در صدر این دسته از منتقدان، فخر رازی قرار گرفته است؛ هیچ بحثی از بحث های ابن سینا نیست که فخر رازی آن را دنبال و به آن اشکال وارد نکرده باشد.
استاد فلسفه و عرفان اسلامی حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: سومین دسته از منتقدان حکمت مشاء خود فیلسوفان هستند و خود ابن سینا هم از یک جایی به بعد به نواقص حکمت مشاء پی می برد.
حجت الاسلام امینی نژاد گفت: سهروردی بعد از این نقدها، بر اساس زمینه های شخصیتی فضا را برای ایجاد حکمت اشراق مناسب دید.
وی تاکید کرد: مکاتب مشاء، اشراق و حکمت متعالیه از کلان مکتب ها هستند و بسیاری از ریزمکتب ها در ذیل آن قرار گرفته اند.
استاد فلسفه و عرفان اسلامی حوزه علمیه قم افزود: مهمترین کاری که شیخ اشراق در کار خود انجام داد، تحول روشی بود. این تحول روشی به منطق، معرفت شناسی و شخصیت شناسی کار دارد.
حجت الاسلام امینی نژاد اضافه کرد: شیخ اشراق بیان می کند که باید نام حکمای مشائی را حکمای بحثی بگذاریم، شهید مطهری هم برای آن نام استدلالیون را به کار می برد؛ در همینجا بود که شیخ اشراق تصور کرد که باید روش اندیشیدن و رسیدن به معرفت تغییر پیدا کند.
وی اظهار داشت: شیخ اشراق به این نتیجه رسید که از طریق تهذیب نفس هم حکمت می تواند به انسان عرضه شود؛ از طرفی هم این زمینه های کشفی و شهودی در شیخ اشراق فراهم بود و او را به این نتیجه رساند که ما نباید منحصرا از روش استدلالی استفاده کنیم.
استاد فلسفه و عرفان اسلامی حوزه علمیه قم یادآور شد: نگاه غالب در غرب این است که اگر سراغ عقل می رویم، باید ایمان را کنار بگذاریم و اگر سراغ ایمان می رویم، باید عقل را کنار بگذاریم؛ این معنا در دنیای اسلام پذیرفته شده نیست و در این راستا ما به فلسفه تالیفی دست پیدا کرده ایم.
حجت الاسلام امینی نژاد بیان کرد: شیخ اشراق روش بحثی ذوقی را مطرح می کند، وقتی کشف و شهود فضا را باز کرد، عقل می تواند مسئله را بفهمد.
وی تاکید کرد: کشف و شهود در سه ساحت ایده پردازی، ارزیابی نهایی و بدست آوردن حدوسط می تواند کاربرد داشته باشد.
استاد فلسفه و عرفان اسلامی حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: شهود می تواند تصورات و تفکرات فلسفی ما را تعمیق ببخشد و متون وحیانی و شهود در ابتدا می تواند نگاه ما را به مسائل متوجه کند، سپس فلسفه وارد می شود.
حجت الاسلام امینی نژاد تصریح کرد: شهود می تواند توان مضاعفی را به عقل بدهد و سپس عقل می تواند بدون صغری کبری های عقلی به نتایج مطلوب برسد.
وی افزود: شهود می تواند به داوری هم بپردازد و فیلسوفانی مانند شیخ اشراق و ملاصدرا، وقتی می بینند که داده عقلی با شهود منطبق نیست، به این نتیجه می رسد که ما با برهان مواجه نیستیم، بلکه مغالطه در کار است.
استاد فلسفه و عرفان اسلامی حوزه علمیه قم بیان کرد: شهود همچنین می تواند یقین ما را از نظر باور روانی و نفسانی تشدید کند، وقتی که داده وحیانی، عقلانی و شهود قلبی هر سه به یک گزاره واحد برسند ما می فهمیم که نتیجه درست است.
