به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از کرمان، در شرایط امروز جهان که جوامع با چالشهای متعدد فکری، اخلاقی و اجتماعی روبرو هستند، مفهوم انتظار فرج و تبعیت از امام زمان(عج) میتواند به عنوان راهکاری جامع و عملی در جهت ساماندهی به سبک زندگی فردی و اجتماعی مورد توجه قرار گیرد.
در این راستا خانم هادیفهرجی مدیر مدرسه علمیه معصومیه فهرج کرمان در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه در کرمان، به تبیین نقش والدین به ویژه مادر در نهادینه کردن فرهنگ انتظار در کانون خانواده و تربیت نسلی امیدوار، بصیر و منتظر در عصر غیبت پرداخت.
چگونه کودکان را با امام زمان(عج) آشناکنیم؟
آشنایی کودکان با امام زمان(عج) از مهمترین وظایف تربیتی والدین و مربیان به شمار میرود. این معرفت، فراتر از یک دانش ساده، باید به عنوان یک «رابطۀ قلبی» از همان سالهای نخستین زندگی در وجود کودک شکل گیرد. برای دستیابی به این هدف، این فرآیند باید با ظرافت، هوشمندی و متناسب با ظرفیتهای عاطفی و شناختی کودک انجام پذیرد. اساس این کار بر سه اصل کلیدی استوار است: اصل محبت و امید، به گونهای که کودک امام را پشتیبان و یاوری مهربان بداند؛ اصل سادگی و تناسب، با پرهیز از مفاهیم پیچیده و استفاده از زبان قصه و شعر؛ و اصل عینیسازی، برای درک بهتر مفاهیم توسط ذهن کودک.
در عمل، راهکارهای متنوع و جذابی برای ایجاد این ارتباط وجود دارد. قصهگویی درباره تولد پرشکوه حضرت، ملاقاتهای مردمان در دوران غیبت یا اینکه ایشان ما را میبینند و برایمان دعا میکنند، از بهترین ابزارها است. استفاده از اشعار و انیمیشنهای مناسب، آموزش دعاهای ساده با بیانی کودکانه و تشویق به انجام کارهای نیک به عنوان هدیهای برای امام، از دیگر روشهای مؤثر هستند، همچنین، شرکت در جشنهای نیمه شعبان و فضاسازی شاد این مناسبتها، میتواند علاقۀ قلبی کودک را تقویت کند، در این مسیر، پاسخ به سوالات کودکان باید ساده و امیدبخش باشد؛ مثلاً با تشبیه غیبت به آفتاب پشت ابر، این مفهوم را منتقل کنیم که ایشان اگرچه دیده نمیشوند، اما ناظر و مراقب ما هستند.
نکته نهایی و بسیار مهم، پرهیز مطلق از استفاده از امام زمان به عنوان ابزار ترس و تهدید است. عباراتی مانند "اگر شیطونی کنی، امام زمان ناراحت میشود" میتواند تصویری ترسناک و مخرب در ذهن کودک ایجاد کند، هدف نهایی، پرورش محبتی عمیق و پایدار است، نه القای ترس. اگر این مسیر با حکمت، صبر و خلاقیت طی شود، کودک امام زمان (عج) را نه تنها میشناسد، بلکه او را به عنوان محبوب قلبی و تکیهگاه همیشگی زندگی خود میپذیرد، نوری که راهنمای تمام مسیر زندگی او خواهد بود.
چگونه می توان فضای خانه را به محیطی مهدوی تبدیل کرد و نقش کلیدی در ایجاد این فضا بر عهده کیست؟
تبدیل فضای خانه به محیطی مهدوی، آرمان بسیاری از خانوادههای شیعه است که میخواهند ایمان و انتظار را در کانون زندگی نهادینه کنند. با تأمل در آیات قرآن و روایات معصومین(علیهم السلام)، درمییابیم که خانه تنها یک سرپناه برای امور مادی نیست، بلکه کانون اصلی تربیت و اولین پایگاه شکلگیری باورها و اخلاق فرزندان به شمار میرود. با مهدوی کردن فضای خانه، در حقیقت ریشههای ایمان و انتظار را در دل اعضای خانواده، بهویژه کودکان و نوجوانان، میکاریم. خانه مهدوی خانهای است که در آن، امید، معنویت و آمادگی برای ظهور جریان دارد و چنین خانهای پناهگاهی در برابر طوفانهای فکری و فرهنگی دوران غیبت خواهد بود.
در ایجاد این فضا، نقش کلیدی بر عهده والدین و بهویژه پدر به عنوان رأس خانواده است. آنان هستند که باید ابتدا خود با مبانی مهدویت آشنا شده و به آن عشق بورزند تا بتوانند این عشق و باور را به خانه و خانواده منتقل کنند. پدر و مادر با رفتار و گفتار خود، ادب انتظار را به فرزندان میآموزند و اگر آنان نسبت به امام زمان(عج) دلبسته و مطیع باشند، این حالت به تدریج به تمام فضای خانه سرایت میکند. نخستین و مهمترین گام، ایجاد و تقویت محبت امام عصر(عج) در دلها است که تنها از طریق دعا و نیایش ممکن میشود. عادت به دعا برای تعجیل در فرج پس از نمازهای جماعت خانوادگی، خواندن دعای عهد در سحرها و دعای فرج، از بهترین راههای انس دلها با امام(عج) است.
در بُعد کالبدی و فضای فیزیکی خانه نیز باید اقداماتی صورت گیرد. از جمله میتوان مکانی ثابت و مشخص برای نماز و دعا در نظر گرفت و آن را با تصاویر معنوی و پوسترهای مهدوی اصیل آراست. ایجاد کتابخانهای کوچک در معرض دید، شامل کتابهایی مانند "مهدی موعود" و "نیمه پنهان ماه" و نیز کتابهای داستانی مناسب برای کودکان، بسیار مؤثر است. استفاده از نمادهای هنری مانند تابلوهای خطاطی با مضامین مهدوی نیز به فضاسازی کمک میکند، به شرط آنکه از نمادهای نامأنوس یا غیرمستند پرهیز شود.
در بُعد فعالیتهای خانوادگی، برنامههای جمعی و مستمری باید داشته باشیم. برگزاری جلسات هفتگی برای خواندن زیارت آل یاسین، بیان داستانهای مهدوی یا تماشای کلیپهای مناسب، بسیار اثرگذار است. همچنین، بزرگداشت پرنشاط مناسبتهایی مانند نیمهشعبان و اول هر ماه قمری با پختن غذا یا اهدای هدیه، شادی و انتظار را در خانه نهادینه میکند. مهمتر از همه، رعایت اخلاق منتظرانه است؛ رعایت حقوق متقابل، راستگویی، امانتداری و پرهیز از گناه، از نشانههای خانواده منتظر است.
در پایان، نقش مادر به عنوان آفریننده و تغذیهکننده معنوی فضای خانه، بسیار برجسته است. مادر با لحن دلنشین در دعاها، قصهگویی برای کودکان و ذکر مصائب امام، قلب فرزندان را با امام(عج) پیوند میزند. حتی در پختن نان و تهیه غذا نیز میتواند نیت خدمت به فرهنگ انتظار کند. عاطفه مادرانه، بهترین بستر برای انتقال معارف ناب مهدوی است. انشاالله که در خانههایمان، چراغ انتظار را همواره روشن نگه داریم و شاهد روزی باشیم که مهماندار امام زمان(عج) باشیم.
در روابط خانوادگی، چگونه میتوانیم جلوهای از آن عدالت مهدوی را نشان دهیم؟
باید توجه داشت که خانواده، کوچکترین واحد جامعه و خاستگاه عدالتگستری است. اگر نتوانیم عدالت را در دل خانه و در رابطه با نزدیکترین افراد به خود برقرار کنیم، چگونه میتوانیم مدعی تحقق عدالت در سطح جامعه تحت حکومت امام عصر(عج) باشیم، عدالت مهدوی در خانواده، در حقیقت یک سبک زندگی منتظرانه است که پایه و اساس جامعه آرمانی آینده را شکل میدهد.
عدالت مهدوی در خانواده به معنای رعایت حقوق متقابل و قرار دادن هر چیز در جایگاه شایسته خود است. بارزترین مصداق آن، عدالت در محبت و توجه است؛ چنانکه پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «اَعْدِلُوا بََیْنَ أَوْلادِکُمْ» و در میان فرزندانتان به عدالت رفتار کنید. این عدالت تنها به هدیه و مسائل مادی محدود نمیشود، بلکه در نگاه، لبخند، نوازش و کلمات محبتآمیز نیز باید رعایت شود، علاوه بر این، در رابطه بین زن و شوهر نیز مرد موظف است حقوق شرعی و عرفی همسرش را به طور کامل ادا کند و در مقابل، زن نیز باید حق الله و حق شوهرش را رعایت نماید. اما عدالت مهدوی فراتر از این حداقلها است و انصاف در تقسیم کارهای خانه، گفتگو، مشورت و همراهی عاطفی را نیز در بر میگیرد.
در پایان باید تأکید کرد که خانوادهای که میخواهد منتظر امام عصر(عج) باشد، باید خود را آینهدار عدالت او کند. خانه اولین جایی است که باید ظلم، تبعیض و بیانصافی در آن رخت بربندد. اگر در خانهمان عدالت را تمرین نکنیم، دعای ما برای ظهور "عدل جهانی" تنها یک آرزوی دور از دسترس خواهد بود. بنابراین بیاییم از همین امروز، از خودمان شروع کنیم، در نگاهمان، در گفتارمان و در رفتارمان با اعضای خانواده، تا شاهد تجلی کامل عدالت در پرتو ظهور امام زمان(عج) باشیم.
نقش مادر در تربیت نسل منتظر چیست؟
نقش مادر در آشناسازی کودکان با امام زمان(عج) بیبدیل و تعیینکننده است. مادر کسی است که از همان روزهای نخست، هم با دلش و هم با رفتارش به کودک میآموزد که امام زمان(عج) چقدر دوستداشتنی است. یک مادر منتظر، حتی از زمانی که کودک در شکمش است، برایش دعای فرج میخواند و هنگام شیر دادن، خواباندن و بازی کردن، نام زیبای "مهدی" را با نوازش به گوش فرزندش میرساند، اینگونه، عشق به امام زمان در دل کودک ریشه میدواند و پایههای یک ارتباط قلبی عمیق از همان اوان کودکی استوار میشود.
در این مسیر قصهگویی نقشی کلیدی ایفا میکند، مادر میتواند به جای برخی قصههای غیرضروری، با زبانی کودکانه از مهربانیهای امام زمان(عج) بگوید، مثلاً توضیح دهد که "امام زمان خیلی دوستمان دارد و حتی اگر او را نبینیم، همیشه مراقبمان است". همچنین مادر میتواند خانه را با نام و یاد امام زمان(عج) عجین کند؛ در تولدها و مناسبتها به کودک بگوید: "امام زمان عروسک نمیخواهد، ایشان از ما بچههای خوب و مهربان میخواهد"، در نیمه شعبان با شیرینی و شادی جشن بگیرد، و دعای فرج را به صورت جمعی در خانواده قرائت کند.
اما همواره باید توجه داشت که تأثیرگذاری مادر در گرو رفتار و منش عملی او است. اگر مادر خود اهل دروغ، غیبت یا بیصبری باشد، کودک هرگز باور نمیکند که او واقعاً امام زمان(عج) را دوست دارد، بزرگترین اشتباه این است که مادران تنها به گفتار بسنده کنند ولی الگوی عملی نباشند. مادر باید پیش از هر چیز، خود منتظر واقعی باشد و ارزشهای مهدوی را در رفتار و کردار روزمره خود متجلی سازد تا کودکان از او بیاموزند.
در پایان، به مادران عزیز توصیه میشود که همواره آگاه باشند شما معماران آینده هستید. هر کودکی که با عشق به امام زمان(عج) پرورش یابد، همانند چراغی است که روزی جهان را روشن خواهد کرد. این راه پربرکت را با امید و استقامت ادامه دهید و مطمئن باشید که دعاهای خالصانه شما به محضر امام زمان(عج) میرسد. حضور معنوی شما در کنار فرزندانتان، نه تنها خانواده، که جامعهای منتظر و آماده ظهور را شکل خواهد داد.
انتهای پیام. /
نظر شما