ترویج فرهنگ مطالعه؛ الزامِ اجتماعی با ابزار رسانه‌ای

به گزارش خبرگزاری حوزه، در ایام برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران با محوریت موضوع ترویج فرهنگ کتاب و کتاب خوانی و تبیین بایسته ها و الزامات آن با تنی چند از اساتید حوزه و دانشگاه و کارشناسان فرهنگی گفتگویی انجام داده ایم که مشروح آن را در ادامه ملاحظه می فرمایید؛

نقش کتابخوانی در تقویت قوای ادراکی و شناختی

دکتر محمد حسنی، استاد دانشگاه و فعال رسانه‌ای با اشاره به اهمیت و ضرورت ترویج فرهنگ مطالعه در سطح جامعه ابراز داشت: کتابخوانی پیش از هر چیز دیگری، قوای ادراکی و شناختی ما را تقویت می کند و در این راستا بی شک رسانه های جمعی و فعالان رسانه ای به طور خاص وظیفه دارند که در راستای ترویج فرهنگ کتابخوانی بکوشند و از ابزارها و ظرفیت هایی که در اختیار دارند در این خصوص به نحو شایسته بهره ببرند.

وی همچنین افزود: پیامبر اکرم(ص) آیه‌ای از قرآن را برای یکی از اعراب خواندند و فرمودند جاهل آمد، فقیه رفت و یک نکته ظریف در اینجا وجود دارد و آن هم این که در جامعه‌ای که قوای ادراکی ما به‌واسطه تخاطبی که با رسانه‌ها داریم، در حال تغییر است، به این معنا که استفاده از فضای مجازی، فیلم، سریال و اینترنت به گونه ای شده که در حال حاضر کتابخوانی، ولو کتاب‌های خنثی و نه البته کتاب‌های ضاله و گمراه کننده، یک ضرورت به شمار می رود چرا که از منظر روانشناختی بحث مطالعه برای رشد مغزی و فکری انسان حائز اهمیت است.

همه افراد جامعه باید کتابخوان شوند

حسنی خاطرنشان کرد: فراتر از این مباحث به لحاظ مقوله اندیشه و تفکر، ما نیازمند رواج فرهنگ مطالعه در جامعه هستیم و این طور هم نیست که بگوییم صرفاً نخبگان و اساتید نیاز به کتاب خواندن دارند بلکه همه افراد جامعه به ویژه نسل جوان باید به سمت مطالعه کتاب ترغیب شوند چرا که یکی از شاخصه های مهم توسعه یافتگی فرهنگی ناظر به همین موضوع است.

اهتمام والدین و ضرورت رویکرد تربیتی

دکتر زهرا محسنی فرد، فعال فرهنگی و مدرس دانشگاه با تأکید بر این نکته که مطالعه کتاب به عنوان یک عادت مستمر یکی از نشانه های رشد فرهنگی اعضای یک جامعه محسوب می شود، اظهار داشت: کتاب می‌تواند ابزاری باشد برای تقویت فرزندان ما، از این حیث که آنان را به مرور به کنشگرانی فعال و دغدغه‌مند تبدیل می‌کند که پیش از هر اقدامی فکر کنند و بعد تصمیم به اجرا بگیرند.

وی با اشاره به این‌که اهتمام والدین به مطالعه زمینه ساز ترویج فرهنگ کتابخوانی در بین فرزندان می شود، افزود: تجربه نشان داده کودکان و نوجوانانی که اهل مطالعه هستند کمتر به سمت معضلات فرهنگی و آسیب های اجتماعی گرایش پیدا می کنند و این مساله زمینه سلامت فرد و خانواده را فراهم می کند. باید در این راستا قبل از هر چیز دیگری با نگاه و رویکرد تربیتی ورود پیدا کرد تا بعد بتوانیم شاهد ثمرات خوب این قضیه باشیم.

کتابخوانی را به عادت فرهنگی تبدیل کنیم

محسنی فرد همچنین گفت: آنچه حائز اهمیت است این که کاری کنیم که کتابخوانی در خانواده به یک عادت خوب فرهنگی تبدیل شود و البته این مساله خود مستلزم توجه به یکسری مهارت های مرتبط با سبک زندگی است که در این جا نیاز به نقش آفرینی مؤثر رسانه ها و شبکه های اجتماعی به شکل واضحی احساس می شود.

وی خاطرنشان کرد: ترویج کتابخوانی در جامعه مسأله ای نیست که بخواهیم آن را تحمیل کرده و مثلاً با بخشنامه به تحقق آن کمک کنیم بلکه نیازمند کار فرهنگی عمیق و ریشه دار و مستمر است.

لزوم دغدغه مندی مدیران فرهنگی

دکتر سیده فاطمه سیدمدلل کار، مدرس حوزه و دانشگاه با بیان این که مسئولان و مدیران فرهنگی جامعه باید بیش از پیش نسبت به اهمیت مقوله کتابخوانی اشراف و آگاهی داشته باشند و در برنامه ریزی ها و سیاست‌گذاری های خود این اهمیت را به شکل شایسته درک کنند، گفت: در سابقه فرهنگی و تاریخی و هویتی ما کتاب جایگاه مهمی از دیرباز داشته و این که الان تا حدی این جایگاه تنزل یافته، باید ریشه ها و دلایل و زمینه هایش را به درستی شناسایی کنیم تا بعد بتوانیم به دنبال راهکارهایی برای حل این مساله باشیم.

وی افزود: امروزه در مواجهه با فضای مجازی و شرایط خاص فرهنگی باید ببینیم که چگونه می توان به رشد و ارتقای فرهنگ کتابخوانی کمک کرد و در این زمینه البته نیاز به حکمرانی فرهنگی در فضای مجازی هم داریم که گاه از این نکته مهم و کلیدی غفلت می شود.

این فعال فرهنگی و رسانه ای همچنین با بیان این که رشد فرهنگ مطالعه به ارتقای مهارت های ارتباطی و گفتاری در بین افراد یک جامعه کمک شایان توجهی می کند، گفت: به تعبیر اساتید و کارشناسان، کتابخوانی راهی برای دستیابی به دانایی و توانایی است که باعث رشد و ارتقای فهم و درک انسان می شود و ضمناً در به اشتراک گذاشتن ایده ها و اندیشه ها سهم بسزایی ایفا می کند.

نگران از تشدید گرانی کتاب

وی با اشاره به این که گرانی کتاب در سال های اخیر به یکی از دل‌نگرانی های خانواده ها و علاقه مندان به حوزه کتاب و کتابخوانی تبدیل شده است، خاطرنشان کرد: با توجه به شرایط سخت معیشتی و اقتصادی در سال های اخیر انتظار می رود که مجموعه مسئولان و دستگاه های دولتی و حاکمیتی زمینه ای فراهم کنند تا حداقل فشار در این زمینه به جامعه کتاب خوان وارد شود و حال آن که در همین سه چهار سال اخیر بر اساس آمار، قیمت کتاب ها بیش از هشت برابر رشد داشته است و در این اوضاع و احوال باید یارانه ها و تسهیلات مناسبی به جامعه کتابخوان اختصاص داد.

گزارش: سید محمدمهدی موسوی