به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از مشهد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی به عنوان یکی از مراکز علمی برجسته کشور، طی سالیان گذشته در تربیت نیروهای علمی و پژوهشی نقش چشمگیری داشته و کارنامهای درخشان در مدیریت علمی متکی بر آموزههای دینی از خود برجای گذاشته است. این دانشگاه همواره در ارتقای سطح آموزش و پژوهش، راهبردهای نوینی را معرفی کرده که آن را به یکی از پیشتازان عرصه تعلیم و تربیت اسلامی تبدیل کرده است.
در همین راستا، حجتالاسلام فرزانه، معاون آموزشی دانشگاه علوم اسلامی رضوی در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه در مشهد، ضمن تشریح رویکردها و برنامههای خود، به تبیین نیازهای ضروری برای ایجاد تغییرات بنیادین در نظام آموزشی این دانشگاه پرداخت.
آنچه در ادامه میخوانید، بخشی از این گفتوگو است:
ـ لطفا مختصری از رزومه تحصیلی خود را برای مخاطبان ما بیان کنید.
من حسین فرزانه، متولد شهر مشهد در سال ۱۳۶۰ هستم. تحصیلات خود را تا مقطع دیپلم در رشته ریاضی-فیزیک در دبیرستان امام رضا (ع) ادامه دادم. در سال ۱۳۷۹ در رشته مهندسی کامپیوتر پذیرفته شده و وارد دانشگاه فردوسی مشهد شدم. همزمان با تحصیلات دانشگاهی، تحصیل دروس حوزوی را نیز آغاز کردم.
در سال ۱۳۸۴ مدرک کارشناسی خود را از دانشگاه فردوسی اخذ کردم و سپس به صورت تماموقت به تحصیل در حوزه علمیه خراسان پرداختم. در این مسیر مدارک سطح یک تا چهار حوزه علمیه خراسان را دریافت نمودم، دوره کوتاهی نیز به قم مهاجرت کردم و در آنجا به تحصیل پرداختم. در اوایل دهه ۹۰ وارد دانشگاه علوم اسلامی رضوی شدم و مدرک دکتری فقه جزا را از این مرکز علمی فاخر کسب و پس از آن به عضویت هیأت علمی گروه فقه درآمدم و در سالهای اخیر نیز مدیریت گروه فقه را برعهده داشتهام.
ـ سرفصلهای اصلی برنامههای شما برای تحول در معاونت آموزشی دانشگاه رضوی چیست؟
به نظر من اصل مطالبه تحول که از سوی تولیت معزز آستان قدس رضوی و مدیران سازمان علمی و فرهنگی مطرح شده، مطالبهای کاملاً منطقی و حتی ضروری است. معتقدم حتی اگر چنین درخواستی از سوی مسئولان آستان قدس نیز مطرح نمیشد، باز هم نوسازی و بازنگری در برنامههای آموزشی دانشگاه، به واسطه تغییرات شگرف در شیوهها و مدلهای آموزشی و نظام مدیریت علم، و نیز نیازها و اولویتهای جامعه ایرانی ضرورتی ناگزیر بود.
اساساً تحول نشانه زنده بودن و شادابی یک مرکز علمی است و رکود و ایستایی از نشانههای اضمحلال و رخوت سیستم آموزشی تلقی میگردد. رهبر معظم انقلاب در یک سخنرانی به صراحت فرمودند: «حوزههای علمیه اگر از تحول بگریزند، اگر نمیرند، منزوی خواهند شد.» این فرمایش ایشان به این معناست که فرار از تحول مساوی با انزوا و اضمحلال است، بنابراین بعید میدانم کسی با اصل ضرورت تحول مخالفتی داشته باشد.
آنچه مهم است شفاف شدن مصادیق تحول و پیادهسازی عینی و علمی آن در برنامههای دانشگاه است. به نظر من دانشگاه رضوی میتواند ضمن حفظ اصالت حوزوی خود، تحولاتی را در سیستم آموزش و پذیرش خود ایجاد نماید.
ـ میتوانید توضیح بیشتری در مورد برنامههای خود برای ایجاد چنین تحولی ارائه دهید؟
واقعیت این است که دانشگاه علوم اسلامی رضوی در طول ۴۰ سال گذشته خدمات کمنظیر بلکه بینظیری را به مراکز علمی کشور اعم از حوزههای علمیه و دانشگاهها و نیز نهادهای حکومتی و بلکه به جامعه ایران ارائه داده است. از این جهت، باور دارم که این مرکز علمی فاخر کاملاً موفق بوده و شاید یکی از کارآمدترین نهادهای علمی حوزوی کشور باشد. این واقعیتی است که بارها از سوی بزرگان و اساتید صاحبنظر ملی و بینالمللی در رشتههای گوناگون علمی بیان شده است.
با این حال برای حفظ و استمرار این موفقیتها، لازم است دانشگاه با ایجاد تغییراتی در نظامهای آموزش، گزینش و پژوهش خود وارد مرحله تازه و جدیدی از حیات خود شود تا بتواند همچون گذشته نهادی تاثیرگذار و کارآمد باشد. معتقدم دانشگاه علوم اسلامی رضوی در آستانه چهلسالگی به بلوغ و پختگی لازم رسیده است که بتواند پوستاندازی کند و به افقهای جدید وارد شود. البته این امر تنها با کمک و حمایت اعضای هیأت علمی ممکن خواهد بود؛ اعضایی که همگی صاحبنظر، واجد مهارت، متخصص و متعهد هستند.
در نظام آموزشی ما چالشهایی وجود دارد که برخی از آنها مختص به دانشگاه رضوی نیست بلکه از مشکلات نهاد علم در همه مراکز علمی کشور محسوب میشود. مسائل نظیر انبوهخوانی، حافظهمحوری، عدم انعطاف سیستم آموزشی، کمیتگرایی در سنجش، پژوهشهای جزیرهای و نظری، عدم مشارکت طلاب و دانشجویان در فرآیند تولید علم، افسردگی علمی برخی دانشجویان بهواسطه عدم درک رابطه معنادار میان آموختهها و نیازهای جامعه، عدم استفاده از مدلهای نوین آموزشی و شیوههای گزینش دانشجو، عدم ارائه آموزشهای الکترونیک و ... از جمله این مشکلات هستند.
ـ راهکار شما برای حل این معضلات چیست؟
همانطور که عرض شد، این معضلات مختص به دانشگاه رضوی نیست و مشابه این اشکالات در حوزههای علمیه و سایر دانشگاههای کشور نیز دیده میشود. حل این چالشها نیازمند برنامهریزیهای دقیق و تدریجی است. در حال حاضر، معاونت آموزشی در تلاش است تا مدلی طراحی کند که هدف اصلی آن کارآمدسازی آموختههای علمی باشد.
به بیان دیگر، ما در جستوجوی این هستیم که به دانشجو قدرت کیفیتبخشی به اطلاعات و توانایی استفاده عملی از آموختهها برای حل مسائل موجود در جامعه را اعطا کنیم. همچنین دانشپژوهان را در فرآیند تولید علم درگیر کنیم. فکر میکنم علم نافعی که از آن در روایات یاد شده نیز چیزی جز این نیست؛ یعنی علمی که مقرون به عمل باشد و بتواند کیفیت زندگی مادی و معنوی انسانها را بهبود بخشد.
با توجه به وابستگی دانشگاه به آستان قدس رضوی، اولویت اول ما توجه به نیازهای آستان قدس رضوی است. سپس در مرحله بعد مسائل شهر مشهد و در نهایت مسائل ملی و بینالمللی در دستور کار قرار میگیرد. هدف از این برنامهها دستیابی به مدلها و نظاموارههایی است که کیفیت زندگی بشر را در ابعاد مادی و معنوی ارتقا دهد. بدون دستیابی به چنین نظامهایی نمیتوان در مسیر ایجاد تمدن نوین اسلامی نقشآفرین بود.
باید دادههایی به طلاب و دانشجویان تعلیم دهیم که در حل معضلات و مسائل واقعی جامعه دخالت دارند. خلاصه اینکه باید بیش از گذشته نیازمحور باشیم؛ هم در حوزه آموزش، هم پژوهش و هم در گزینش طلاب.
ـ در پایان اگر نکته خاصی مدنظر دارید، بفرمایید.
در ابتدا لازم است از تولیت آستان قدس رضوی، حجتالاسلام والمسلمین مروی که همواره از دانشگاه علوم اسلامی رضوی حمایت و پشتیبانی کردهاند و بر توسعه این مرکز علمی فاخر تأکید داشتهاند، کمال تشکر و قدردانی داشته باشم.
همچنین از ریاست سازمان علمی و فرهنگی، دکتر طالبی، و بهویژه از ریاست دانشگاه علوم اسلامی رضوی، حجتالاسلام والمسلمین جهانگیری، بابت حمایتها و هدایتهایی که در گروه فقه و معاونت آموزش ارائه کردهاند، تشکر میکنم.
در نهایت، خلاف ادب و انصاف است که از زحمات معاون سابق آموزش، حجتالاسلام والمسلمین امامی، یادی نکنم. ایشان در مدت زمان نسبتاً طولانی مسئولیتشان، خدمات بیشمار و بینظیری را در جهت حفظ و ارتقای دانشگاه داشتهاند و هر زمان دانشگاه به کمک ایشان نیاز داشته، بیهیچ توقعی و با کمال تواضع به یاری مجموعه شتافتند. خداوند ایشان را حفظ کند.
نظر شما