راه دستیابی به قدرت، عمل به واجبات و ترک محرمات است

به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت‌الاسلام والمسلمین سید رحیم توکل در مراسم عزاداری ماه محرم که در هیئت فاطمیه قم برگزار شد، به تبیین مسیر عبودیت به‌عنوان راهی برای رسیدن به کمال انسانی پرداخت و بر نقش موانع درونی در عدم تعالی انسان تأکید کرد.

انسان، فقیر و جاهلِ مطلق در آغاز خلقت

عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به روند تکامل انسان از جهل، عجز و فقر محض به مقام مظهریت صفات الهی، گفت: خداوند متعال انسان را آفرید و او را به عبادت فرا خواند تا از طریق عبودیت، نردبانی برای صعود و تکامل در اختیارش قرار دهد. آن‌کس که در آغاز جاهل مطلق بود، می‌تواند مظهر علم الهی شود. کسی که عاجز مطلق بود، به قدرت الهی دست یابد، و انسانی که فقیر مطلق بود، به جایی برسد که جز به خداوند و اهل‌بیت(ع) به کسی نیاز نداشته باشد.

عبودیت، راهی هموار برای اوج‌گیری انسان

وی با بیان اینکه عبودیت تنها راه رسیدن به کمال است، افزود: این نردبان برای هر کسی مهیا نیست، بلکه انسان باید خود را مهیای استفاده از آن کند. شرایط رشد بیان شده و موانع نیز معرفی شده‌اند؛ اگر کسی اوج نگرفت، مشکل از خود اوست. مثل این است که گدا کاهل باشد، تقصیر صاحب‌خانه چیست.

استاد حوزه علمیه قم با تأکید بر اینکه برخی سخنان، فراتر از درک عمومی است، گفت: برخی حرف‌ها عادی‌اند، برخی محرمانه و برخی فوق محرمانه. اگر انسانی نامحرم باشد، نمی‌توان با او سخن محرمانه گفت. چنین فردی باید ابتدا خود را اصلاح کند و موانع درونی را از میان بردارد.

عالم دنیا؛ حجاب حقیقت است

حجت‌الاسلام والمسلمین توکل در ادامه به موضوع «عالم حجاب» اشاره کرد و افزود: دنیا به‌عنوان عالم حجاب شناخته می‌شود. بسیاری از چیزهایی که باید دیدنی، شنیدنی یا قابل حس‌کردن باشند، در این دنیا از ما پنهان‌اند. اما در لحظات پایانی عمر، این حجاب‌ها کنار می‌روند. انسان محتضر، چیزهایی را می‌بیند که دیگران از دیدن آن عاجزند. او حضور ملائکه، اولیای الهی و حتی شیاطین را مشاهده می‌کند.

دو علت اصلی حجاب انسان از حقیقت

وی با تحلیل فلسفی و عرفانی این موضوع، به دو عامل اصلی حجاب در انسان اشاره کرد و گفت: اولین حجاب، حجاب گناه است. گناه یعنی توجه به غیر خدا، و این توجه، انسان را در ظلمت فرو می‌برد. دومین حجاب، حجاب تعلق است. حتی کودکی که هنوز به سن تکلیف نرسیده، گرفتار این حجاب است؛ زیرا تعلقات دنیوی مانع شهود او می‌شود.

راه رهایی از حجاب‌ها؛ توبه و رهایی از وابستگی‌ها

این استاد اخلاق گفت: حجاب گناه با توبه واقعی، ندامت از گذشته و عزم بر اصلاح آینده قابل رفع است. اما حجاب تعلق سخت‌تر از حجاب گناه است؛ زیرا انسان را به دنیا، غرایز و شهوات وابسته می‌سازد. برای رسیدن به حقیقت و شهود معنوی، باید از این وابستگی‌ها عبور کرد؛ زیرا تا علت حجاب باقی است، معلول آن یعنی حجاب نیز باقی خواهد ماند.

ضرورت قطع تعلقات پیش از مرگ

حجت‌الاسلام والمسلمین توکل با تأکید بر اهمیت کاهش تعلقات دنیوی پیش از فرا رسیدن مرگ، اظهار داشت: در روایات آمده است که «موتوا قبل أن تموتوا» یعنی پیش از آن‌که شما را بمیرانند، خودتان بمیرید. مراد از این مرگ، مرگ اختیاری و قطع آگاهانه تعلقات نفس به دنیا است.

نماینده مردم مازندران در مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: در لحظه مرگ، فرشته مرگ (ملک‌الموت) میان روح و بدن انسان فاصله می‌اندازد و تمام وابستگی‌های دنیوی را قطع می‌کند؛ همان تعلقاتی که در حالت عادی بسیار شدیدند و در خواب تا حدی کاهش می‌یابند، در مرگ به‌طور کامل از بین می‌روند.

حجاب‌های بین انسان و حقیقت چگونه برداشته می‌شوند؟

حجت‌الاسلام والمسلمین توکل با تبیین مفهوم «حجاب»، گفت: اگر انسان بتواند پیش از مرگ، خود تعلقات را کنار بگذارد، دیگر نیازی به دخالت فرشتگان نخواهد بود و این قطع تعلق، برای انسان مقام و ارزش می‌آورد. اما اگر فرشتگان این کار را انجام دهند، انسان در آن نقشی نداشته و اجری برایش نیست.

وی افزود: در لحظه مرگ، حجاب کنار می‌رود و عالم شهود بر انسان آشکار می‌شود. اگر انسان در زندگی خود عامل حجاب یعنی تعلقات و گناهان را بزند، در همان دنیا نیز می‌تواند به این شهود دست یابد؛ زمان آن تفاوتی ندارد، چه در هنگام مرگ باشد و چه پیش از آن.

گام اول، کنترل نفس و دوری از گناه است

عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به مراحل سلوک معنوی، تأکید کرد: در گام اول نباید سنگ بزرگ برداشت. باید از حجاب گناه عبور کرد و مراقبه داشت تا به مرحله‌ای رسید که انسان نه تنها میل به گناه نداشته باشد، بلکه از آن متنفر شود. اگر این حالت حاصل نشد، حداقل با توبه و ایستادگی در مسیر حق، مانع حجاب گناه می‌شویم.

وی ادامه داد: کنترل چشم، زبان، ذهن و اعضا و جوارح، پایه‌ی حرکت در مسیر سلوک است. هرچه پیش برویم، گام‌های بعدی سخت‌تر خواهد شد؛ اما اگر در گام اول استوار باشیم، حرکت آسان‌تر می‌شود.

قدرت عمل، وابسته به ایمان نیست؛ تلاش مهم است

حجت‌الاسلام والمسلمین توکل در بخش دیگری از سخنان خود، به تأثیر عمل صرف‌نظر از ایمان اشاره کرد و گفت: برخی از آثار طبیعی اعمال، ارتباطی به دین، ایمان یا حتی جنسیت ندارد. همان‌طور که تمرین‌های ورزشی باعث قدرت بدنی می‌شوند، بدون آن‌که به دین فرد ربطی داشته باشد، در سلوک معنوی نیز برخی آثار وابسته به تلاش و استمرار در عمل هستند.

این استاد حوزوی با ذکر مثال‌هایی از دستاوردهای علمی در کشورهای غیراسلامی افزود: بسیاری از اختراعات و پیشرفت‌ها حاصل تلاش کسانی است که مسیر تحقیق و تمرین را طی کرده‌اند. کسی که این مسیر را نرفته، هرچند مسلمان باشد، به آن نتایج نمی‌رسد.

غفلت از قدرت روح، مانع پیشرفت انسان است

حجت‌الاسلام والمسلمین توکل با اشاره به ظرفیت‌های نهفته روح انسان، گفت: روح انسان از قدرتی شگرف برخوردار است؛ اما متأسفانه بیشتر مردم از این توانایی بی‌خبرند و به‌دنبال کشف آن نیز نمی‌روند. همان‌طور که برای آموختن خیاطی، نقاشی، رانندگی و سایر مهارت‌ها باید به سراغ آموزشگاه رفت، در مسیر رشد روح نیز باید آگاهانه وارد میدان شد. هر کس ابزار و روش آن را یاد بگیرد، می‌تواند به مراتب بالایی دست یابد.

آموزه‌هایی در مسیر رشد روحی و جسمی

وی با اشاره به اهمیت تمرین و پرورش توانمندی‌های درونی و جسمانی، گفت: زندگی ما نیز همچون ورزشکاران رزمی، نیازمند تمرین، تعلیم و اراده است. همان‌طور که برای قدرت بدنی باشگاه‌هایی وجود دارد، برای رشد قدرت روحی نیز اماکنی هستند که انسان‌ها را در این مسیر هدایت و تمرین می‌دهند. چنان‌که مغازه‌های مختلفی برای نیازهای مادی در هر شهری هست، در برخی کشورها مانند هندوستان نیز مراکز و مکان‌هایی برای تعلیم قدرت‌های روحی و ذهنی به‌صورت خاص وجود دارد.

عضو مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: همان‌گونه که انسان می‌تواند از طریق تمرین، بازوان نیرومندی برای مقابله با خطرات پیدا کند، قدرت روحی و معنوی هم از طریق تمرین و ممارست حاصل می‌شود. این توانایی‌ها قابل کسب‌اند؛ چه در عرصه جسمی و چه در ساحت روحی.

تفاوت قدرت دنیوی و معنوی

استاد حوزه علمیه قم در ادامه با تأکید بر تفاوت میان ریاضت‌های باطل و تمرین‌های معنوی در مسیر حق، گفت: ریاضت، به‌تنهایی ارزش ندارد؛ مهم، جهتی است که این ریاضت در آن صرف می‌شود. مرتاضان هند نیز ریاضت می‌کشند، اما مسیرشان مسیر باطل است. قدرت‌هایی که کسب می‌کنند، محدود به همین دنیاست و پس از مرگ، چیزی با خود ندارند. در حالی‌که مؤمن، با ریاضت و اراده در مسیر الهی، هم در دنیا توان پیدا می‌کند و هم برای آخرت توشه‌ای فراهم می‌سازد.

وی در ادامه گفت: مثالی بزنم: غذا هم حلال دارد و هم حرام. هر دو انسان را سیر می‌کنند، اما اثر معنوی آن‌ها یکسان نیست. یا فرض کنید کسی در سرما، کت دزدی بپوشد. گرما حاصل می‌شود، اما این گرما فاقد ارزش معنوی است. اینجاست که تفاوت مسیر حق و باطل مشخص می‌شود.

اثرات پایدار، تنها در مسیر حق

حجت‌الاسلام والمسلمین توکل خاطرنشان کرد: قدرت‌هایی که در مسیر باطل کسب می‌شوند، هرچند در ظاهر خارق‌العاده باشند، اما زودگذر و دنیوی‌اند. تنها قدرت‌هایی ماندگارند که در مسیر ایمان و با اراده الهی به دست آمده باشند. دنیا مزرعه آخرت است و باید مراقب بود که با طی کردن راه‌های انحرافی، این مزرعه را نابود نکنیم.

تمرکز روحی، راز قدرت حقیقی انسان است

وی با اشاره به ظرفیت‌های روحی انسان، بر ضرورت مهار غرایز و ترک محرمات به‌عنوان راهکار دستیابی به قدرت واقعی تأکید کرد و گفت: تمرکز نیروهای درونی، انسان را از ضعف بیرون می‌آورد و او را در مسیر معنویت، قدرت و خدمت قرار می‌دهد.

قدرت حقیقی از مسیر شرع می‌گذرد

این استاد حوزوی با اشاره به قدرت‌هایی که مرتاضان هندی از طریق ریاضت‌های جسمی به آن می‌رسند، تصریح کرد: آن‌ها نیز به توان‌هایی دست می‌یابند؛ اما این قدرت‌ها، قدرت‌های قهری‌اند. انسان اگر یک لقمه حرام بخورد، سیر می‌شود؛ اگر تمرین کند، عضلاتش قوی می‌شود؛ اما این‌ها نباید ما را از اثرات معنوی باز دارد. باید میان قدرت ظاهری و اثرات معنوی تمایز قائل شد.

وی افزود: دین مسیر شرعی را برای ما مشخص کرده است؛ این مسیر با کنترل غرایز آغاز می‌شود. خداوند غرایز را در وجود همه ما قرار داده است، اما آن‌ها را برای استفاده در مسیر رضای الهی خواسته، نه در مسیر هوا و هوس.

کنترل تدریجی غرایز، تمرین قدرت روحی

این استاد اخلاق با ذکر مثال‌هایی از روزه‌داری، کنترل نگاه و زبان، تصریح کرد: در ماه رمضان، عطش شدید می‌شود، اما انسان می‌داند که نباید بنوشد. بارها در روز با صحنه‌هایی روبه‌رو می‌شود که میل نوشیدن را در او تحریک می‌کند؛ اما مقاومت می‌کند. این مبارزه با خواسته دل، قدرت می‌آورد. زبان نیز باید مهار شود. انسان باید از گفتن سخنان حرام، غیبت و بی‌احترامی جلوگیری کند. همین مقاومت‌های پیاپی، تمرین قدرت روحی است.

راه دستیابی به قدرت، عمل به واجبات و ترک محرمات است

حجت‌الاسلام والمسلمین توکل با استناد به روایتی از امام معصوم (ع) گفت: از امام پرسیدند: از واجب، واجب‌تر چیست؟ فرمودند: ترک محرمات. خیلی از ما زحمت می‌کشیم، اما با یک گناه همه آن را به باد می‌دهیم. باید این زحمات جمع شود، قطره قطره، تا دریایی از تقوا بسازد.

تمرکز، عامل افزایش قدرت روحی است

وی در ادامه با تشبیهی زیبا گفت: یک منبع آب اگر به ۳۰ شیر وصل باشد، فشار آب کم است. اما اگر همه شیرها بسته شود و تنها یک شیر باز بماند، فشار آب بیشتر می‌شود. این یعنی تمرکز. اگر زیر آفتاب بنشینید، عرق می‌کنید اما قابل تحمل است. اما اگر با یک عدسی نور خورشید را متمرکز کنید، نقطه‌ای از پوست می‌سوزد. روح انسان هم همین است؛ اگر پراکنده نباشد و متمرکز شود، کارهای بزرگی از آن برمی‌آید.

توزیع نادرست انرژی روحی، مانع قدرت‌یابی است

حجت‌الاسلام والمسلمین توکل اظهار داشت: روح ما در اعضای مختلف بدن تقسیم شده است؛ در چشم، گوش، زبان، دست و پا. این پراکندگی قدرت را از ما گرفته است. اگر بتوانیم روزنه‌های غیرضروری را ببندیم، قدرت روحی متمرکز و شکوفا می‌شود.

با اهل‌بیت(ع)، مسیر معنویت را آغاز کنید

وی در پایان تأکید کرد: روح انسان قوی است، اما وقتی ساخته نشود، تبدیل به انسانی ضعیف می‌شود. ما خودمان را نساختیم و به همین دلیل، قدرتی نداریم. هنوز هم دیر نیست. از اهل‌بیت کمک بخواهیم. آن‌ها آمده‌اند تا ما را از وادی دنیا بیرون ببرند و به وادی نور و قدرت الهی وارد کنند.

انتهای پیام/