تواضع علما به طلبه ها انگیزه تحصیل می‌دهد

حجت الاسلام و المسلمین رحیم بدیعی خوزانی از اساتید حوزه علمیه قم در گفت وگو با خبرگزاری حوزه در ساری با اشاره به جایگاه والای عالم دینی در متون اسلامی، اظهار داشت: یکی از نکاتی که درباره علمای بزرگوار مورد سفارش اهل بیت (ع) قرار گرفته، لزوم تواضع علما و مقدم داشتن دیگران بر خود است.

وی افزود: از امام صادق (ع) روایت شده است: «اطلبوا العلم‌ و تزینوا معه‌ بالحلم‌ و الوقار و تواضعوا لمن تعلمونه العلم و تواضعوا لمن طلبتم منه العلم و لا تکونوا علماء جبارین فیذهب باطلکم بحقکم.» (کافی؛ ج ‌۱؛ ص ۳۶) مضارع بیان شدن «یقول»، اشاره به تکرار مداوم حضرت (ع) دارد که علم را طلب کنید و آن را با حلم و وقار زینت دهید، وقار به شناخت جایگاه خود و رفتار بر اساس آن است، حضرت (ع) در ادامه می فرماید نسبت به دانش آموزان خود تواضع و نسبت به استاد خود فروتنی کنید و نسبت به علما، متکبر نباشید که رفتار باطل و جباریت شما، حق شما را ضایع کند.

استاد حوزه علمیه قم با اشاره به اهمیت تواضع در گفتار و مصاحبت با افراد، یادآور شد: مهم است چه کلماتی به کار می بریم و و نوع منش ما باید به گونه ای باشد که احساس کبر و خودخواهی از آن استشمام نشود، اما برای تواضع، نگاهی بالاتر هم می توان داشت و آن «تواضع عملی» است که سبب گرایش فطرت ها به انسان های متواضع می شود، نگذاریم خدای نکرده علم ما یا افرادی که در حواشی ما هستند، برای ما تعیناتی درست کنند که گمان کنیم مسائلی که به ما روی می آورد، خصوصا مسائل شرعی مانند امامت، مرجعیت، یا حکم صادر کردن در ما تعیّن پیدا می یابد.

وی تأکید کرد: از همان ابتدا باید به گونه ای درس بخوانیم که اگر دیدیم کسی بهتر از ما می فهمد و بهتر از ما مطلب را ارائه می دهد، پیش او تواضع کنیم و او را مقدّم بداریم، اعتراف به فهم او کنیم و سماجت به خرج ندهیم و همین طور اگر رشد کردیم و منصبی به سراغ ما آمد، تواضع عملی آن است که اگر دیدیم فردی واقعا از ما لیاقت بیشتری دارد، هوای نفس را کنار بگذاریم و اجازه دهیم تا آنها متصدی این کار شوند.

حجت الاسلام و المسلمین بدیعی خوزانی خاطرنشان کرد: چه لزومی دارد که برای امامت یک مسجد به رقابت بیفتیم، در اینجا باید ایثار نمود و تواضع کرد، اینکه آیه قرآن می فرماید: «فاستبقوا الخیرات» یا «سارعوا الی مغفرة من ربّکم»، سبقت در کارهای دینی نزاع نمی آورد. اینکه شما یک مسئولیت دینی را به دیگران واگذار بکنید.

وی اضافه کرد: کار صحیح در این امر، سرعت در خیر است، نه اینکه عجله در قبض امامت جماعت یا قضاوت یا مرجعیت یا کارهای دیگر باشد، این دیگر سبقت در خیر نیست. سبقت در تواضع مخصوصا در مساند شرعی است که سفارش شده و این سبقت غیر از سبقت در دنیا، مال و مقام است، اگر در این امور تنازع شود، مخصوصا اگر در بین عالمان دین باشد، خیلی پیامدهای سوء به همراه دارد.

استاد حوزه علمیه قم بیان کرد: واگذار کردن کار به دیگران باید مدّ نظر قرار بگیرد؛ سبقت در این مسائل، سبقت در تواضع است، اگر همه، این کار را بکنند، گاهی صحنه خالی می ماند و دیگر با اجبار زیر این مسئولیت ها می رود، نه اینکه با رغبت و شوق و خدای ناکرده رقابت های منفی تن به پذیرش این مسئولیت ها بدهند.

وی ادامه داد: در عالمان دینی اینگونه نیست، آن که عالم دینی را از دیگران متمایز می کند، اینگونه سبقت ها است و ما نمونه‌ها داریم و این نمونه ها است که دل نشین است، انسان ها را جاوید می کند و برای دیگران سرمشق می سازد، مرحوم آیت الله عبدالکریم حائری یزدی از اراک به قم می آیند، وقتی علمای متنفّذ قم تشخیص می دهند که وجود مرحوم آقای حائری می تواند برای تأسیس حوزه علمیه قم مفید باشد، همگی تواضع می کنند. عالمی که در قم جایگاه داشته و خانه اش در میان مردم مرجعیت داشته است، همه اینها را به شیخ واگذار می کند و خودش مانند یک طلبه در کنار ایشان قرار می گیرد.

وی خاطرنشان کرد: صدر مجلس یا ذیل مجلس نشستن یا در صحبت کردن کلمات متواضعانه همانند «العبد» و «الحقیر» استفاده کردن، اگرچه خوب است اما مهم نیست، آن تواضعی مهم است که وقتی می بینند فردی وجودش نافع است، دعوتش کنند و او را بیاورند و او را بر خودشان مقدم سازند ولو اینکه بدانند با آمدن ایشان خیلی از اقبال های خودشان از بین برود.

استاد حوزه علمیه قم یادآور شد: آوردن مرحوم آیت الله العظمی بروجردی به قم در زمان زعامت مرحوم آیت الله صدر و آیت الله حجت و آیت الله خوانساری اعلی الله مقامهم، اوج تواضع این بزرگان را نشان می دهد. تشخیص می دهند که وجود مرحوم بروجردی به نفع تشیع و حوزه قم است؛ خودشان دعوت گرفتند و اصرار کردند که در قم بمانند و موقعیت های خودشان را در اختیار ایشان گذاشتند.

وی با تأکید بر مردم ساز بودن تواضع، تصریح کرد: این تواضع است که طلبه ها را جذب می کند و به آنها انگیزه می دهد که اینجا یک حساب و کتاب دیگری است و وقتی انسان این حرکت ها را می شنود، فضلا از اینکه ببیند، اشک شوق در انسان جاری می شود و دلش با این حرکات بهشتی می شود.

حجت الاسلام و المسلمین بدیعی خوزانی، خاطرنشان کرد: آیت الله العظمی زنجانی به نقل از شیخ مرتضی حائری می فرماید: پدرم به مرحوم آقای صدر فرمود: «دیگر جماعت رفتن برای من سخت است، اگر می شود شما به جای من نماز بخوانید.» جای مرحوم حائری در حوزه نماز خواندن، لوازمی دارد، یعنی مرجع شدن و قائم مقام شدن و تمام چشم ها به سوی او قرار گرفتن؛ ولی مرحوم صدر به شیخ گفت: «من در جای دیگر انجام وظیفه می کنم، خوب است که به آقای حجت بفرمایید که چنین کاری انجام دهند.» این تواضع است، این صفای نفس است، این ثمره درس خواندن در حوزه های علمیه است.

استاد حوزه علمیه قم تأکید کرد: این تواضع ها را می خواهیم و علمی که این همه فضیلت دارد که بال فرشتگان زیر پا و قدم های طالب علم است و ماهیان دریا و فرشتگان آسمانی برای طالبان علم استغفار می کنند، اگر ثمره اش این گونه تواضع ها باشد، این علم است، این گونه دنبال علم و دانش رفتن است که این ثمرات را دارد، بنابراین اگر می گوییم تواضع یکی از شرایط مهم طلب علم است، این تواضع باید در مرحله عمل و در سبقت در سپردن مساند دینی به اهلش خودش را نشان دهد.

حجت الاسلام و المسلمین بدیعی خوزانی با هشدار نسبت به دور شدن دل ها از اهل بیت (ع) با رقابت های منفی و حواشی های بی حاصل، خاطرنشان کرد: باید کار و عمل ما مردم را جذب کند و این رفتارهای عالم است که مردم را جذب می کند، چنین عالمی که خالصانه، متواضعانه دریافت های خودش را در دل طالبان علم قرار می دهد؛ به بزرگان علم در مقام نقد، احترام می گذارد و خدای ناکرده کلماتی که موهن باشد، به کار نمی برد و در مرحله عمل هم این گونه رفتار می کند، قهرا اینها انسان هایی هستند که موجب ترویج دین خدا در مردم می شوند.

وی گفت: این رفتارها از بزرگان حوزه، برای طلبه ها «انگیزه» ایجاد می کند؛ یعنی اگر بخواهیم طلبه ها برای تحصیل علوم دینی انگیزه داشته باشند، آن هم در زمانی که انواع مشکلات، از جمله مشکلات اقتصادی و یا رفتارهای اجتماعی و غیره از همه جا به آنها هجوم آورده است، این رفتارها است که در طلبه انگیزه ایجاد می کند، یعنی رفتارهای مطابق با فطرت دیدن از اساتید، از بزرگان حوزه، از کسانی که در معرض مساند بزرگ دینی هستند و بحمدالله ما چنین شخصیت هایی را داریم.

وی ادامه داد: من به طلبه ها سفارش می کنم اینها را شناسایی کنند؛ انسان های بزرگی که به رغم تمام شرایطی که برای مسندهای بزرگ دارند، به گونه ای رفتار و عمل می کنند که اعراض عملی آنها دیده می شود؛ عملا، واقعا و نه تصنّعی، سعی می کنند که دیگران را بر خود مقدم بسازند، سعی می کنند کمک کار باشند برای کسانی که مسئولیت ها را به عهده گرفتند. این مطلب خیلی مهم است. خداوند این توفیق را به ما بدهد و این ویژگی ها را به ما عطا کند تا این درس و بحث ها ما را به اینجا برساند که درک کنیم این مسندها رفتنی است.

استاد حوزه علمیه قم اظهار کرد: این علوم تحصیلی با پیری به فراموشی می رسد، اما اگر در عمل بروز و ظهور پیدا کند و در عمل نشان بدهیم که تواضع را در روایات اهل بیت (ع) اخذ کرده ایم، این می ماند و الا انسان وقتی پا به سن بگذارد، خیلی از این محفوظاتی را که داشته از دست می دهد و خیلی از این لذت هایی که برای موقعیت و مقام هایی که دنیوی است، زیاد برایش گوارا نیست، امراض مختلف او را فرا گرفته است که دیگر نمی تواند از آنها لذت ببرد. آن چیزی که در کهولت سن به انسان روحیه می دهد، عمل است، آن کارهایی است که در عمل نشان داده است، دست یک طلبه را گرفته و نجات داده، به معنای واقعی شاگرد پروری کرده و طلبه را از نظر علمی و عملی سیراب کرده و در هنگام مسئولیت ها تواضع نشان داده، دیگرانی که مقدم بودند را پر و بال داده و به آنها کمک رسانده است ماندنی هستند.

وی بیان کرد: ان‌شاءالله که خداوند ما را در این مسیر قرار بدهد و خود اهل بیت (ع) باید دستگیر ما باشند و خود آنها به ما کمک کنند، نکند این اصطلاحات را بخوانیم و عملمان به گونه ای باشد که ببینیم دستمان خالی است، توسل به اهل بیت (ع) و سیره آن بزرگواران به ما کمک می کند که بتوانیم آن بخش مهم این راه که رفتارهای مطابق با دین است را به دست بیاوریم.

انتهای پیام. /