جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ |۱۸ رمضان ۱۴۴۵ | Mar 29, 2024
آیت الله فاضل لنکرانی

حوزه/ واژگانی مانند" ناس"، " امت" ، " قوم" و مانند آن نشان می دهد که جامعه و اجتماع هم مهم است و موضوعیت دارد. اساسا این ادعا که دین یک امری فردی است و کاری با امت و اجتماع ندارد با قرآن کریم هم خوانی ندارد. بلکه دین هم فردی و هم اجتماعی است؛ هم برای فرد برنامه و دستور دارد و هم برای جمع و جامعه.

خبرگزاری حوزه، اشاره/ پردازش و تولید محتوا و نیز تربیت نیروی انسانی طراز نظام اسلامی در حوزه فقه سیاسی، نیازمند بسترسازی‏ های فراوانی در ساحت‏ های مختلف ساختاری، پژوهشی، آموزشی و ترویجی است.

حوزه آموزشی نیز در سطوح مختلفی قابل پیگیری است؛ چنانکه در نظام آموزشی حوزه‏ های علمیه این سطوح در قالب: مقدمات، سطح و سپس دوره خارج طراحی و تنظیم شده است.

بدیهی است آموزش فقه سیاسی به طلاب در تمامی سطوح و مراحل فوق‏ الذکر، متناسب با ظرفیت‏های هر دوره، امری لازم و ضروری است؛ اما آنچه از اهمیت بالایی برخوردار بوده و نیاز اصلی و اساسی به شمار می‏رود، آموزش در سطح و دوره خارج است؛ چه اینکه: دوره درس خارج، برترین و بالاترین مرحله از درس ‏های حوزوی در زمینه فقه و اصول به شمار می‏رود. این برتری نیز بدان دلیل است که اجتهاد، جایگاهی بس والا در اسلام و بویژه تشیع –خصوصاً در عصر غیبت- دارد. به بیان دیگر، چون اجتهاد در مرحله درس خارج شکل می‏گیرد، دوره خارج مرحله ‏ای مهم و اثرگذار و از هر جهت، درخور توجه و اهمیت به شمار می‏ رود.

وجود کرسی ‏ها و دروس خارج فقه نظام سیاسی، علاوه بر تربیت نیروی انسانی تراز و مجتهدان حوزه سیاست، مسئله پاسخ به نیازهای جامعه و نظام اسلامی در حوزه سیاست را نیز باید مدنظر داشته باشد؛ چنانکه رهبری معظم انقلاب در این زمینه می‏فرمایند: «نیاز ما به کرسی‌های بحث آزاد فقهی در حوزه‌ی قم - که مهمترین حوزه‌هاست - برآورده نشده است. من این را الان اینجا عرض می‏کنم - آقایانی هم از قم اینجا تشریف دارید - این نیاز برآورده نشده. در قم باید درسهای خارجِ استدلالیِ قوی‌ای مخصوص فقه حکومتی وجود داشته باشد تا مسائل جدید حکومتی و چالش‏هائی را که بر سر راه حکومت قرار می‏گیرد و مسائل نو به نو را که هی برای ما دارد پیش می‌آید، از لحاظ فقهی مشخص کنند، روشن کنند، بحث کنند، بحث‏های متین فقهی انجام بگیرد». (بیانات در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری، ۱۷/۶/۱۳۹۰).

بنابر آنچه گذشت، ضرورت و اهمیت راه اندازی کرسی‏ ها و دروس خارج با موضوع «فقه نظام سیاسی» روشن می‏ شود.

بر همین اساس و در لبیک به دغدغه رهبری معظم انقلاب، درس «خارج فقه نظام سیاسی»، با موضوع «فقه الحکومه» (بررسی آیات الحکومه) با ارائه آیت الله محمد جواد فاضل لنکرانی، در سال تحصیلی جدید، روزهای چهارشنبه در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار می ‏گردد.

اولین جلسه درس فقه نظام سیاسی، امروز چهارشنبه ۲۴ شهریور برگزار گردید.

آیت الله فاضل لنکرانی در این جلسه، ابتدا  به اهمیت مسأله حکومت در اسلام و توجه شارع مقدس به امر اجتماع و امت اسلامی اشاره نمود.

به اعتقاد وی در ابتدا باید دید که قرآن کریم آیا چیزی از مسئله حکومت ذکر کرده است یا نه؟ این اندیشه که در ذهن برخی ها وجود دارد که دین اساسا آیا حکومت دارد یا نه و در این امر مهم تشکیک می کنند که باید مورد بحث قرار گیرد.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ابراز داشت: پیش از ورود به اصل بحث ذکر این مطلب ضروری است که نگاه دین به جامعه و اجتماع را روشن سازیم؛ اساسا آیا دین یک امری است که برای افراد قرار داده شده است و کاری به اجتماع ندارد؟ به عبارت دیگر دین صرفا وظیفه آحاد جامعه را مورد توجه قرار داده و کاری به اجتماع و جامعه و روابط افراد در جامعه ندارد؟

آیت الله فاضل لنکرانی در تبیین این مسأله بیان داشت که –فارغ از آنکه قائل به اصالت فرد باشیم یا اصالت جامعه-، خداوند همان گونه که می خواهد یک فرد ظلم نکند جامعه را هم می خواهد که ظلم نکند، اگر از فرد خواسته است که موحد باشد طبعا از جامعه هم خواسته است که موحد باشد، کما اینکه در کنار دستور به عبادت در دل شب خدای متعال دستور به نماز جماعت و حج نیز داده است و گفته که مطلوب من نماز جماعت و حج بیت الله الحرام است.

وی خاطر نشان ساخت: ثبوتا منعی وجود ندارد که خداوند هم فرد بما هو فرد را مخاطب خویش قرار دهد و هم جامعه و اجتماع را. و به لحاظ اثباتی نیز با مراجعه به آیات قرآن می بینیم که در موارد بسیاری قرآن کریم جامعه و قوم را مخاطب تکلیف قرار داده است.  قرآن آیات زیادی دارد که متعلق خطاب خدای متعال گروه و امت و اجتماع است مثل آیه شریفه" «إِنَّ اللهَ لاَ یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّی یُغَیِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ» که این آیه شریفه از همه مردم و اجتماع خواسته است که سرنوشت خویش را تغییر دهند ودر مقابل حاکم جائر بایستند.

واژگانی مانند" ناس"، " امت" ، " قوم" و مانند آن نشان می دهد که جامعه و اجتماع هم مهم است و موضوعیت دارد. اساسا این ادعا که دین یک امری فردی است و کاری با امت و اجتماع ندارد با قرآن کریم هم خوانی ندارد. بلکه دین هم فردی و هم اجتماعی است؛ هم برای فرد برنامه و دستور دارد و هم برای جمع و جامعه.

ارسال نظر

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha