به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، رشد علم و فناوری نباید باعث کند شدن تبیین معارف ناب اهل بیت شود، بلکه فرصتی است که باید قدر آن را دانست و با به روز بودن مراکز علمی و پژوهشی در این مساله می توان در تبلیغ و ترویج معارف اهل بیت عملکردی به مراتب بهتر از گذشته داشت. در این باره با دکتر ابراهیم امینی مدیر کل دفتر دانشنامه ویکی شیعه به گفتگو پرداختیم و به بررسی ابعاد مختلف این دانشنامه پرداختیم.
مشروح این گفتگو را در ادامه بخوانید:
ویکی شیعه چیست؟
ویکی شیعه به منظور دسترسی آسان به محتوای دقیق و صحیح در فضای مجازی درباره تشیع و شیعیان در سال ۱۳۹۳ راه اندازی شد و تا کنون بیش از ۴۲ هزار مدخل در ۲۲ زبان ارائه کرده است. هدف اصلی ویکی شیعه مرجعیت یافتن این دانشنامه برخط در حوزه معارف اهل بیت علیهم السلام است.
این دانشنامه اکنون به ۲۲ زبان فارسی انگلیسی عربی روسی ترکی استانبولی اسپانیایی اندونزیایی اردو فرانسوی آلمانی چینی هندی سواحیلی، بنگالی، تاجیکی ترکی آذری پشتو ایتالیایی پرتغالی، هوسا، برمه ای و تایلندی فعالیت میکند و راه اندازی زبانهای دیگر را نیز در برنامه خود دارد تا خلا محتوایی معارف مکتب اهل بیت به زبانهای مختلف را جبران کند و دسترسی به معارف ناب اسلام را برای جویندگان آن در اقصی نقاط عالم فراهم نماید.
پژوهشگران و محققان فعال در مجموعه چه کسانی هستند و در چه حوزههایی فعالیت میکنند؟
در ویکیشیعه مجموعهای از نیروهای علمی و فنی در کنار هم کار میکنند؛ از پژوهشگران و ویراستاران علمی گرفته تا مترجمان و کارشناسان فناوری اطلاعات.
بخش علمی و محتوایی ما توسط طلاب و محققان حوزوی و دانشگاهی اداره میشود که هرکدام در یکی از شاخههای علوم اسلامی تخصص دارند.
در حال حاضر حدود ۳۰ نفر بهصورت مستقیم در دفتر مرکزی فعالیت میکنند، اما از زمان آغاز پروژه تا امروز بیش از صد نفر از پژوهشگران و همکاران علمی در بخشهای مختلف با ما همکاری داشتهاند.
در کنار این مجموعه، شبکهای از مترجمان فعال از کشورهای مختلف نیز داریم. اغلب این مترجمان بومی همان زبانها هستند تا محتواها با فرهنگ و فضای زبانی هر جامعه تطبیق داشته باشد. به همین دلیل، مقالهای که برای مخاطب اندونزیایی نوشته میشود، لحن و مثالهای متفاوتی دارد با مقالهای که برای کاربر عربزبان یا اسپانیاییزبان تولید میشود.
در واقع، ویکیشیعه یک کار جمعی و بینالمللی است؛ تلفیقی از تلاشهای علمی حوزوی و تجربههای زبانی و فرهنگی از سراسر دنیا.
مهمترین خدمات شما برای طلاب و پژوهشگران چیست؟
ما در ویکیشیعه برخلاف برخی دانشنامههای عمومی، یک ویکی باز نیستیم؛ یعنی هر کسی نمیتواند بهصورت آزاد محتوا اضافه یا ویرایش کند. مطالب ما توسط پژوهشگران متخصص نوشته و پس از بررسی علمی منتشر میشود.
با این حال، طلاب و پژوهشگران میتوانند از ویکیشیعه بهعنوان یک منبع مقدماتی و راهنما استفاده کنند. در واقع ما برای عموم مردم مینویسیم، اما مطالب بهگونهای تنظیم میشوند که برای اهل علم هم مفید باشند.
طلاب میتوانند برای آشنایی با کلیات هر موضوع، دیدن سرفصلهای اصلی، و شناخت منابع معتبر آن به ویکیشیعه مراجعه کنند. مثلاً اگر کسی بخواهد درباره یک واقعه تاریخی، شخصیت مذهبی یا اصطلاح کلامی پژوهش کند، ویکیشیعه میتواند در مرحلهی نخست مسیر مطالعه را برایش روشن کند و منابع اولیه و ثانویه را معرفی نماید.
بهعبارتی، ما کار پژوهش تخصصی را انجام نمیدهیم، بلکه با زبانی ساده، علمی و مستند، پلی میسازیم میان مخاطب عمومی و منابع اصیل شیعی. همین ویژگی باعث شده طلاب و دانشجویان در سراسر دنیا از ویکیشیعه بهعنوان نقطه شروع پژوهشهای دینی خود استفاده کنند.
بهرهگیری شما از فناوریهای نوین، بهویژه هوش مصنوعی، در چه سطحی است؟
یکی از پروژه های خواهر ویکی شیعه، شیعه دیتا است. شیعهدیتا پایگاهی اینترنتی است برای جمعآوری دادههای ساختاریافته در حوزه مکتب اهلبیت.
شیعهدیتا مخزن دادههای ساختار یافته مربوط به شیعه است. قرار است این پایگاه در آینده تبدیل به موتور دادههای شیعی شود تا سایتها، نرمافزارها، برنامهها، هوش مصنوعی و… به آن متصل شده و دادههای صحیح و متقن درباره شیعه و شیعیان را در اختیار جستجوگران قرار دهد.
سیاست های کلی ویکی شیعه کدام اند؟
رویکرد علمی
ویکی شیعه مروج مکتب اهل بیت (ع) است و مقالات را با هدف تبیین و دفاع از این آموزه های این مکتب منتشر میکند. در این رویکرد محتوا با رعایت انصاف علمی تنظیم میشوند و اختلاف نظرهای معتبر علمی به گونه ای بازتاب می یابد که خدشه ای بر قرائت رسمی تشیع وارد نیاید. بدین سان داوری نهایی به خواننده واگذار می گردد.
تحقیق دست اول ممنوع
تحقیق دست اول شامل حقایقی که هنوز چاپ نشده اند. استدلالها گمانه زنی ها، ایده ها، هرگونه تحلیل به چاپ ترسیده از داده های خام و همچنین کنار هم گذاشتن مطالب چاپ شده به گونه ای که در کنار همدیگر دیدگاه خاصی را پیش برده که هیچ کدام از آن منابع به تنهایی و به وضوح از آن دیدگاه حمایت نکنند میباشد.
اثبات پذیری
هر آنچه که به ویکی شیعه اضافه میشود. باید به منبعی منتسب گردد که به ارائه مطالب درست معروف باشد و متناسب با اطلاعات مربوط باشد.
ویکیشیعه در مسیر فعالیتهای خود، صرفاً بهعنوان یک پایگاه اطلاعرسانی شناخته نمیشود. شما اشاره کردید که به دنبال مرجعیت یافتن این دانشنامه هستید، مقصودتان چیست؟
ویکیشیعه، بهعنوان دانشنامهای تخصصی (موضوعی) در عرصه معارف و تاریخ تشیع، در پی آن است که تنها نقش یک پایگاه اطلاعرسانی را نداشته باشد، بلکه به جایگاهی فراتر، یعنی «مرجعیت علمی» در حوزه معارف شیعی دست یابد.
مرجعیت علمی در این معنا، یعنی رسیدن به سطحی از اعتبار و اعتماد که علاوه بر عموم مردم، پژوهشگران، استادان، طلاب و رسانهها بتوانند به ویکیشیعه به چشم منبعی دقیق، مستند، متوازن و قابل اتکا برای شناخت معارف اهلبیت علیهمالسلام بنگرند.
مرجعیت علمی ویکیشیعه نه بر پایه شهرت افراد، بلکه بر بنیاد اعتبار نهادی و نظاممند آن استوار است. ارزش هر مقاله در ویکیشیعه به فرآیند علمی و دقیقِ تولید، داوری و نظارت آن وابسته است، نه به نام نویسندهاش. از همین رو، این دانشنامه میکوشد با طراحی سازوکارهای شفاف برای ارزیابی و تأیید علمی، و با تکیه بر منابع اصیل و روشمند، جایگاه خود را بهعنوان مرجع قابل اعتماد و روزآمد معارف شیعی در فضای علمی و فرهنگی تثبیت کند.
سخن پایانی:
حوزههای علمیه امروز در برابر مأموریتی جهانی قرار دارند؛ انتقال معارف اهلبیت(ع) به زبانی روزآمد و در قالبی قابلفهم برای جهان معاصر. ویکیشیعه تلاشی است در همین مسیر؛ پلی میان میراث علمی حوزه و فضای دیجیتال جهان.
انتهای پیام
نظر شما