به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، هم اندیشی علمی با موضوع «ابعاد نظریه اجتماعی علامه طباطبایی» شامگاه ۲۵ آبان به همت انجمن مطالعات اجتماعی حوزه با مشارکت موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی و مجمع عالی حکمت اسلامی، در سالن همایش انجمنهای علمی حوزه در قم برگزار شد. یکی از سخنرانان این نشست حجت الاسلام و المسلمین صادق گلستانی بود که با بیان اینکه تفسیر اجتماعی قرآن به معنای نگریستن به مسائل روز جامعه و پاسخدهی بر اساس مبانی وحیانی، قدمتی طولانی ندارد، تأکید کرد که این رویکرد از «المنار» آغاز و به «المیزان» رسید که از حیث تنوع و گستره بینظیر است.
وی با استناد به کلام استاد جوادی آملی، قرآن کریم را «کتاب نور» دانست، نه یک کتاب علمی مدوّن در زمینههای خاص (حقوقی، روانشناختی یا جامعهشناختی). وی توضیح داد: «در ذیل آیات مختلف، مباحث گوناگون مطرح شده است، اما مفسری مانند علامه طباطبایی میآید و با استنطاق آیات، دلالتهای اجتماعی و روانشناختی را استخراج میکند.»
استاد حوزه یکی از نقائص مهم تفاسیر موضوعی امروزی را عدم موفقیت پژوهشگران در درک تفسیر ترتیبی پیش از پرداختن به تفسیر موضوعی دانست. ایشان افزود: «تفسیر موضوعی متفرع بر تفسیر ترتیبی است؛ اگر کسی در فهم آیات به صورت پیوسته موفق نشود، در استخراج مباحث موضوعی نیز دچار لغزش میشود.»
سخنران نشست با اشاره به گردآوری حدود سیزده تا چهارده موضوع اجتماعی در «المیزان» (مانند جامعهشناسی دین، خانواده، و نابرابری اجتماعی)، به ارائه یک چارچوب متفاوت از علوم اجتماعی متعارف اشاره کرد.
وی با اشاره به رویکرد علامه در تبیین رابطه عامل و ساختار، بیان کرد: «در حالی که در علوم اجتماعی رایج، ما ساختار و فرد را در تقابل میبینیم، در نگاه وحیانی یک امر ملکوت و عاملیت معنوی دخیل است. تحلیل حیات اجتماعی بدون لحاظ بُعد ملکوت، تحلیلی ناقص است.»
حجتالاسلام والمسلمین گلستانی در بخش دیگری از سخنان خود به اهمیت بُعد ملکوت و عامل معنوی در تحلیل کنشهای اجتماعی پرداخت و گفت: «گاهی همه ابزار مادی برای سقوط یا پیروزی فراهم نیست، اما خداوند متعال از همان ابزار برای تحقق اهداف خود استفاده میکند؛ همانطور که افتادن حضرت یوسف (ع) در چاه، وسیله رسیدن به مقام مصر شد.»
وی همچنین به تأثیر سبک زندگی مدیران و رهبران جامعه بر پذیرش قوانین اشاره کرد و گفت: «اگر رابطه همدلانه بین مدیران و کنشگران برقرار نباشد و سبک زندگی بزرگان جامعه با آنچه تبلیغ میشود، در تضاد باشد، پذیرش قوانین دشوار خواهد بود. این همان نقد قرآن بر سبک زندگی اشرافی برخی است که باعث انحراف دیگران میشود.»
در پایان، سخنران با تجلیل از تلاشهای علامه طباطبایی (ره) در تدوین پایههای علم اجتماعی مبتنی بر وحی، اظهار امیدواری کرد که این رویکرد به صورت منسجمتر پیگیری شود.
انتهای پیام
نظر شما