خبرگزاری حوزه | هیئات مذهبی در قم امروز بیش از هر زمان دیگر نقش تکیهگاه فرهنگی و هویتی جامعه را بر دوش دارند؛ مجموعههایی مردمی که با حضور اقشار مختلف، از نوجوان و جوان تا بانوان و پیشکسوتان، آیینهای عزاداری را زنده نگه میدارند و از دوران انقلاب تا به امروز، بیش از هر زمانی تاریخ نشان داده که هیئات میتوانند فراتر از مراسم، به یک نهاد اثرگذار اجتماعی تبدیل شوند.
در این مسیر دغدغه اصلی همچنان حفظ اصالت عزاداریهاست. مقام معظم رهبری بارها بر «شور و شعور» تأکید کردهاند؛ اما در برخی هیئات، شور از محتوا فاصله گرفته است. برای جلوگیری از این آسیب، شورای هیئات مذهبی استان قم با حرکتهای تازهای همچون نشستهای آموزشی، گعدههای محتوایی با حضور سخنرانان برجسته و توجه به آیینهای سنتی قم که آغاز کرده به دنبال این است تا عمق معنایی عزاداری تقویت شود و نسل جوان با زبان و نیاز خود مخاطب قرار گیرد، بیآنکه اصالتها قربانی شود.
جواد اشعری رئیس شورای هیئات مذهبی استان قم در گفت و گو با خبرگزاری حوزه اظهار کرد که امروز بیش از همیشه باید هیئات را پایگاه تربیت نسل مؤمن دانست؛ جایی که میتواند فرهنگ عفاف، حیا و سبک زندگی فاطمی را نه با برخوردهای سلبی، بلکه با تشویق، گفتوگو و حضور فعال مردم ترویج کند. حفظ شور و اصالت، همراه با جذب نسل جوان، ضامن پویایی هیئات و استمرار هویت مذهبی قم خواهد بود.
برای آشنایی هرچه بیشتر با فعالیت های این شورا شما را به خواندن مشروح این گفت و گو دعوت می کنیم:
سؤال: در ابتدا می خواهیم با اهمّ فعالیتهایتان در سال جاری، بهخصوص ناظر به سیاستگذاری برنامههایتان در ایام فاطمیه آشنا شویم.
بسم الله الرحمن الرحیم؛ السلام علیکم یا اهل بیت النبوه.
خوشحالم که در خدمت شما هستم و تشکر میکنم از مجموعه فعال و تأثیرگذار خبرگزاری حوزه که همیشه در زمان هایی که باید باشند، حضور دارند و خبرهای خوبی را نیز -خصوصاً از مجموعه های مردمی- منعکس میکنند.
در طول سال، شورای هیأت مذهبی استان قم با بیش از ۲۰۰۰ هیأت از اقشار مختلف انجام وظیفه میکند و مخاطبان آن فقط هیئت های بزرگسالان نیستند؛ در بحث جوانان و نوجوانان، بانوان و اتباع نیز فعالیت دارد.
در بحث هیأت، در کنار مسئول هیأت و هیأت امناء، افرادی نیز تحت عنوان «ارکان هیئت» فعالاند شامل: سخنران، مداح، استاد قرآن و رابط فرهنگی؛ غیر از این عزیزانی که در سامانه طوبی باید لحاظ شوند، در کنار هیأت، رابطین دیگری نیز فعالیت میکنند مانند: رابط امداد و نجات که فعالیت امدادی دارند با همکاری هلالاحمر و مجموعه های ایمنی، آتشنشانی و دیگر مجموعهها هستند. رابط امنیتی که با مجموعه نظامی، انتظامی و اطلاعاتی مرتبط هستند و رابطین تبلیغات و رسانه نیز هستند که در کنار هیأت، کارهای اجرایی را انجام میدهند.
* برنامه های شورای هماهنگی هیئات مذهبی قم در محرم و صفر
امسال در محرم و صفر اتفاقات خوبی رقم خورد که به چند مورد اشاره میکنم:
آزادی ۷۲ زندانی در روز چهارم محرم به نام حضرت حر که توسط هیأتها اتفاق افتاد و این روز را به آزادسازی زندانیان اختصاص دادند. سال اول بود و شاید به آن تعداد که می خواستیم نرسیدیم، اما کار شروع شد.
شب هشتم محرم «شبی با شهدا» برگزار شد که گرامیداشت شهدای گرامی در هیأت ها و محل دفن آنان برگزار شد.
رزمایش سقّاها در نهم محرم را داشتیم که سقّاهای استان قم ساماندهی شدند که این هم اتفاق خوبی بود که در امامزاده سیدعلی، نوۀ حضرت ابوالفضل علیهما السلام، با پخش زنده و همکاری اداره اوقاف صورت گرفت و همکاری ارزشمندی بود.
نذر خون به نام حضرت علیاصغر علیه السلام را نیز داشتیم که هیأتها هر ساله این کار را با همت انجام میدهند.
از دیگر کارهای انجام شده، تجلیل از پیرغلامان و پیشکسوتان به نام حبیب بن مظاهر در محرم و صفر رقم خورد.
* آیین جاروکشی مسئولان هیئات مذهبی قم در بین الحرمین
همچنین در اربعین حسینی در بینالحرمین برای سال پنجم آیین جاروکشی بینالحرمین با همکاری عتبه حسینی ویژه مسئولین هیأتها انجام گردید.
اجتماع هیئات قم در حرم امام رضا علیه السلام در انتهای ماه صفر و ایام شهادت حضرت نیز اتفاق دیگری بود که امسال برگزار شد.
در ایام فاطمیه، در فاطمیه اول، خودِ هیأتها و ایستگاههای صلواتی کارهای بزرگی انجام دادند. از جمله حضورشان در راهپیمایی ۱۳ آبان بود که از مقابل دفتر مقام معظم رهبری به سمت حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها صورت گرفت.
قرار است برای سال دوم حضور ایستگاه صلواتی را در میدان بزرگ حضرت امام و میدان آستانه و اطراف حرم مطهر کریمه اهل بیت علیهاالسلام داشته باشیم؛ همچنین این کار در محلات قم نیز برای سال اول انجام خواهد شد.
* اجرای مراسم چهارپایه خوانی در جواز مزار شهدا
مجوز حضور دستهجات عزاداری در روز شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها برای حرکت به سمت حرم مطهر انجام خواهد شد. ضمن اینکه مراسم چهارپایهخوانی را در بازار بزرگ قم و در گلزارهای شهدای دفاع مقدس، مدافع حرم و شهدای گمنام خواهیم داشت و اگر توفیق باشد درب منازل شهدای جنگ تحمیلی ۱۲ روزه این مراسم معنوی برگزار می گردد.
حمایت و مساعدت نمایشگاههای تجسمی فاطمی را نیز از دیگر برنامه های ماست؛ چه در بحث اجرا، چه در بحث چهارپایهخوانی و مباحث فرهنگی امید است اتفاق خوبی رقم بخورد.
قرار است اردوی آموزش-زیارتی را نیز با موضوعی که مقام معظم رهبری همیشه دغدغه داشتند مبنی بر این که «هیأت، کانون جهاد تبیین است» برای سومین سال با حضور مسئولین هیأت همراه با خانوادههایشان در مشهد مقدس داشته باشیم که امید است در ایام وفات حضرت امالبنین علیه السلام برگزار گردد.
برای میلاد حضرت زهرا سلام الله علیها نیز در حال برنامه ریزی برای برگزاری همایش بزرگی برای اولینبار در کشور با حضور مسئولین هیئات و همسرانشان برگزار کنیم با عنوان «سبک زندگی فاطمی».
سؤال: در سالهای اخیر مقام معظم رهبری و دیگر بزرگان دینی درباره «شور و شعور حسینی» را توصیه کرده اند، در فاطمیه نیز عزای فاطمی باید با معرفت و بصیرت فاطمی و علوی همراه باشد و این دو اصلاً از هم جداشدنی نیست و نباید باشد. احساس میشود بهتدریج در برخی از هیأتها رگههایی از انحراف به وجود آمده و باعث شده آن عمق معنایی و محتوایی عزاداری کمی کمرنگ شود،؛ با توجه به اینکه شهر مقدس قم و هیئات مذهبی آن باید نمونه باشند، سیاست و برنامه شما برای اینکه آن هیأتهایی که بعضاً مخاطبان گستردهای از نسل جوان هم دارند چیست تا بتوان برنامهها را تا حدی هدایت کرد، چراکه بر اساس آنچه مسلم است، نباید بگذاریم عزاداریهای سنتی و اصیل که مورد تأیید علما و بزرگان از گذشته بوده، در شهری مثل قم کمرنگ شود.
ما این کار را از چند سال پیش با دغدغهای که مقام معظم رهبری داشتند مبنی بر این که هیأت و هیأتداری و عزاداری سنتی بیشتر مورد توجه قرار گیرد، آغاز کردیم و در این مسیر بهترین راهکار را برگزاری اردوهای آموزشی دیدیم.
این که از فضای کلاس و سالننشینی خارج شویم و در قالب اردوی آموزشی، از اساتید مجرب بهره ببریم مهم است. در قالب بستهای از بایدها و نبایدها و آسیبهایی که احیاناً در هیأتها -خواسته یا ناخواسته- وجود دارد و همچنین بحث مدیریت در هیأت، مدیریت بهینهای که مدنظر است دورههایی برگزار کردیم و هیأتها نیز بهره بردند.
* هیئت های مذهبی با تفکرات و رویکردهای متفاوت دور هم جمع می شوند
اخیراً هم کاری آغاز کردیم؛ به اصطلاح امروزیها یک «گعدهای» در منازل برخی سخنرانهایی که در هیأتهای مذهبی محبوب هستند افراد مختلف و با رویکردها و تفکرات مختلف، چه قدیمی و چه جدید جمع می شوند و به تبادل نظر می پردازند.
در این راستا این کار را از منزل حجت الاسلام والمسلمین سیدحسین مؤمنی آغاز کردیم به میزبانی ایشان، و جمعی از هیأتهای تأثیرگذار قدیم و جدید حضور داشتند.
در این برنامه در یک گفتمان صمیمی با موضوع خاص هر جلسه، مباحث مطرح میشود که در کنار شور حسینی، اینجا بحث شعور حسینی مطرح میشود و یادآوری میکنیم بایدها و نبایدها را باید حفظ کرد، ضمن اینکه باید آیین سنتی عزاداری قم را زنده نگه داریم و توجه بیشتری نسبت به نسل امروز داشته باشیم، اینکه خواستههای نوجوانان و جوانان چیست؟ انشاءالله توفیق باشد این کار را ادامه دهیم.
سؤال: با توجه به اینکه الان در ایام فاطمیه هستیم، بههرحال یک بُعد مهم از سبک زندگی فاطمی بحث حیا و عفاف است که متأسفانه در سالهای اخیر، قم نیز بههرحال متأثر از فضای پایتخت و برخی شهرهای دیگر شده و مقداری احساس میشود فضای فرهنگی قم آن چیزی نیست که از شهر کریمه اهلبیت علیهاالسلام انتظار داریم. بسیاری از علما و بزرگان، متدینین و خانوادههای مذهبی و کسانی که دغدغه مسائل فرهنگی دارند؛ نسبت به این موضوع احساس نگرانی میکنند. احساس میشود ظرفیت هیأت علیرغم اینکه کارهای بسیار خوبی انجام داده، اما هنوز به آن اندازه عظیم، از ظرفیتش درست استفاده درست نشده است. راجعبه این بحثِ تعمیق فرهنگ عفاف و حجاب و سبک زندگی فاطمی در تشکل مربوط به خواهران برنامهای دارید؟ یا ارتباطی با مجموعههای مختلف برقرار شده؟ کارهایی انجام شده؟ و اینکه پیشنهادتان چیست که قم در این فضا الگوی کشور شود؟
چندی هست شاهدیم که برخی فعالیتهای آیینی مذهبی تحت عنوان ستاد مردمی—که معرفی سازمان تبلیغات است و احکامی که استانداری صادر میکند—آغاز به فعالیت میکنند که این را هم در نیمۀ شعبان دیدیم، هم در شهادت حضرت معصومه سلام الله علیها که عملیات آن به نحو احسن با ستاد مردمی «خادمان ملیکه ایران» انجام شد؛ و انشاءالله در فاطمیه نیز اتفاق میافتد.
* مشارکت دادن مردم فقط برپایی ایستگاه صلواتی نباشد
درخواستم از مسئولین محترم این است که صرفاً به برپایی ایستگاههای صلواتی و مراسم به دنبال ارائه جایگاهی به مردم نباشیم، بلکه در همه ابعاد فرهنگی مشارکت مردمی باید باشد و ظرفیت مردم باید دیده شود. در این راستا در بحث حجاب و عفاف، امسال در میدان حضرت امام در کنار ایستگاه صلواتی و خدمات، مباحث فرهنگی عفاف و حجاب، ایثار، شهادت و کودکان و نوجوانان را نیز خواهیم داشت.
نکته مهم دیگر در این عرصه اینکه قبل از هرگونه مقابلهای، باید جنبه تشویق را پررنگتر کنیم. نمیدانم… شاید اهدای چادر باشد به برخی بانوان -چون اکنون وضع اقتصادی خیلی دشوار است- بتواند مفید واقع شود. ما همیشه تشویق را کمرنگ کردهایم و کارهای ایجابیمان ضعیف است؛ در مقابل بیشتر بهسمت رفتارهای سلبی رفتهایم، در حالی که امروز جامعه به کارهای تشویقی نیاز بیشتری دارد.
* مسئولان، مجموعه های مردمی را در کنار خود ببینند
مراجع، علما و مسئولین محترم به این موضوع توجه دارند اما بهعنوان کسی که کف میدان است و با مردم سروکار دارد، درخواست میکنم مجموعه مردمی را عملیاتی بدانند و کنار خود ببینند؛ و این ظرفیتها را در بحث کارشناسی به کار بگیرند. این میتواند کمک فراوانی به فضای فرهنگی و اجتماعی شهر و کشورمان کند.
سؤال: در پایان اگر نکته ای هست که لازم می دانید بیان شود، بفرمایید.
شورای هیئات مذهبی به دستور رهبر معظم انقلاب سالهاست فعالیت میکند و کاملاً مردمی است و درخواست ایشان این است که مردمی باقی بماند. گرچه ما زیرمجموعۀ اداره کل تبلیغات اسلامی هستیم، اما نیاز به توجه بیشتر داریم و بارها حضرت آقا فرمودند کارها را به مردم واگذار کنید.
انتظار این است که گروه های مردمی بتوانند بازوان خوبی برای نهادها و ادارات باشند و خصوصاً در مباحث فرهنگی و مذهبی نقش بهسزایی ایفا کنند که این خواسته جامعه مذهبی و فرهنگی است که من این را یادآور شدم و امیدواریم در سایه حضرات معصومین بتوانیم زندگی خوب و پُررونقی داشته باشیم.
انتهای پیام/
نظر شما