به گزارش خبرگزاری حوزه از مشهد حجت‌الاسلام والمسلمین سیدجلال حسینی، رئیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در خصوص کتابخانه آستان قدس رضوی اظهار کرد: این کتابخانه با قدمت بیش از هزار سال یکی از مهمترین و معتبرترین مراکز کتابخانه‌ای جهان و مهمترین بخش این کتابخانه عظیم، گنجینه نسخه‌های خطی کتابخانه است و بیش از صد هزار نسخه خطی از ادوار مختلف با موضوعات متنوع از جمله فقه، احادیث، اصول، ادبیات، پزشکی، جغرافیا، هندسه و ... در این گنجینه میراثی و ارزشمند نگهداری می‌شود.
وی ادامه داد: در میان این نسخه‌های نفیس مهمترین موضوعات مربوط به نسخه‌های خطی قرآنی است و بی‌تردید می‌توان گفت کتابخانه آستان قدس رضوی قطعاً یکی از مراکزی است که بیشترین نسخه‌های خطی را در اختیار دارد، ضمن اینکه بیش از ۲۳ هزار نسخه قرآنی خطی و همچنین جزوات قرآنی را داراست که از قرون اول اسلامی تا قرن‌های معاصر با خطوط متنوع و آرایه‌های هنری بی‌نظیر وجود دارند.
حجت‌الاسلام والمسلمین حسینی افزود: بخشی از این نسخه‌ها منصوب به ائمه اطهار(ع) هستند که متعلق به دوره‌های اول و دوم هجری قمری است و برای معرفی، شناسایی و بهره‌مندی مخاطبان داخلی و خارجی، آستان قدس رضوی گنجینه‌ای را به‌صورت مستقل با عنوان «گنجینه قرآن» آستان قدس در کتابخانه آستان قدس رضوی تدارک دیده که بازدید عمومی است و علاقه‌مندان می‌توانند در طول سال در روزها و ساعاتی که اعلام می‌شود از این نسخه‌های خطی قرآنی بازدید کنند.
وی بیان کرد: این گنجینه‌ها به دلیل تنوع، تکثر و تک نسخه بودن در دنیا بی‌نظیر هستند و آستان قدس رضوی سالانه با تخصیص اعتبار لازم به خریداری نسخه‌های ارزشمند می‌پردازد، ضمن اینکه تعداد قابل توجهی از این نسخه‌های ارزشمند و آثار فرهنگی توسط علاقه‌مندان به حوزه فرهنگ، هنر و دانش و کسانی که ارادتی به ساحت امام رضا(ع) دارند، همه ساله به کتابخانه آستان قدس اهدا می‌شود.
رئیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی گفت: صیانت از نسخه‌های ارزشمند با بهره‌گیری از آخرین فناوری‌های جدید از دیگر مأموریت‌های آستان قدس رضوی در این حوزه است که در سال گذشته ۹۰۰۰ متر مربع از مخازن جدید آستان قدس افتتاح شد و مکانی است که قابلیت نگهداری نسخه‌های خطی تا حدود نیم قرن آینده را دارد.
وی به مأموریت دیگر آستان قدس رضوی اشاره و تصریح کرد: مأموریت بعدی آستان قدس رضوی موضوع مرمت و نگهداری پیشرفته نسخه‌های خطی است که اگر آسیبی دیدند یا دچار آفتی شدند در آزمایشگاه‌های مدرن توسط مرمت‌کاران متخصص و آموزش‌دیده مرمت داده خواهند شد تا قابل استفاده و بهره‌برداری باشند.
حجت‌الاسلام والمسلمین حسینی ادامه داد: بعد از صیانت و مرمت آنچه که برای آستان قدس بسیار مهم است، معرفی و احیای این تراز است و قدم اول برای این اقدام برگزاری نمایشگاه‌هایی است که این گنجینه مهم را به مخاطبان معرفی می‌کنند، همچنین برنامه‌ای در کتابخانه تحت عنوان «سه‌شنبه‌های علمی و فرهنگی آستان قدس» طراحی شده که در این راستا بیش از ۲۶۰ جلسه برگزار شده است، ضمن اینکه هر هفته به معرفی و شناسایی یکی از نسخه‌های خطی و آثار فرهنگی ارزشمند می‌پردازد.
وی بیان کرد: در بخش آموزش حوزه‌هایی مثل مرمت، نسخه‌پژوهی و نسخه‌های قرآنی، آستان قدس رضوی کارگاه‌هایی را مشترک در جاهای مختلف برگزار می‌کند، مانند کارگاهی که با همکاری کتابخانه روسیه اخیراً به صورت مشترک برگزار شد و همچنین کارگاهی که با بوسنی و هرزگوین در دو ماه آینده برگزار می‌شود. کتابخانه بین‌المللی مانند کتابخانه آستان قدس ناگزیر است که با مراکز مشاور در دنیا ارتباط برقرار کند و در یک تعامل چندجانبه بتواند اهداف مورد نظر را دنبال کند.
رئیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی گفت: به منظور احیای این آثار ارزشمند، تحقیق، تصحیح و انتشار آنها گام‌های بلندی برداشته شده است و در سال‌های اخیر با انتشار فهرست‌های موضوعی و پژوهش‌هایی پیرامون نسخه‌های خطی در ارتباط با خط کوفی، قرآن‌های عصر تیموری و یا بخش‌های دیگری از این نسخه‌ها مانند اجازات العلما و ... به نوعی این گنجینه ارزشمند به شکل محصول جدید و علمی به دنیا معرفی می‌شود. سازمان این کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی فقط کتابخانه نیست و مراکز دیگری هم موجود است که مرتبط است و ذیل این سازمان فعالیت می‌کند که یکی از آنها مرکز اسناد آستان قدس رضوی است که بیش از ۱۴ میلیون برگ سند ارزشمند از ادوار مختلف در آنجا نگهداری، تحقیق و پژوهش می‌شود.
بیش از ۱۰۰ هزار اثر فرهنگی در موزه‌های آستان قدس
وی افزود: همچنین در بخش مطبوعات یکی از غنی‌ترین آرشیوهای مطبوعاتی کشور در اختیار مرکز مطبوعات آستان قدس رضوی ذیل سازمان کتابخانه‌های آستان قدس رضوی است، در موزه‌های آستان قدس رضوی نیز بیش از ۱۰۰ هزار اثر فرهنگی به‌صورت اهدا یا وقف وجود دارد که با محدودیت مکان در قالب ۱۷ گنجینه از جمله فرش، تاریخ حرم، قرآن و ... قریب به ۱۰ هزار اثر به نمایش گذاشته شده که مهمترین این گنجینه‌ها، در یک تالار مجزا گنجینه آثار اهدایی مقام معظم رهبری است.
حجت‌الاسلام والمسلمین حسینی در خصوص نقشی که کتابخانه‌ها در آینده خواهند داشت، گفت: با توجه به عرصه‌های جدید و نوظهوری که در مباحثی مانند هوش مصنوعی و هوشمندسازی کتابخانه‌ها وجود دارد و برنامه‌ها و چشم‌اندازهای جدیدی که در اتاق فکرها موجود است، اساتید در حال طراحی آن هستند تا کتابخانه آستان قدس رضوی بتواند همگام با این فناوری‌های نوین کارایی و سرآمدی خود را حفظ کند. موزه‌های جامع آستان قدس رضوی با هدف داشتن شکل و شمایل جدید آغاز شده است و به نظر می‌رسد یکی از اقدامات بی‌نظیر برای آستان قدس رضوی و حتی ایران اسلامی باشد.
وی اظهار کرد: در آستانی که امام بزرگوار، حضرت علی بن موسی الرضا(ع) حضور دارند، آنچه که می‌تواند پیشران فرهنگی، علمی و هنری این آستان باشد مراکزی مثل کتابخانه‌ها و موزه‌های آستان قدس رضوی است، بنابراین در چشم‌انداز آستان قدس رضوی کتابخانه‌ها پیشران آستان قدس به سمت مرجعیت علمی خواهند بود.
رئیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی از ارتباط بین کتابخانه آستان قدس رضوی با کشورهای دیگر خبر داد و گفت: بیش از صد کشور با محققان و پژوهشگران آستان قدس رضوی در ارتباط هستند که تفاهم‌نامه‌هایی را در داخل کشور با مراکز پژوهشی، دانشگاهی و علمی دارند و در خارج از کشور نیز با کشورهایی از جمله قرقیزستان، ازبکستان، ترکیه، عراق، ژاپن، مالزی، استرالیا و انگلیس تفاهم‌نامه‌هایی موجود است، ضمن اینکه تعامل و تبادل منابع کتابخانه‌ای را در دستور کار خود قرار داده‌ایم و در فرصت‌های مطالعاتی که پیش می‌آید برای تحقیق و احیای تراز همکاری‌های مشترکی انجام می‌شود و برای بازدیدهایی که متقابل اتفاق می‌افتد، کارشناسان و اساتید در کتابخانه‌ها حضور پیدا می‌کنند.
