به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از اراک، ازدواج پیامبر اکرم (ص) با حضرت خدیجه (س) بنیان یک زندگی موفق فراتر از مادیات، بر پایه اخلاق، ایمان و احترام متقابل استوار است و نقش زن را به عنوان همراهی قوی و مشاوری حکیم در کنار مرد برجسته میسازد، در این راستا خبرنگار خبرگزاری حوزه در اراک با خانم زینب رستم پور مدیر مدرسه علمیه الهیه ساوه گفت و گویی کرده که در ادامه به آن می پردازیم:
انگیزه و عوامل اصلی پیشنهاد ازدواج از سوی حضرت خدیجه (س) چه بود؟
انگیزه اصلی حضرت خدیجه (س)، ویژگیهای اخلاقی و شخصیتی استثنایی حضرت محمد (ص) بود. ایشان پیش از ازدواج، محمد امین (ص) را برای مدیریت تجارت خود به شام فرستاد و از راستگویی، امانتداری، خرد و نجابت بینظیر ایشان آگاه شد، گزارشهای میسره (خدمتکار خدیجه) از کراماتی که در سفر رخ داد (مانند سایهافکندن ابر بر سر ایشان) نیز بر اطمینان خدیجه (س) افزود. بنابراین، انگیزهای مادی وجود نداشت؛ بلکه انگیزه، معنوی و اخلاقی بود و او خود، دوستش «نفیشه بنت مُنبه» پیشنهاد ازدواج را به پیامبر (ص) ارائه کرد.
سن هر یک در زمان ازدواج چقدر بود و واکنش جامعه آن زمان به این اختلاف سنی چه بود؟
بر اساس مشهورترین روایات تاریخی حضرت خدیجه(س) در زمان ازدواج ۴۰ ساله و پیامبر اکرم (ص) در آن زمان ۲۵ ساله بودند. بنابراین، اختلاف سنی حدود ۱۵ سال وجود داشت.
در جامعه جاهلیت عرب، ثروت و شرافت خانوادگی بر بسیاری از معیارها از جمله سن اولویت داشت. حضرت خدیجه (س) بانویی ثروتمند، اصیل و بااحترام بود و پیامبر (ص) نیز جوان بود، به «امین» قریش ملقب و از خاندانی شریف (بنیهاشم) بود. اگرچه این اختلاف سنی غیرمعمول بود، اما جایگاه اجتماعی والای هر دو، هرگونه واکنش منفی قابل توجهی را خنثی میکرد. این ازدواج بیشتر به دلیل صلاحیتهای طرفین مورد پذیرش قرار گرفت.
این ازدواج چه تأثیری بر موقعیت اجتماعی و اقتصادی پیامبر (ص) گذاشت؟
این ازدواج نقطه عطفی در زندگی پیامبر (ص) بود، پیامبر (ص) از فردی که برای دیگران کار میکرد به یکی از ثروتمندترین افراد مکه تبدیل شدند. این ثروت بعدها در راه حمایت از مسلمانان فقیر و گسترش اسلام به کار رفت.
این ازدواج، جایگاه پیامبر (ص) را در جامعه قریش مستحکمتر کرد. ایشان اکنون همپایه اشراف زادهدارترین قریش بود و این امر به او امکان میداد با نفوذ و اتکای بیشتری به رسالت خود بپردازد، بدون آنکه وابستگی اقتصادی به دیگران داشته باشد.
نقش حضرت خدیجه (س) به عنوان اولین حامی پیامبر (ص) در دوران سخت آغاز بعثت چگونه بود؟
نقش حضرت خدیجه (س) کلیدی و حیاتی بود. ایشان، اولین ایمانآورنده به پیامبر (ص) بودند و با این کار، بزرگترین پشتوانه معنوی را برای ایشان ایجاد کردند.
در لحظه نزول اولین آیات در غار حرا، با درآغوش کشیدن پیامبر (ص) و دلداری او، ترس و نگرانی را از وجود مبارکش زدودند.
تمام ثروت خود را بدون هیچ چشمداشتی در اختیار پیامبر (ص) قرار دادند تا برای آزادی بردگان، کمک به محرومان و پیشبرد دعوت اسلامی از آن استفاده کنند.
در سالهای محاصره اقتصادی و آزارهای قریش، همچون صخرهای استوار در کنار پیامبر (ص) ایستادند و هرگز از ایشان جدا نشدند.
آیا این ازدواج تا پایان عمر خدیجه به صورت تک همسری باقی ماند و چه اهمیتی دارد؟
پیامبر اکرم (ص) در تمام ۲۵ سال زندگی مشترک با حضرت خدیجه (س) هیچ همسر دیگری اختیار نکردند. این موضوع اهمیت فراوانی دارد زیرا، نشاندهنده عمق عشق، وفاداری و احترام پیامبر (ص) به حضرت خدیجه (س) است، این مهم ثابت میکند که تمام ازدواجهای بعدی پیامبر (ص) پس از وفات خدیجه و در سنین بالا، به دلایل اجتماعی، سیاسی، آموزشی و تربیتی بوده و هیچ ربطی به مسائل شخصی و عاطفی نداشته است. این تکهمسری طولانیمدت، خود الگویی کامل برای زندگی زناشویی است.
ثمره این ازدواج چه فرزندانی بود و سرنوشت آنها چگونه بود؟
ثمره این ازدواج مبارک، همه فرزندان پیامبر (ص) به جز ابراهیم بود که از ماریه قبطیه متولد شد.
قاسم نخستین پسر که در (خردسالی) وفات یافت و به همین دلیل پیامبر (ص) را «ابوالقاسم» میخواندند، زینب، رقیه، امکلثوم، فاطمه الزهرا (س) و عبدالله که او نیز مانند قاسم در خردسالی از دنیا رفت.
حضرت فاطمه (س) تنها کسی بود که پدر گرامیشان را دریافت و از او نسلی مبارک به جا ماند که همه امامان شیعه از نسل اویند. ایشان همسر امام علی (ع) و مادر امام حسن (ع) و امام حسین (ع) هستند.
رقیه و امکلثوم ابتدا به عقد پسران ابولهب درآمدند که پس از بعثت و به دستور ابولهب طلاق داده شدند، سپس رقیه همسر عثمان بن عفان شد و در مدینه درگذشت. پس از او، امکلثوم همسر عثمان شد و او نیز در مدینه وفات یافت.
زینب همسر پسرخاله خود، ابوالعاص بن ربیع شد و پس از سالها جدایی به دلیل عدم ایمان شوهرش، نهایتاً پس از هجرت به مدینه و ایمان آوردن ابوالعاص، دوباره به هم پیوستند. او نیز در مدینه از دنیا رفت.
وفات حضرت خدیجه (س) در چه سالی و با چه پیامدهایی برای پیامبر (ص) همراه بود؟
حضرت خدیجه (س) در دهم رمضان سال دهم بعثت، تنها سه روز پس از وفات حضرت ابوطالب (ع)، عموی بزرگوار پیامبر (ص)، دار فانی را وداع گفتند. این سال را «عام الحزن» (سال اندوه) نامیدند، پیامبر (ص) دو بزرگترین حامی و پشتیبان خود (حامی معنوی: خدیجه، حامی اجتماعی و قبیلهای: ابوطالب) را در فاصلهای کوتاه از دست دادند.
با از دست دادن ابوطالب، قریش جرات بیشتری برای اذیت و آزار پیامبر (ص) پیدا کرد و فشار بر مسلمانان به شدت افزایش یافت.
این غمهای پیاپی، یکی از دلایل اصلی هجرت پیامبر (ص) از مکه به طائف و سپس به مدینه بود.
مهمترین ویژگیهای رفتاری که باعث تداوم و موفقیت این ازدواج شد، چه بود؟
صداقت و امانتداری پایه اولیه اعتماد بین آن دو بود.
احترام متقابل، پیامبر (ص) همواره احترام عمیقی برای خدیجه (س) قائل بودند و او نیز پیامبر را گرامی میداشت.
عشق و وفاداری، عشقی عمیق و وفاداری بیقید و شرط، ستون اصلی این زندگی بود.
پشتیبانی و همراهی، خدیجه (س) در سختترین شرایط، همسرش را تنها نگذاشت.
درک متقابل و مشورت، پیامبر (ص) در امور مختلف با خدیجه (س) مشورت میکردند و به رأی او احترام میگذاشتند.
چرا پیامبر (ص) حتی سالها پس از وفات خدیجه (س)، همواره به نیکی از او یاد میکرد؟
پیامبر (ص) هرگز فداکاریها و حمایتهای بیچشمداشت خدیجه (س) در سختترین روزهای رسالت را فراموش نکردند.
پیامبر اکرم (ص) میفرمود: او به من ایمان آورد وقتی که مردم کفر میورزیدند، و مرا تصدیق کرد وقتی که مردم تکذیبم میکردند، و اموال خود را در راه من به کار گرفت وقتی که مردم مضایقه میکردند.
پیامبر (ص) گاهی گوسفندی ذبح میکرد و به دوستان خدیجه (س) هدیه میداد و میفرمود: «به یاد خدیجه».
به طور خلاصه، مهمترین درسهای این ازدواج برای جامعه امروز چیست؟
اساس ازدواج باید بر پایه اخلاق، ایمان و صداقت باشد، نه ثروت و زیبایی و شهرت.
موفقیت یک زندگی در پشتیبانی متقابل در روزهای سخت است.
احترام به یکدیگر کلید تداوم عشق و محبت است.
· تکهمسری و وفاداری نشان میدهد که تکهمسری نه تنها ممکن، که میتواند والاترین شکل زندگی مشترک باشد.
یک زن میتواند بزرگترین پشتیبان و مشاور برای همسر خود باشد و در پیشبرد اهداف بزرگ او نقش تعیینکننده داشته باشد.
این ازدواج چگونه ساختارهای اجتماعی و قبیلهای رایج در جامعه مکه آن زمان را به چالش کشید یا تحت تأثیر قرار داد؟
جامعه مکه بسیار قبیلهای و طبقاتی بود. ازدواجها معمولاً در درون قبایل و برای تحکیم قدرت انجام میشد. این ازدواج چند ساختار را به چالش کشید:
چالش برابری جنسیتی، در جامعهای که معمولاً مردان ثروتمند با زنان جوان ازدواج میکردند، یک زن ثروتمند و صاحبنفوذ، با مردی جوانتر از خود ازدواج کرد.
حضرت خدیجه (س) ثروت و موقعیت اجتماعی خود را فدای شرافت اخلاقی و اصالت خانوادگی پیامبر (ص) کرد.
این ازدواج درونقبیلهای نبود (خدیجه از قبیله بنیاسد و پیامبر از بنیهاشم بود) که نشان میداد معیارهای فراقبیلهای نیز میتواند مبنای پیوند باشد.
شواهد و روایات تاریخی چه تصویری از عمق رابطه عاطفی و عشق متقابل بین این دو شخصیت بزرگوار ارائه میدهند؟
روایات بسیاری عمق این رابطه عاطفی را نشان میدهند: پیامبر (ص) هرگاه از خانه خارج میشدند، به دیدار قبر خدیجه (س) میرفتند و بر او درود میفرستادند.
روزی حضرت عایشه از غیرت گفت که چرا پیامبر (ص) اینقدر از زنی سالخورده (خدیجه) یاد میکند که از دنیا رفته است؟ پیامبر (ص) بسیار ناراحت شدند و فرمودند: او به من ایمان آورد وقتی که شما نبودید... و خداوند از او به من فرزندانی عطا کرد، در حالی که از شما فرزندی نداد.
انتهای پیام. /
نظر شما