حق‌طلبی و ظلم‌ستیزی در گرو حرکت در مسیر متعارف شرعی است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، حجت‌الاسلام والمسلمین حمیدرضا آلوستانی در سخنانی با عنوان «زندگی حضرت زهراء(س)، زندگی از مسیر متعارف»، اظهار کرد: با تأمّل در روایات اهل بیت(ع) این نکته به دست می‌آید که رمز موفقیّت انسان، در گرو حرکت در مسیر متعارفی که شرع آن را تأیید نموده، می‌باشد کما این‌که سیره عملی مولای متّقیان حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه زهراء(س) نیز مؤیّد این سخن است چراکه حضرت صدّیقه کبری(س) زمانی که امام علی(ع) را برای بیعت بردند، وظیفه عرفی و شرعی خود را در آن دیدند که برای دفاع از امام خویش به مسجد بروند. وظیفه عرفی همان مسیر متعارف و وظیفه شرعی همان مسیر شرعی می‌باشد.

استاد حوزه علمیه قم تصریح کرد: انسان در مسیر زندگی لازم است که از اسباب عرفی و طرق متعارف بهره بگیرد به همین جهت افرادی که در امور مختلف به سرعت و بدون سبب عقلایی و دقّت لازم، به یقین و قطع می‌رسند، مسیر متعارف شرعی را انتخاب ننموده‌اند. این‌گونه افراد در برخورد با مسائل عرفی، هیچ‌گاه نمی‌توانند مسیر عادی را در پیش بگیرند زیرا قطع و یقین‌های ایشان معمولا از مبادی غیر معتبر مانند حدس‌های سریع، تخیّلات یا اعتماد به اسبابی که عرف آن‌ها را کافی برای یقین نمی‌دانند، حاصل می‌شود.

وی افزود: این گروه علاوه بر آن‌که در نگاه عرف مورد نکوهش و ذمّ قرار می‌گیرند، در نگاه شرع نیز در برخی موارد مورد نکوهش قرار می‌گیرند مثلا شخصی که از طریق حدس و گمان، قطع به عمل خلاف شریعت فرد دیگر می‌کند، بدون تردید مصداق آیه شریفه ۱۲ سوره مبارکه حجرات: «یٰا أَیُّهَا الَّذِینَ‌ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کَثِیراً مِنَ‌ الظَّنِّ‌ إِنَّ‌ بَعْضَ‌ الظَّنِّ‌ إِثْمٌ» ‌می‌باشد. بنابراین مسیر متعارف شرعی نقطه مقابل مسیر غیر متعارف غیر شرعی است که منشأ تمام مشکلات روحی و روانی، به آن بازگشت می‌نماید.

استاد حوزه علمیه قم به پیامدهای منفی حرکت در مسیر نامتعارف اشاره کرد و گفت: حرکت در مسیری که متعارف شرعی نباشد، آثار و پیامدهای منفی بسیاری را به دنبال دارد.

حقّ طلبی

رویّه عرف اهل محاوره در مواجهه با مسائل فردی و اجتماعی، پیروی کردن از حقّ می‌باشد. خداوند متعال نیز حقّ طلبی را با بیانات گوناگونی تأیید نموده است مثلا در آیه شریفه ۸۱ سوره مبارکه إسراء فرموده‌اند: «و قُلْ جاءَ الْحَقُّ‌ وَ زَهَقَ الْباطِلُ إِنَّ الْباطِلَ کانَ زَهُوقا».

وی تأکید کرد: حضرت علی(ع) مصداق بارز برای حقّ طلبی و حرکت در مسیر متعارفی که شرع آن را تأیید کرده، هستند تا جایی که پیامبر مکرّم اسلام(ص) در این زمینه می‌فرمایند: «عَلِیٌّ مَعَ الحَقِّ و الحقُّ مَعَ عَلِیٍّ». إبن أبی الحدید در شرح نهج البلاغة می‌نویسد؛ «قد ثَبَتَ عنه فی الأخبار الصحیحة أنّه قال: «عَلِیٌّ مَعَ الحَقِّ و الحقُّ مَعَ عَلِیٍّ یَدُورُ حَیْثُمَا دَارَ»؛ مرحوم شیخ حرّ عاملی در «إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات» در ضمن مطلبی، حدیث مذکور را متواتر دانسته و می‌نویسد: «... للحدیث المتواتر من قوله: «عَلِیٌّ مَعَ الحَقِّ و الحقُّ مَعَهُ لا یَفْتَرِقَانِ حَتَّی یَرِدَا عَلَیَّ الحَوْضَ» ...».

حجت‌الاسلام والمسلمین آلوستانی بیان داشت: بنابراین اگر انسان در مسیر حقّ طلبی حرکت نماید، هم از لحاظ زندگی فردی موفّق می‌باشد، هم از لحاظ زندگی اجتماعی در آرامش است و هم از لحاظ شرعی مورد تأیید قرار خواهد گرفت لکن اگر در مسیر مزبور حرکت ننماید، در هر سه زایه یعنی فردی، اجتماعی و شرعی ضرر خواهد دید. امام علی(ع) در روایتی، باطل را ناتوان‌ترین یاور برشمرده و می‌فرمایند: «البَاطِلُ أَضعَفُ نَصِیْرٍ»، همچنین در روایتی دیگر آن را فریب ‌دهندۀ گمراه کننده توصیف نموده و می‌فرمایند: «البَاطِلُ غُرُورٌ خَادِعٌ». در طول تاریخ نمونه‌های فراوانی برای کسانی که به دنبال باطل بوده‌اند وجود دارد که امروزه هیچ نام و نشانی از آن‌ها نیست. بله شاید کم‌ترین اثر حرکت در مسیر حقّ طلبی و مسیری که هم عرف آن را تأیید می‌کند و هم شرع، بیدار شدن مردم و ملّت‌ها بعد از گذشت زمان می‌باشد همچنان که سیر حرکت مرحوم حضرت امام و مقام معظّم رهبری نیز گواه بر آن است.

ظلم ستیزی

رویّه عرف اهل محاوره در مواردی که ظلم محقّق می‌شود، عدم پیروی از آن و ایستادگی در مقابل آن می‌باشد. خداوند متعال هم در قرآن کریم بارها به مسأله ظلم اشاره نموده‌اند مثلا در آیه شریفه ۲۷۹ سوره مبارکه بقرة می‌فرمایند: «لَا تَظْلِمُونَ و لا تُظْلَمُونَ».

وی با بیان این‌که حضرت فاطمه زهراء (س) مصداق تمام عیار ظلم ستیزی و حرکت در مسیر متعارفی که شرع آن را تأیید کرده، هستند، خاطرنشان کرد: ایشان بعد از ماجرای هجوم دشمنان، در قالب‌های مختلفی در مقابل ظلم ایستادند و به دفاع از امام خویش پرداختند به عنوان مثال هنگامی که امیرالمؤمنین(ع) را به زور و ظالمانه به سمت مسجد می‌بردند، میان آن‌ها و امام خود، حائل شد و فرمودند: «و اللّه لا أدعکم تجرّون ابن عمّی ظلما ...»، یعنی به خدا قسم نمی‌گذارم که پسر عمّ خود را به صورت کشان کشان و از روی ظلم به مسجد ببرید. پیامبر مکرّم اسلام(ص) در مورد حضرت فاطمه زهراء(س) فرمودند: «فَاطِمَةُ بضْعَةٌ مِنِّی فَمَنْ أَغْضَبَهَا أَغْضَبَنِی».

استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: حدیث مزبور هم در کتب روایی امامیّه نقل شده است و هم در کتب روایی اهل سنّت کما این که صاحب کتاب «تفسیر الکاشف» در بیان این‌که این حدیث بین فریقین مورد پذیرش است، می‌نویسد: «و مِمَّا إِسْتَدَلَّ بِهِ القَائِلُوْنَ بِأَفضلیة فَاطِمَةَ(علیها السّلام)، مَا تَوَاتَرَ عَنْ أَبیهَا مِنْ طَرِیْقِ السّنَّةِ و الشّیْعَةِ: «فَاطِمَةُ بضْعَةٌ مِنِّی فَمَنْ أَغْضَبَهَا أَغْضَبَنِی»» درحالی‌که بسیاری از افراد در ماجرای هجوم دشمنان به خانه امیرالمؤمنین(ع)، حضرت صدّیقه کبری(س) را به خشم در آوردند. صاحب «الملل و النحل» از قول ابراهیم بن سیار أبو اسحاق نظّام معتزلی بیان می‌کند: «[إنّه] ضرب بطن فاطمة یوم البیعة حتّی ألقت الجنین من بطنها و کان یصیح: احرقوا دارها بمن فیها و ما کان فی الدار غیر علیّ و فاطمة و الحسن و الحسین». در کتاب «تاریخ بغداد و ذیوله» آمده است: «إبراهیم بن سیار، أبو إسحاق النظام: ورد بغداد و کان أحد فرسان أهل النظر و الکلام عَلَی مذهب المعتزلة ...»؛ همچنین در «المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک» گفته شده است: «إبراهیم بن سیار، أبو إسحاق البصری النظام کان من کبار المتکلّمین علی مذهب المعتزلة ...».

حجت‌الاسلام والمسلمین آلوستانی تصریح کرد: بنابراین اگر انسان در مسیر ظلم ستیزی حرکت نماید، هم از لحاظ زندگی فردی موفّق خواهد بود، هم از لحاظ زندگی اجتماعی در آرامش می‌باشد و هم از لحاظ شرعی مورد تأیید است امّا اگر در این مسیر حرکت ننماید، در هر سه زاویه ضرر خواهد دید. امروزه نیز ملّت‌ها به جهت روشن شدن حقائق، به آسانی ظالم را از مظلوم تشخیص می‌دهند، ظالمی همچون رژیم صهیونیستی و مظلومی همچون غزّه. بدون تردید کشورهایی که به حمایت از ظلم و ظالم برخاستند، محکوم به فنا هستند. روشن است که در این جهت فرمایشات مقام معظّم رهبری «مدّ‌ظلّه‌العالی» به عنوان امام المسلمین بسیار مؤثّر می‌باشد.

وی خاطرنشان کرد: زندگی حضرت زهراء(س) نمونۀ کامل سادگی، قناعت و معنویت در بستر زندگی روزمرّه متعارف بود. خانۀ ایشان یکی از ساده‌ترین خانه‌های مدینه بود؛ اتاقی کوچک با سقفی از شاخه‌های خرما و فرشی از پوست گوسفند که گاهی زیرانداز و گاهی روانداز بود. در عین حال، آن خانه مرکز نور و معرفت بود و پیامبر اکرم(ص) بارها به آن وارد می‌شد و سلام خدا را بر اهل آن می‌رساند. حضرت زهراء(س) در کنار عبادت و علم، در امور خانه و تربیت فرزندان نقش مستقیم داشت. خود آرد می‌کرد، نان می‌پخت، لباس می‌دوخت و در کار خانه با امیرالمؤمنین(ع) بود. با این حال، هیچ‌گاه سختی را بر زبان نمی‌آورد و حتّی در اوج خستگی، زبان خویش به ذکر و شکر خداوند متعال باز بود. غذای خانۀ فاطمه(س) معمولا نان جو و خرما بود، امّا همان اندک را نیز بارها به نیازمندان بخشیدند؛ چنان‌که سوره «هَلْ أتَی» درباره سه روز روزۀ متوالی ایشان و خانواده‌اش در حالی نازل شد که غذای خود را به مسکین و یتیم و اسیر بخشیدند. زندگی ایشان هر چند از نظر ظاهری ساده و سخت بود، امّا سرشار از آرامش، محبّت، ایمان و هماهنگی بود؛ الگویی که نشان می‌دهد ارزش انسان در تجمّل و رفاه نیست، بلکه در ایمان، اخلاص و خدمت به دیگران است. خلاصه آن‌که ما باید به شیوه عادی و متعارف زندگی کنیم کما این‌که اهل بیت(ع) و حضرت رسول خدا(ص) این‌گونه بودند لذا در آیه شریفه ۱۱۰ سوره مبارکه کهف و همچنین آیه شریفه ۶ سوره مبارکه فصّلت فرمودند: «أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ».

انتهای پیام