حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید حسین اسحاقی، قائم‌مقام معاونت پژوهش حوزه‌های علمیه در امور استان‌ها در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری حوزه در مشهد، با تشریح جامع وضعیت پژوهش در مدارس و استان‌ها، از تحولات زیرساختی، برنامه‌های مهارتی، محورهای نوآورانه در حوزه پژوهش و اهداف اجلاسیه دوازدهم سخن گفت.
پژوهش در مدارس استان‌ها؛ از تقویت زیرساخت تا تربیت پژوهشگر تخصصی
قائم‌مقام معاونت پژوهش حوزه‌های علمیه کشور با اشاره به اینکه هدایت و راهبری پژوهش در استان‌ها بر عهده این معاونت است، تأکید کرد: برای اینکه پژوهش در حوزه‌های علمیه استان‌ها رشد کند، نخستین گام، احیای زیرساخت‌های پژوهشی است؛ در سال‌های اخیر، تمرکز ما بر تقویت کتابخانه‌ها در مدارس و استان‌ها بوده و اکنون به‌طور مستمر تازه‌های نشر در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد.
وی در ادامه افزود: در حوزه منابع انسانی، اساتید و طلاب نیازمند ارتقای مهارت‌های پژوهشی هستند. همان‌طور که اگر کسی خود بهره‌ای از پژوهش نداشته باشد، نمی‌تواند پژوهشگر تربیت کند. بنابراین، ما دو سطح از پژوهشگر داریم؛ نخست، پژوهشگر عمومی که در سطوح ابتدایی با رموز و مهارت‌های پایه‌ای آشنا می‌شود، دوم، پژوهشگر تخصصی که بتواند پاسخگوی نیازهای علمی و دینی روز باشد.
از آموزش برای آموزش و پژوهش؛ اصلاح ریشه‌ای در نگاه به تعلیم
حجت‌الاسلام‌والمسلمین اسحاقی با اشاره به چالش‌های نظام آموزشی سنتی در حوزه، اظهار داشت: اگر آموزش برای آموزش باشد، دچار دور باطل می‌شویم. آموزش باید به‌گونه‌ای باشد که به پرورش پژوهشگر منجر شود؛ پژوهشگر کسی است که محتوای جدید تولید می‌کند و آموزش را زنده نگه می‌دارد. باید میان آموزش و پژوهش پیوند عمیق برقرار شود.
نهادینه‌سازی فرهنگ پژوهش و ارتقای مهارت‌های فناورانه
وی با تأکید بر ضرورت فرهنگ‌سازی پژوهش در مدارس علمیه خاطرنشان کرد:هدف ما نهادینه کردن فرهنگ پژوهش در رواق مدارس است. امروز بحث فناوری پژوهش، ازجمله بهره‌گیری از هوش مصنوعی، بسیار مهم شده است. ما باید طلاب و اساتید را با این ابزارهای نوین آشنا کنیم.
قائم‌مقام معاونت پژوهش حوزه‌های علمیه در امور استان‌ها افزود:در حوزه مدیریت پژوهش، نشست‌های منظمی با مدیران مدارس و استان‌ها برگزار می‌کنیم تا نگاه پژوهشی آنان تقویت شود. مادامی‌که مدیر مدرسه نسبت به پژوهش بی‌تفاوت باشد یا مهارت لازم را نداشته باشد، امکان نهادینه کردن پژوهش در آن مدرسه ممکن نیست.
تألیف منابع استاندارد؛ گامی برای وحدت رویه در آموزش پژوهش
حجت‌الاسلام‌والمسلمین اسحاقی از تدوین کتابی تحت عنوان «مهارت‌های پژوهشی» خبر داد و گفت:یکی از موانع تربیت پژوهشگر درگذشته، نبود منابع آموزشی واحد و مدون بود. درگذشته، کار پژوهش به‌شدت سلیقه‌ای انجام می‌شد. اکنون، با تألیف منابع آموزشی استاندارد، این خلأ در حال برطرف‌شدن است.
اجلاسیه دوازدهم؛ بستری برای هم‌اندیشی و تحول کیفی در پژوهش
در بخش دیگر این گفت‌وگو، به برگزاری دوازدهمین اجلاسیه پژوهشی حوزه‌های علمیه اشاره کرد و گفت:این اجلاسیه با محوریت ایجاد ارتباط وثیق بین ستاد و صف در اجرای آیین‌نامه‌ها در حال برگزاری است . ما در اینجا تبادل‌نظر می‌کنیم تا آیین‌نامه‌ها و برنامه‌ها با خرد جمعی تنظیم شوند.
وی افزود:این اجلاسیه بستری برای آموزش غیرمستقیم معاونان پژوهش نیز هست. بسیاری از آنان تازه‌وارد هستند. طی دو سال گذشته، معاونان پژوهش آموزش‌دیده‌اند و اکنون دارای حکم رسمی تدریس پژوهش هستند که این خود یک ارتقای کیفی است.
از تجربه محوری تا نظام‌مندسازی ارزیابی پژوهش در مدارس
حجت‌الاسلام‌والمسلمین اسحاقی با اشاره به تدوین نظام جامع پژوهش در حوزه‌های علمیه، گفت:در این نظام، از سطح یک تا سطح ۱۰، و حتی پژوهشگران آزاد، مشمول ارزیابی‌شده‌اند؛ ما برای نخستین بار در سطح جهانی توانسته‌ایم کیفیت پژوهش را به کمیت تبدیل کنیم. با طراحی شاخص‌ها و ارزش‌گذاری علمی، اکنون می‌توانیم تمام مدارس کشور را به‌صورت عادلانه باهم مقایسه کنیم.
وی افزود:برای نمونه، استان هرمزگان که از نظر امکانات در سطح متوسط است، رتبه دوم یا سوم پژوهش را دارد؛ درحالی‌که برخی استان‌های متمکن، رتبه بیست‌وهفت رادارند. این نشان می‌دهد که شاخص‌ها علمی تنظیم‌شده‌اند.
سامانه سراج؛ الگوی نوین برای سنجش پژوهش در مدارس
قائم‌مقام معاونت پژوهش حوزه‌های علمیه در امور استان‌ها در پایان با اشاره به سامانه «سراج» گفت: این سامانه، ابزار دقیقی برای ارزیابی و رتبه‌بندی مدارس ازنظر فعالیت‌های پژوهشی است. اطلاعات آن شفاف، دقیق و بدون حاشیه است و هیچ اعتراضی هم به رتبه‌بندی‌ها وجود ندارد، چراکه بر مبنای داده‌های عینی شکل‌گرفته‌اند.
نظر شما