به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از تهران، حجت‌الاسلام والمسلمین ایمانی‌مقدم استاد حوزه و دانشگاه، با اشاره به جایگاه رفیع عید غدیر، این مناسبت را نقطه اتصال نبوت به امامت دانست و تأکید کرد: پیام غدیر، الگویی تمام‌عیار از حکومت دینی، عدالت‌طلبی، مسئولیت‌پذیری و مردمسالاری دینی است که جامعه امروز بیش از همیشه به بازخوانی آن نیاز دارد.
گفت‌وگوی خبرنگار حوزه با حجت‌الاسلام والمسلمین ایمانی‌مقدم، استاد حوزه و دانشگاه را در ادامه می‌خوانید:
لطفاً درباره اهمیت روز غدیر و جایگاه آن در میان اعیاد اسلامی توضیح بفرمایید.
هجدهم ماه ذی‌الحجه سالروز یکی از مهم‌ترین وقایع تاریخ بشری است؛ روزی که در آن ولایت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام در منطقه‌ای به نام غدیر خم به صورت رسمی اعلام شد. گرچه پیامبر اسلام پیش از این، چه در دوران مکه و چه در مدینه، بارها به جانشینی حضرت علی تصریح کرده بودند، اما در این روز با دعوت مردم به بیعت با آن حضرت، این امر به‌طور علنی و رسمی صورت گرفت.
آیا در اسلام عید غدیر جایگاه ویژه‌ای نسبت به سایر اعیاد دارد؟
بله. در اسلام اعیاد مختلفی وجود دارد؛ مانند عید سعید فطر در پایان ماه رمضان، عید قربان در پایان دهه ذی‌الحجه و عید جمعه به عنوان عید هفتگی. اما عید غدیر کامل‌ترین و شریف‌ترین عید اسلامی است. به تعبیر امام صادق علیه‌السلام، ارکان دین عبارت‌اند از نماز، روزه، زکات، حج و ولایت؛ و آن حضرت ولایت را مهم‌ترین این ارکان دانسته‌اند. در روایتی دیگر نیز آمده است که وقتی از امام پرسیدند کدام یک از این ارکان از اهمیت بیشتری برخوردار است، ایشان فرمودند: «الولایه افضل»، یعنی ولایت برترین است.
چه ویژگی‌هایی باعث شده که غدیر را کامل‌ترین عید اسلامی بدانند؟
اگرچه عید قربان، عید فطر و دیگر اعیاد جنبه‌های عبادی خاص خود را دارند، اما عید غدیر عید ولایت است و به دلیل اعلام جانشینی پیامبر، استمرار خط نبوت و تثبیت نظام ولایی، کامل‌ترین عید اسلامی محسوب می‌شود. این روز، روز تکمیل دین، اتمام نعمت، ناامیدی کفار از نابودی دستاوردهای پیامبر و رضایت الهی از اسلام است. تنها روزی است که پیامبر از همه می‌خواهد به او تبریک بگویند و با حضرت علی علیه‌السلام بیعت کنند.
واقعه غدیر چه جایگاهی در استمرار حکومت دینی دارد؟
واقعه غدیر در واقع پایان ماموریت چند هزار ساله پیامبران الهی بود که پس از آن، با رحلت پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله، خط رهبری الهی به امیرالمؤمنین علیه‌السلام واگذار شد. پیامبر با معرفی جانشین خود، الگویی از حکومت الهی را ارائه کرد که از نبوت و رسالت آغاز شده و با امامت و وصایت ادامه می‌یابد. این خط در دوران غیبت صغری توسط نواب اربعه، در غیبت کبری توسط فقهای واجد شرایط و ان‌شاءالله پس از آن با ظهور امام زمان و رجعت اهل‌بیت علیهم‌السلام ادامه خواهد یافت. پایه‌گذاری این مسیر در روز غدیر انجام شد.
پیام محوری غدیر را چگونه تعریف می‌کنید؟
پیام غدیر را می‌توان در سه محور اصلی خلاصه کرد: مسئولیت‌پذیری، عدالت‌خواهی و ولایت‌مداری. الگویی که پیامبر در غدیر معرفی کرد، بهترین بدیل برای نظام‌های سیاسی جهان معاصر است. حضرت علی علیه‌السلام در مبارزه با فساد اداری و تبعیض، قاطعانه عمل کردند و با باندبازی و امتیازخواهی طلحه و زبیر مخالفت نمودند، در عین حال مراقب بودند که جنگ داخلی به‌وجود نیاید.
عملکرد امام علی(ع) در مواجهه با انحرافات را چطور ارزیابی می‌کنید؟
در ماجرای خوارج نهروان، امیرالمؤمنین علیه‌السلام با تمام قوا در برابر انحراف فکری ایستادند. در موضوع حمله سپاه معاویه به مناطق مظلوم‌نشین، ایشان با شنیدن خبر ظلم به زنان بی‌گناه، جمله معروفی را فرمودند که اگر کسی از غصه دق کند، ملامت نمی‌شود. همچنین در یتیم‌نوازی و سرپرستی خانواده شهدا نیز حضرت علی علیه‌السلام الگویی کامل برای جامعه هستند.
آیا غدیر می‌تواند محور وحدت میان مسلمانان باشد؟
محبت اهل‌بیت و ولایت امیرالمؤمنین علیهم‌السلام وجه مشترک همه فرق اسلامی است؛ بنابراین عید غدیر می‌تواند منادی وحدت اسلامی باشد. علیرغم اختلافات فقهی و کلامی، ریشه عید غدیر در قرآن، سنت و عترت پیامبر است. به تعبیر امام شافعی، محبت آل‌البیت فرض الهی است و در قرآن بر آن تأکید شده است. او می‌گوید: "من لم یصل علیکم لا صلاة له"، یعنی کسی که بر اهل بیت در نماز صلوات نفرستد، نمازش کامل نیست.
برخی می‌گویند امام علی علیه‌السلام متعلق به همه مذاهب است. نظر شما چیست؟
به تعبیر امام خمینی(ره)، امیرالمؤمنین علی(ع) حقیقتی فرادینی و فرامذهبی است. فقها از فقه علی می‌گویند، عرفا از مولا علی، متکلمان از عقیده علی، و ادیبان از نهج‌البلاغه. حتی صوفیه و برخی فرق منحرف نیز از نام علی بهره می‌برند. علی علیه‌السلام متعلق به همه است.
نقش بیعت مردم در غدیر چه بود؟
با اینکه اعلام خلافت حضرت علی علیه‌السلام دستور خداوند بود – آنجا که فرمود: "یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیْکَ" – اما پیامبر(ص) مردم را سه روز در غدیر نگاه داشتند تا با امیرالمؤمنین(ع) بیعت کنند. حتی برای زنان تشت آبی قرار داده شد تا دست در آن زنند و بیعت نمایند. این نشان از مردمسالاری دینی در اسلام دارد.
چه الگوهایی برای جوانان در سیره امام علی وجود دارد؟
امیرالمؤمنین علیه‌السلام الگویی ممتاز برای جوانان است. از بعثت پیامبر در ۱۰ سالگی حضرت، دعوت علنی در ۱۳ سالگی، هجرت در ۲۳ سالگی و رحلت پیامبر در ۳۳ سالگی، هر لحظه از زندگی حضرت الگوساز است؛ به‌شرطی که آن را بشناسیم، بخوانیم و بفهمیم. امروز همه از عدالت سخن می‌گویند، اما امیرالمؤمنین می‌فرمایند: "العدل اوسع الاشیاء"، یعنی عدالت فراگیرترین ویژگی انسانی است.
اگر نکته‌ای باقی مانده، بفرمایید.
حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها، همسر امیرالمؤمنین(ع)، در دفاع از غدیر نقش کلیدی داشتند و زینب کبری سلام‌الله‌علیها، دست‌پرورده آن بانوی بزرگوار، الگوی زن غدیری و مبارز است. امروز تبلیغ غدیر وظیفه همگانی ماست. اگر در عاشورا فریاد می‌زنیم، به این دلیل است که در غدیر ساکت بودیم و حقمان را گرفتند. باید با تمام توان غدیر را تبلیغ کنیم تا در قیامت، زیر پرچم ولایت امیرالمؤمنین علیه‌السلام محشور شویم؛ همان روزی که «یَوْمَ نَدْعُوا کُلَّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ».
انتهای پیام/
۰۷:۲۷ - ۱۴۰۴/۰۳/۲۰
نظر شما