به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، غلامرضا امیرخانی رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، دوشنبه ۱۳ اسفندماه در جمع کتابداران و کتابخانه‌های تخصصی استان قم که در تالار امام حسین (ع) پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم برگزار شد، با اشاره به تحولات پیش رو در حوزه کتابخانه‌ها و منابع مطالعاتی اظهار کرد: در آینده‌ای نه چندان دور، انتظار می‌رود تمامی منابع کتابخانه‌ای به شکل دیجیتال تبدیل شوند و بدین ترتیب، دسترسی به آنان برای عموم مردم به‌صورت ساده‌تر و فراگیرتر امکان‌پذیر شود.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی افزود: این تغییرات نه تنها ساختار دسترسی به منابع را متحول خواهد کرد، بلکه نقش بنیادی کتابخانه‌ها، جایگاه کتاب‌ها و حتی نحوه تعامل پژوهشگران با منابع را نیز دستخوش تغییرات اساسی خواهد کرد.
وی یادآور شد: بسیاری از دوستداران کتاب احتمالاً به یاد دارند که در گذشته، مجموعه‌ای با عنوان "انیوسی نشنال کاتالوگ" در ساختمان نیاوران کتابخانه ملی وجود داشت که این مجموعه شامل حدود ۷۰۰ جلد بود و فضایی یک طبقه را به خود اختصاص می‌داد.
امیرخانی گفت: هدف اصلی این مجموعه، ارائه اطلاعاتی درباره کتاب‌هایی بود که در کتابخانه کنگره آمریکا فهرست شده‌اند که در زمان خود، مراجعه به این منبع یکی از فعالیت‌های رایج پژوهشگران محسوب می‌شد، اما امروزه چنین منابع و روش‌هایی کاملاً منسوخ شده‌اند و حتی نمونه‌های مشابه و پیشرفته‌تر در کشورهای پیشرو مانند آمریکا و بریتانیا نیز دیگر بخشی از گذشته محسوب می‌شوند و جای خود را به فناوری‌های نوین داده‌اند.
جامعه علمی کنونی دچار تحولات کلان شده است
رئیس کتابخانه ملی همچنین بر ظهور پارادایم‌های جدید در حوزه کتاب‌ها، کتابخانه‌ها و منابع اطلاعاتی تأکید کرد و تصریح کرد: جامعه علمی کنونی در میانه این تحولات کلان قرار گرفته است.
وی در ادامه بر ضرورت برنامه‌ریزی‌های نوآورانه برای انطباق با وضعیت جدید را امری حیاتی دانست و از سخنان دکتر فتاحی یاد کرد و بر لزوم بازاندیشی عمیق‌تر در این حوزه جهت هماهنگی با شرایط متغیر و آینده‌نگری تأکید ویژه‌ای داشت.
امیرخانی عنوان کرد: نیچه دوران پسااسکندریه را مورد نقد قرار داده بود، جایی که متفکران زمان تلاش می‌کردند فرهنگ غنی یونانی و هلنی را از خلال منابع آرشیوی مورد بررسی مجدد قرار دهند و وی معتقد بود که این تمرکز بیش از حد بر روی منابع مکتوب، خلاقیت و نوآوری فکری را تحت تأثیر قرار می‌دهد و این موضوع را حتی در زمینه نظام آموزشی آلمان قرن نوزدهم گسترش داد و ادعا کرد که آن دوران بیشتر به تربیت استادان آکادمیک مبتنی بر روش‌های علمی می‌پرداخت تا پرورش تفکر خلاق.
رئیس کتابخانه ملی کشور به اصطلاح خاصی که نیچه برای نقد این وضعیت استفاده کرده بود اشاره کرد و گفت: نیچه حالتی را توصیف کرده است که شاید برای کتابداران امروزی ناخوشایند باشد و بر اساس تحلیل نیچه، برخی افراد، غرق در متون کهنه، نه تنها خلاقیت ذهنی خود را کم‌رنگ می‌کردند، بلکه حتی سلامت خود، مانند بینایی‌شان، نیز تحت تأثیر قرار می‌گرفت.
امیرخانی با ذکر این نکته افزود: هرچند این نقدها به بیش از یک قرن پیش بازمی‌گردد، اما هنوز هم شایسته است که جامعه امروز درباره چنین چالش‌ها و دغدغه‌هایی تأمل کرده و از آن‌ها درس بگیرد.
وی ادامه داد: در طول تاریخ، کتابخانه‌ها همواره جایگاه ویژه‌ای در جامعه داشته‌اند و این موقعیت را حفظ کرده‌اند، اما با توجه به موج گسترده تحولات فناورانه، آینده نقش‌آفرینی آن‌ها به میزان زیادی به خلاقیت مدیران و توانایی مراکز اطلاع‌رسانی بستگی دارد.
کتابخانه‌ها باید چشم‌اندازهای نو و ابتکاری برای خود تعریف کنند
رئیس کتابخانه ملی کشور اذعان کرد: کتابخانه‌ها باید چشم‌اندازهای نو و ابتکاری برای خود تعریف کنند و نمونه‌ای از این نوآوری را می‌توان در فعالیت‌های دوستان ما در مکتا مشاهده کرد.
امیرخانی یادآور شد: فراهم کردن محیطی برای تجمع اهل علم، فرهنگ و نخبگان و ایجاد فضایی برای اشتراک‌گذاری تجربه‌ها از طریق نشست‌های فرهنگی، سخنرانی‌ها و برنامه‌های مشابه می‌تواند نقشی مؤثر در تقویت جایگاه کتابخانه‌ها ایفا کند.
وی اظهار کرد: اهمیت کتابخانه‌ها روزبه‌روز افزایش خواهد یافت؛ چه در سطح ملی برای ترویج گفت‌وگوهای فرهنگی و چه در بعد منطقه‌ای و بین‌المللی در قالب دیپلماسی فرهنگی و این حوزه که اکنون نقشی حیاتی دارد، از ابزارهای گوناگونی همچون فعالیت‌های ایفلا و نشست‌ها و همایش‌های سالانه بهره‌مند بوده و می‌تواند پیوند کتابخانه‌ها با عرصه بین‌المللی را مستحکم‌تر سازد.
رئیس کتابخانه ملی کشور خاطرنشان کرد: نباید از این نکته غافل شد که اگر کتابخانه‌ها فراتر از نقش سنتی خود پیش نروند و به نیازهای عصر حاضر پاسخ ندهند، ممکن است در آینده با چالش‌های بزرگی مواجه شوند.
۳۱۳/۱۷
نظر شما