به گزارش خبرگزاری حوزه، دکتر زهرا کبیری پور، پژوهشگر حوزوی در یادداشتی آورده است:
تحولات اجتماعی و فرهنگی اخیر، به ویژه پس از اغتشاشات ۱۴۰۱، تغییرات قابلتوجهی در نگرشها و هویتسازیهای فردی، خانوادگی و اجتماعی در میان جوانان به ویژه دختران جوان ایجاد کرده است.
این تغییرات عمدتاً تحت تأثیر فضای مجازی و شبکههای اجتماعی قرار گرفتهاند که به ابزاری فراگیر و تأثیرگذار در شکلدهی به هویتها و روابط اجتماعی تبدیل شدهاند. این یادداشت به بررسی ابعاد مختلف این تحولات و پیامدهای آنها میپردازد.
هویت فردی و روانشناسی نسل جدید:
ظهور هویتهای ناپایدار در میان دختران جوان، یکی از آثار عمده این تحولات است. شبکههای اجتماعی، به ویژه بلاگرها و اینفلوئنسرهای اینترنتی، به سرعت به الگوهای هویتی و زیبایی برای بسیاری از جوانان تبدیل شدهاند. این فرآیند میتواند موجب کاهش سلامت روان و بروز مشکلاتی همچون اضطراب، افسردگی و مشکلات خودپنداره گردد. از آنجا که این الگوبرداریها معمولاً براساس استانداردهای غربی و غالباً غیرواقعی است، نسل جدید در جستجوی هویتی متزلزل و ناپایدار است که برای بسیاری از آنها چالشهای جدی ایجاد میکند.
تحول در ساختار خانواده:
در ابعاد خانوادگی، یکی از بارزترین تغییرات، تضعیف نقشهای سنتی در روابط والد_فرزند است. فضای مجازی و اینترنت بهویژه برای نسلهای جوان، بهعنوان یک پلتفرم جایگزین برای تعاملات رو در رو و ارتباطات خانوادهای تبدیل شده است. در بسیاری از موارد، این جایگزینی منجر به کاهش تعاملات موثر والدین با فرزندان و ضعف در تربیت اجتماعی و اخلاقی آنان شده است. این تغییرات ساختارهای سنتی خانواده را به چالش کشیده و ضرورت بازنگری در روابط خانوادگی و نحوه مدیریت آنها را آشکار کرده است.
تغییرات در هویت اجتماعی و فرهنگی:
در بعد اجتماعی، یکی از نتایج مهم این تحولات، کاهش تعلق به هویتهای سنتی و مذهبی و بهویژه هویت زن مسلمان است. بسیاری از دختران بهطور فزایندهای بهدنبال پذیرش الگوهای غربی در سبک زندگی، پوشش، و روابط اجتماعی هستند. این روند نهتنها تغییرات در نگرشهای فردی و اجتماعی را نشان میدهد، بلکه به معنای تغییرات عمیق در فرهنگ و هویت جمعی جامعه است. از سوی دیگر، این گرایشها موجب تقویت الگوهای غربی در سبک زندگی و روابط جنسیتی شدهاند که در برخی موارد منجر به فراموشی یا بیتوجهی به هویتهای دینی و فرهنگی میشود.
پیشنهادات برای مقابله با چالشها
با توجه به این تحولات، ضروری است که سیاستگذاران، مسئولان آموزشی و والدین راهکارهایی برای مقابله با چالشهای ناشی از این تغییرات ارائه دهند. برخی از این راهکارها عبارتند از:
تقویت سواد رسانهای: آموزش سواد رسانهای به والدین و نهادهای آموزشی بهویژه در مدارس و دانشگاهها برای آگاهسازی درباره تأثیرات فضای مجازی و راهکارهای استفاده سالم از آن، از اهمیت ویژهای برخوردار است. این سواد به والدین و معلمان کمک میکند تا بهتر با چالشهای فرهنگی و هویتی نسل جدید مواجه شوند.
معرفی الگوهای موفق از زنان مسلمان: معرفی و برجستهسازی الگوهای موفق و توانمندیهای زنان مسلمان در فضای مجازی، میتواند به تقویت هویت اسلامی و فرهنگی دختران کمک کند و نقش زنان را در جامعه بهطور مثبت بازنمایی کند.
تحولات اخیر در جامعه ایران بهویژه در حوزه هویت، خانواده و روابط اجتماعی، به وضوح نشاندهنده تأثیر عمیق فضای مجازی و شبکههای اجتماعی است. این تغییرات نیازمند واکنشهای جدی و مسئولانه از سوی نهادهای اجتماعی و فرهنگی است تا از یک سو بتوانند آسیبهای ناشی از این تحولات را کاهش دهند و از سوی دیگر، هویت و فرهنگ اسلامی-ایرانی را در دنیای دیجیتال بهخوبی حفظ و تقویت کنند.
انتهای پیام
نظر شما