به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه در مشهد، مراسم عزاداری ششمین پیشوای شیعیان، حضرت امام جعفر صادق(علیه‌السلام)، صبح امروز با حضور گسترده علما، اساتید، فضلا، طلاب حوزه‌های علمیه و اقشار مختلف مردم در محل مدرسه علمیه آیت‌الله خویی(ره) برگزار شد.

در این مراسم حجت‌الاسلام والمسلمین باقری‌کیا، استاد دروس خارج حوزه علمیه خراسان، به تبیین جایگاه امامت و ابعاد شخصیتی امام صادق(علیه‌السلام) پرداخت و بر نقش بی‌بدیل دین و امامت در انسان‌سازی و حفظ ارزش‌های الهی تأکید کرد.

وی در آغاز سخنان خود با اشاره به قداست دین و جایگاه آن در عالم هستی، اظهار داشت: پس از خداوند متعال، مقدس‌ترین حقیقت در عالم هستی، دین خداست. گواه این حقیقت آن است که ۱۲۴ هزار پیامبر معصوم، با تحمل صدمات، زحمات، لطمات، رنج‌ها، شکنجه‌ها، تحقیرها و استیضاح‌ها، جان خود را در راه پاسداشت دین فدا کردند. علاوه بر این، خاندان عصمت و طهارت(علیهم‌السلام)، در رأس آن‌ها امام حسین(علیه‌السلام)، برای حفظ این دین عظیم قربانی شدند. این‌ها همه سندهایی بر عظمت دین خدا هستند.

اهمیت شناخت صحیح از دین و مراتب حفظ و ابلاغ آن

حجت‌الاسلام والمسلمین باقری‌کیا در ادامه گفت: شناخت صحیح از دین، وظیفه‌ اصلی و ابتدایی هر انسان مؤمن است. دین باید همان‌طور که به پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) نازل شده است، با تمامی جامعیت و اصالت آن شناخته شود.

وی با بیان اینکه خداوند، به‌عنوان شارع مقدس، در آیه ۱۳ سوره شوری می‌فرماید: «شرَعَ لَکُم مِّنَ الدِّینِ مَا وَصَّی بِهِ نُوحًا وَالَّذِی أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ وَمَا وَصَّیْنَا بِهِ إِبْرَاهِیمَ وَمُوسَی وَعِیسَی» گفت: مقام ربوبیت وظیفه‌ حفظ دین را نیز برعهده دارد که آیه مشهور «إنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَإنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ» در سوره حجر، به روشنی به این موضوع اشاره دارد و خداوند می‌فرماید: ذکر(قرآن) را خودمان نازل کردیم و خود ما نیز حافظ آن خواهیم بود، لذا در مسیر دین، مقام ربوبیت خداوند به‌عنوان شریعت‌گذار و حافظ دین، نقشی کلیدی دارد.

این استاد دروس خارج حوزه علمیه خراسان در ادامه، به جایگاه رسالت و امامت در حفظ و ابلاغ دین اشاره کرد و افزود: بعد از مقام ربوبیت، مقام رسالت در دین قرار دارد. این مقام دو وظیفه‌ عمده دارد: نخست، ابلاغ دین الهی که قرآن در این‌باره می‌فرماید: «ما عَلَی الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلَاغُ الْمُبِینُ» و دوم، اجرای دین و تشکیل حکومت اسلامی که نمونه آن، تأسیس حکومت دینی توسط پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) پس از هجرت به مدینه بود.

وی ادامه داد: پس از مقام رسالت، جایگاه امامت آن است که در دو وجه اصلی تبیین دین و اجرای آن، عمل کند، امام، با علم لدنی خود، دین خدا را که شریعت آن توسط خداوند تعیین شده و ابلاغ آن به پیامبر سپرده شده است، تفسیر و تشریح می‌کند.

ویژگی‌های مقام امامت و نقش امام صادق(علیه‌السلام)

این استاد دروس خارج حوزه علمیه خراسان، به جایگاه امامان معصوم و نقش بی‌همتای امام صادق(علیه‌السلام) در تاریخ اسلام اشاره کرد و با بیان اینکه امامت، جایگاهی ویژه در دین دارد، گفت: مقام امامت، دو وظیفه‌ اصلی را بر عهده دارد. نخست، تبیین وحی الهی و معارف دینی که از جانب خداوند به پیامبر رسیده است. همان‌طور که در آیه ۳۲ سوره فاطر آمده است: «ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتَابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنَا مِنْ عِبَادِنَا» خداوند علم قرآن را به بندگان برگزیده‌اش به ارث داد و مصداق این افراد، امامان معصوم هستند که به اراده الهی، علم قرآن را در اختیار داشته و به تبیین آن می‌پردازند. این علم، برخلاف پیشرفت‌های علمی بشر، هرگز کهنه نمی‌شود و همیشه بالاتر از مرتبه‌ فهم و علم بشری قرار دارد.

وی افزود: امام صادق(علیه‌السلام) نیز در دوران امامت خود، به‌خصوص از نگاه تاریخی، از شرایط ویژه‌ای برخوردار بودند. پس از رحلت پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله)، دوران امامت دوازده امام معصوم طی ۲۵۰ سال، با سه مقطع تاریخی همراه بود: اول، دوره‌ خلفای سه‌گانه(که از زمان امیرالمؤمنین علی(علیه‌السلام) تا دوران امام حسن مجتبی(علیه‌السلام) ادامه یافت)، دوم، دوران ۹۱ ساله‌ سیطره‌ بنی‌امیه که از زمان امام حسن(علیه‌السلام) تا نیمه‌ اول امامت امام صادق(علیه‌السلام) امتداد داشت و سوم، دوران خلافت عباسیان که از نیمه دوم امامت امام صادق(علیه‌السلام) آغاز شد و تا ۵۲۴ سال بعد از غیبت ادامه داشت.

دوران طلایی امام صادق(علیه‌السلام)

حجت‌الاسلام والمسلمین باقری‌کیا، با اشاره به فرصت بی‌نظیری که در دوران امامت امام صادق(علیه‌السلام) ایجاد شد، اظهار داشت: تنها امامی که دوران امامت ایشان با دو حکومت بزرگ(بنی‌امیه و بنی‌عباس) هم‌زمان بود، حضرت امام صادق(علیه‌السلام) بودند. طول دوران امامت ایشان که نزدیک به ۳۵ سال بود، این فرصت طلایی را فراهم کرد تا حضرت، به حداکثر بهره‌برداری در نشر معارف دینی بپردازند، به همین دلیل است که چهار هزار شاگرد در محضر ایشان، در موضوعات مختلف دین و علوم روز، به کسب علم مشغول بودند. از میان این شاگردان، ۴۰۰ نفری که آثار مستقیمی از احادیث امام صادق(علیه‌السلام) نگاشته‌اند، به اصول شهرت پیدا کردند. این آثار که تحت عنوان اصول اربع‌مأة شناخته می‌شوند، گنجینه‌ای گران‌بها در علم رجال و حدیث شیعه به شمار می‌روند.

نگاه امام صادق (علیه‌السلام) به دین، علم و قرآن

وی با تأکید بر عظمت امام صادق(علیه‌السلام) در حوزه‌های علمی و دینی، افزود: آنچه که امام صادق(علیه‌السلام) در دوران خود انجام دادند، همان ادامه‌ خط رسالت و امامت بود؛ جایگاهی منحصربه‌فرد که هم شامل تبیین علم و معارف قرآنی می‌شود و هم شامل تلاش برای تقویت بنیان‌های دینی و علمی شیعه. این نقش بی‌بدیل، موجب شد تا معارف و حقیقت دین اسلام، با محوریت قرآن، به شکلی صحیح حفظ شده و به نسل‌های بعد منتقل شود.

تبیین نقش امام صادق(علیه‌السلام) در دوران معاصر

حجت‌الاسلام والمسلمین باقری‌کیا با استناد به دیدگاه‌های مرحوم علامه طباطبایی، صاحب تفسیر المیزان، به تبیین جایگاه بی‌بدیل امام صادق(علیه‌السلام) در تاریخ اسلام پرداخت و اظهار داشت: علامه طباطبایی(ره) بر این باور بودند که اگر تمامی روایات پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله)، کلام امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) در نهج‌البلاغه، و آموزه‌های امام حسن مجتبی(علیه‌السلام)، امام حسین(علیه‌السلام)، امام سجاد(علیه‌السلام)، امام موسی کاظم(علیه‌السلام)، امام رضا(علیه‌السلام)، امام جواد(علیه‌السلام)، و سایر ائمه معصومین(علیهم‌السلام) را گردآوری کنیم، باز هم نمی‌تواند با گستره و عمق علمی که در دوران امام صادق(ع) ظهور یافت، برابری کند. این امر ناشی از فرصت بی‌نظیری بود که در آن دوران برای تبیین و گسترش مبانی فکری و اعتقادی شیعه فراهم شد.

رازِ برتری دوران امام صادق(علیه‌السلام)؛ فرصتی بی‌نظیر در تاریخ تشیع

وی با اشاره به «لقب عالم آل محمد» که به امام رضا(علیه‌السلام) اختصاص یافته، به نکته‌ای ظریف و درخور توجه اشاره کرد و گفت: با وجود این‌که در روایات متعددی تأکید شده که علم ائمه(علیهم‌السلام) یکسان و هم‌تراز با علم پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) است، این سوال مطرح می‌شود که چرا لقب «عالم آل محمد (صلی‌الله‌علیه‌وآله)» به امام رضا(علیه‌السلام) داده شده است، در حالی که امام صادق(علیه‌السلام) شایسته‌ترین فرد برای دریافت این لقب بود.

وی ادامه داد: امام صادق(علیه‌السلام) خود به فرزندشان، امام موسی کاظم(علیه‌السلام)، فرمودند: «در صلب تو، عالم آل محمد(صلی‌الله‌علیه‌وآله) قرار دارد.» در اینجا، حکمت الهی نهفته است. اگرچه ظهور و تبلور علم امامت در دوران امام صادق(علیه‌السلام) به وقوع پیوست، اما صدور و انتشار این علم به جهان، توسط امام رضا(علیه‌السلام) صورت گرفت. مناظرات امام رضا(علیه‌السلام) با علمای ادیان و مذاهب مختلف در دوران مأمون، نقش بسزایی در معرفی و گسترش معارف شیعه در سطح جهانی ایفا کرد.

امام صادق(علیه‌السلام)؛ فراتر از مرزهای علم، حضوری فعال در اجتماع و سیاست

استاد دروس خارج حوزه علمیه خراسان با تاکید بر اهمیت فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی امام صادق(علیه‌السلام) در کنار فعالیت‌های علمی، افزود: با وجود گستردگی فعالیت‌های علمی و فرهنگی امام صادق(علیه‌السلام)، ایشان هرگز از مسائل سیاسی و اجتماعی جامعه خود غافل نبودند، امام(علیه‌السلام) با اشراف کامل بر اوضاع سیاسی و اجتماعی دوران خود، نقش مهمی در هدایت جامعه ایفا می‌کردند. دوران امامت ایشان مصادف با حکومت منصور دوانیقی بود که امام(علیه‌السلام) در طول دوازده سال حکومت این خلیفه عباسی، با تدبیر و هوشیاری خاصی به فعالیت‌های خود ادامه دادند. منصور دوانیقی که به قساوت و خون‌ریزی شهرت داشت، بارها به تأثیرگذاری و نفوذ امام صادق(علیه‌السلام) در جامعه اعتراف کرده بود. او در این زمینه جملاتی مشهوری دارد، از جمله: «زمین با وجود جعفر بن محمد بر من تنگ شده است» و «جعفر بن محمد خار در چشم و استخوانی در گلوی من است» این عبارات نشان‌دهنده عمق نفوذ و تأثیرگذاری امام صادق(علیه‌السلام) در جامعه آن روز بود.

پیوند دیروز و امروز؛ شباهت دشمنی منصور با امام صادق(علیه‌السلام) و استکبار با انقلاب اسلامی

حجت‌الاسلام والمسلمین باقری‌کیا در ادامه سخنان خود، شرایط کنونی جهان و دشمنی استکبار جهانی با جمهوری اسلامی ایران را با شرایط دوران امام صادق(علیه‌السلام) مقایسه کرد و گفت: امروز نیز شاهد هستیم که استکبار جهانی، به رهبری آمریکا، بیش از چهار دهه است که با جمهوری اسلامی ایران و رهبر معظم انقلاب اسلامی به ستیز برخاسته است. این دشمنی ریشه در همان ترسی دارد که منصور دوانیقی از امام صادق(علیه‌السلام) داشت. استکبار جهانی نیز به خوبی می‌داند که جمهوری اسلامی ایران و رهبر آن، مانع تحقق اهداف سلطه‌طلبانه آن‌ها در منطقه و جهان هستند.

توطئه‌های داخلی و خارجی؛ تقابل با تفکرات انحرافی و جنایات صهیونیستی در سایه آموزه‌های امام صادق(علیه‌السلام)

وی با اشاره به جنایات رژیم صهیونیستی در فلسطین، این اقدامات را ناشی از احساس ضعف و استیصال این رژیم در برابر جبهه مقاومت دانست و افزود: اگر امروز شاهد هستیم که رژیم صهیونیستی با وحشیانه‌ترین شکل ممکن به کشتار مردم بی‌گناه فلسطین دست می‌زند، این امر ناشی از این واقعیت است که این رژیم، جبهه مقاومت فلسطین، حزب‌الله لبنان و انصارالله یمن را به عنوان یک تهدید جدی برای خود می‌بیند و احساس می‌کند که در برابر آن‌ها ناتوان است.

حجت‌الاسلام والمسلمین باقری‌کیا با انتقاد از برخی تفکرات انحرافی در داخل کشور، گفت: متأسفانه، در داخل کشور نیز عده‌ای با استناد به روایات نادرست و تحریف‌شده، سعی در تضعیف جایگاه نظام جمهوری اسلامی و زیر سوال بردن مشروعیت آن دارند. این افراد نظام جمهوری اسلامی را فاقد مشروعیت می‌دانند. در حالی که امام صادق(علیه‌السلام) در احادیثی، با تبیین شرایط و ویژگی‌های یک قیام مشروع، راه را برای تشخیص سره از ناسره هموار کرده‌اند.

وی با تأکید بر ضرورت شناخت صحیح از سیره و آموزه‌های امام صادق(علیه‌السلام)، گفت: شناخت دقیق و همه‌جانبه از زندگی و اندیشه‌های امام صادق(علیه‌السلام) می‌تواند راهگشای ما در مواجهه با چالش‌های امروز باشد. ما باید با الگو قرار دادن سیره امام صادق(علیه‌السلام)، در جهت تقویت وحدت و انسجام جامعه اسلامی و مقابله با توطئه‌های دشمنان گام برداریم.

استاد درس خارج حوزه علمیه خراسان در پایان به بررسی مقام مرجعیت و نقش بی‌بدیل حضرت امام خمینی(ره) در آغاز انقلاب اسلامی پرداخت و بر صداقت و درستی کلام امام تأکید کرد و گفت: این ویژگی‌های امام‌ حتی در عرصه بین‌المللی نیز شناخته شده است.

گفتنی است؛ علما، اساتید، روحانیون و طلاب بعد از پایان مراسم، به منظور تشرف به حرم مطهر رضوی و عرض تسلیت به محضر حضرت ثامن‌الحجج(علیه‌السلام) به جمع عزاداران صادقیون ملحق شدند.